Eusko Legebiltzarreko osoko bilkurak Euskadiko 2022rako Aurrekontuak onartu ditu ostegun honetan. Kontu horiek 13.107 milioi eurokoak dira, eta aurrera atera dira EAJren eta PSE-EEren babesarekin, Elkarrekin Podemos-IU, PP+Cs eta Grupo Mixto-Voxen aurkako botoarekin eta EH Bilduren abstentzioarekin. EH Bilduk abenduaren 1ean akordioa itxi zuen Eusko Jaurlaritzarekin 2022ko kontuen inguruan.
Horrela, legealdiko bigarren aurrekontuak aurtengoak baino babes handiagoarekin onartu dira, Eusko Jaurlaritzako bi alderdiek (EAJ eta PSE) Legebiltzarrean duten gehiengo osoari esker (41 eserleku) aurrera atera baitziren, baina EH Bilduk, Elkarrekin Podemos-IUk, PP+Cs eta Grupo Mixto-Voxek osatzen duten 34 legebiltzarkideen aurkako botoa jaso zuten.
Oraingo honetan, aurrekontuak aldeko 41 botorekin (EAJ eta PSE-EE), 21 abstentziorekin (EH Bildu) eta Elkarrekin Podemos-IU, PP+Cs eta Grupo Mixto-Voxen kontrako hamaika botorekin (alderdi horietako bi legebiltzarkide falta baitziren) onartu dira.
Datorren urterako kontu autonomikoak 13.107,8 milioi eurokoak izango dira, hau da, aurrekontu operatiboa (politika publikoetan gastatzeko dirua, amortizazioak, AHTa eta Hegoaldeko saihesbidea kenduta) 694 milioi euro handituko da, hau da, iaz baino % 6 gehiago.
Aurrekontuan 1.605 milioi euroko inbertsioak jasotzen dira, 2021ean baino % 50 gehiago. Gainera, aurreikusitako gastuaren % 77 gizarte-politikei dagokie.
Gastu publiko gehiena Osasun Sailean (4.352 milioi euro) eta Hezkuntza Sailean (3.333 milioi euro) banatzen da. Inbertsio sanitarioen finantzaketak 37 milioi euro egin du gora iaz baino, 106,7 milioira arte. Era berean, txertoen gastua 19,2 milioi eurora igo da (+5 milioi) eta farmaziako gastua egonkor mantendu da.
Hezkuntza Sailari esleitutako zenbatekoan 41,3 milioi euroko igoera dago inbertsioetarako, eta pertsonaleko eta funtzionamenduko gastuak 1.738 milioi eurokoak dira, pandemiaren ondorioz abian jarritako neurriei eutsi baitzaie.
Aurrekontu inbertitzaileak
Eztabaidan, Itxaso Berrojalbiz EAJko legebiltzarkideak esan du aurrekontu horiek “anbizio handikoak, inbertitzaileak” direla, “Eta oso garrantzitsuak kopuruagatik, baina batez ere helmugan asmatu dutelako”.
Gainera, EH Bildurekin lortutako akordioaren balioa azpimarratu du, bi aldeek banatzen zituena “alboratu” dutela azpimarratuz, eta Euskadirentzat ona zena “gehitu” egin dela. “Elkarrizketa eta ulermen ariketa zintzoa izan da, emaitza positiboekin; izan ere, kontu hauek onak baziren, orain gehiago dira”, ziurtatu du.
Berrojalbizek kritikatu duenez, Elkarrekin Podemos-IU eta PP+Cs alderdien kontuak errefusatzea “ez da gobernuari ezetz esatea”, baizik eta “Euskal gizarteari eta aurrera egiteko eta aurrera egiteko dituen aukerei ezetz esatea”, horiek direlako “krisitik ateratzeko eta ongizate-estatua hobetzeko konturik onenak”.
“Ea EH Bilduk bere estrategia aldatuz egin duen bezala, bere ekintza politikoarekin norabidea aldatzen duten, eta guztion onerako lan egiten duten”, adierazi du, 75 legebiltzarkidetik 13k aurrekontuak atzera bota dituztela adierazi aurretik.
PSEko parlamentari Sonia Perezek aurrekontuaren hainbat alderdi azpimarratu ditu, hala nola politika publikoetara bideratutako diruaren hazkundea, 1.600 milioitik gorako inbertsioa, I+Gn “konpromiso irmoa”, gastu sozialera bideratutako hamar eurotik zortzi, Osasun eta Hezkuntzako covid programari eustea, eta genero-ikuspegiaren aldeko apustu “argia”.
Gainera, EH Bildurekin lortutako akordioaren garrantzia azpimarratu du, eta Eusko Legebiltzarraren ” % 80ren babesarekin” kontuak onartzea ahalbidetzen duela azpimarratu du.
“Pozten gara, elkarrizketaren eta negoziazioaren bidez, oposizioko talde nagusiarekin, EH Bildurekin, akordiora iritsi garelako, aurrekontu proiektu hau are gehiago indartzen duelako”, adierazi du. Aitzitik, oposizioko gainerako taldeek proiektua atzera bota izana deitoratu du, nahiz eta zuzenketetan ez duten “proiektu alternatiborik” aurkeztu. Hori bai dela aukera galdua “, adierazi du.
Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzarkideak salatu du Gobernuak “bururik gabeko oilasko gisa” jokatzen duela pandemiaren kudeaketan, eta aitortu du bere taldeak aurrekontuari egindako ekarpenak gorabehera, Euskadik “behar duenetik oso urrun” jarraitzen duela. Hala ere, EH Bilduk Eusko Jaurlaritzarekin lortutako akordioaren ondorioz kontuetan egindako aldaketek jatorrizko proiektuarekin ematen zena baino “erantzun hobea” bermatzen dutela esan du.
“Konpromiso batzuk lortu ditugu, eta, kasu batzuetan urrats bat besterik ez bada ere, pauso txiki bat, Gobernuak borondate politikoa izan balu harago joan zitekeena, etorkizun hurbilean ibiltzeko bidearen norabidea markatzeko ahalmena dute; eta orain arte karez eta kantuz itxita zeuden ateak irekitzen dituzte”, gaineratu du.
Bestalde, Miren Gorrotxategi Elkarrekin Podemos-IUko Legebiltzarreko bozeramaileak salatu du 2022ko Aurrekontuek “murrizketak” finkatzen dituztela osasun eta gizarte politiketan, nahiz eta Jaurlaritzak “makillajea” erabili nahi duen horiek ezkutatzeko. Hori dela eta, EH Bilduri aurpegiratu dio bere abstentzioarekin Euskadiko aurrekontuen “murrizketak eta muga izugarriak babesten” ari dela.
Madrilgo Ayuso presidentearen adibidea
Gorrotxategi oso kritiko agertu da osasun publikoak kontu autonomikoetan duen tratamenduarekin eta, hedaduraz, Gobernuak pandemia kudeatzearekin. Horrela, aurrekontuek “osasungintzan inbertsiorik eza, behin-behinekotasun tasa altuak eta lehen mailako arretaren kolapsoaren aurreko gelditasuna” sendotzen dituztela salatu du. Izan ere, Eusko Jaurlaritzak Isabel Díaz Ayuso Madrilgo Erkidegoko presidentearen osasun-politika “adibidetzat” har lezakeela esan du.
PP+Cs alderditik, Luis Gordillok kritikatu du aurrekontu horiek “aurrekoen ildoari jarraitzen diotela eta akatsak eta hutsuneak errepikatzen dituztela”, eta, beraz, Euskadi “armarik gabe” utziko dutela “gizarteak aurre egin beharreko erronken aurrean”. “Guk benetako aurrekontuak nahi genituen, ekonomia eta enplegua berreskuratzeko aurrekontuak egotea beharrezkoa baita”, adierazi du.
Halaber, kritikatu du kontuetarako proposamenek “Gobernuaren danbatekoa” jaso zutela; eta gogorarazi du bere taldeak 1.500 zuzenketa partzial inguru aurkeztu dituela, eta ohartarazi du aurrekontuek salbuespen batzuk jasotzen dituztela kredituen transferentzietan, “Gobernuari kutxa eta diruaren giltza ematea dakartenak”. Gordilloren ustez, “Paradigma aldaketa lortuko duten eta XXI. mendeko ekonomia izateko prestatuko gaituzten politika publikoak ezartzeko aukera galdu da”.
Amaia Martinez Vox-Talde Mistoko legebiltzarkideak “demokraziaren aurkako alderdiek egiten duten joko gaiztoa” kritikatu du. Martinezek “kontu guztiak” errefusatu ditu, “Euskal nazioa eta Espainiatik independentea den nazio baten eraikuntzan” oinarritutako aurrekontuak direla iritzita, “Eskandaluzko” gastu politikoarekin, eta “elite globalisten eldarnio ideologikoek erabat kutsatuta” daudela iritzita.