Aldi baterako lan-erregulazioek ezin izan zuten saihestu pandemiak Euskadin 1.400 saltoki aurretik eramatea 2020an. Zehazki, sektoreak urte horretan bere negozioen ia % 5 galdu zuen, INEren datuen arabera, 30.706 enpresatik 29.312ra pasatuz urte hori ixtera. Odolustea, interneten aurrerapen geldiezinak areagotua, ostalaritzak jasandakoa baino handiagoa da, eta batez ere saltoki txikiekin amore ematen da.
Atzo argitaratutako datuek pandemiaren lehen urteko enpresa-bolumenean izandako ondorioak baino ez dituzte jasotzen, eta, nolanahi ere, ordutegien, edukieraren edo mugikortasunaren murrizketen ondorioz jendaurrean jarritako sektoreentzat gogorrenak direnak. Horrela, EINek baieztatu du Euskadin geldialdi ekonomikoagatik gehien zigortutako sektoreak merkataritza eta ostalaritza izan zirela, eta 1.400 eta 450 negozio galdu zituztela, hurrenez hurren, 2020. urtearen amaierara arte.
Ostalaritza-sektorearen kasuan, enpresa-kopurua txikiagoa da (11.600 baino zertxobait gehiago), eta, beraz, termino erlatiboetan, birusaren txikizioa asko hurbiltzen da merkataritzakora.
Azpimarratu behar da, gainera, lokal txikienak, langile bat eta bi langile artekoak, Euskadin ugarienak izan arren (5.500 inguru, guztizkoaren ia erdia), ez direla gehien sufritzen dutenak. 3-5 langile dituzten taberna eta jatetxe gehiago galtzen dira eta, batez ere, 6 eta 50 langile arteko segmentuan. Krisia iritsita, lan-kostu handiei aurre egin behar izan dieten negozioek ezin izan diote eutsi; gutxieneko plantillentzat, berriz, errazagoa izan da jarduerarik gabeko hilabete horiek gainditzea.
Bitxia bada ere, merkataritzan ez da gauza bera gertatu. Negozio-galera handiagoa da establezimendu txikietan, batez ere bost langile baino gutxiago dituztenetan. Kasu honetan, banaketa-kate handiek beren indarra erabiltzen dute, ia itxierarik gabe plantillan ehun pertsona baino gehiago dituzten dendetan.
Txikizkako merkataritza, kaltetuena
Merkataritzaren barruan pandemiak batez ere txikizkako merkataritzari eragiten dio, ia mila denda gutxiagorekin; gainerakoa handizkako merkataritzan galtzen da (beste enpresa edo bitartekari batzuei saltzea). Bestalde, salmenta-puntuek eta ibilgailu-tailerrek ondo eusten diote, 50 bat itxierarekin hilabete horietan.
Eusko Jaurlaritzaren ikerketa baten arabera, pandemiaren lehen urtean Euskadiko txikizkako lau saltokitatik bati aldi baterako lan-erregulazioa ezarri zitzaion. Sektorearen barometro honek ondorioztatu duenez, covid-ak kontsumo-ohituren aldaketa bizkortu du eta, beraz, negozio asko Interneterako jauzia egitera behartu ditu. Hala, saltokien % 90ek aldaketaren bat egin zuten iaz agertoki berrira egokitzen saiatzeko, eta heren batek zerbitzu berriak garatu zituzten bezeroei arreta emateko (telefonoa, webgunea, Whatsapp edo etxez etxeko zerbitzua), nahiz eta kasu batzuetan ez den nahikoa izan bizirik irauteko.
Oro har, Euskadiko enpresa-kopurua % 2,2 jaitsi zen 2020an, ostalaritzako eta, batez ere, merkataritzako mailak baino askoz ere gutxiago. 139.824 enpresetatik 10.433 industriak ziren, eta sektore horretan % 2,4ko jaitsiera gertatu zen. Eraikuntzak enpresen % 3,2 galdu zuen, eta zerbitzuek, merkataritzaren eta ostalaritzaren eragina gorabehera, negozioen % 1 itxi zuten.