Gipuzkoak gaur egun dituen 20.450 enpresek eta Euskadiko gainerako lantokiek ziurgabetasun- eta tentsio-egunak dituzte, Gabonen ondoren lanera itzultzearekin; izan ere, aste honetan lurraldeko industriaren zati handi bat lanean hasi da, eta datorren astelehenean osatuko da, baina, paperaren gainean, mundu guztiak bere lanpostuetara itzuli beharko luke.
Baina omikrona eta kutsatzeko gaitasun handia buruhauste bat dira. “Benetako puzzlea” eta “kasu askotan enkajatzea zaila”, enpresa-iturrien arabera; ezerezetik, egun batetik bestera, sortzen diren lan-bajak dituzte, eta lankideak eta enpresak berak konprometitzen dituzte kutsatze masiborako arrisku gisa. Hasierako egoera kezkagarria da. Gipuzkoa Olentzeroetatik joan zen, 100.000 biztanleko 1.824 kasurekin, eta handik bi astera 5.130 pertsonarekin jarri zen martxan.
Eduardo Zubiaurre Confebaskeko presidenteak aurreratu zuen joan den astean. Eta joan den astelehenean lanera itzuli ziren enpresetan ikusi besterik ez dago: “Absentismoak gora egingo du, baja asko, eta horrek eragina izango du gure produktibitatean eta hazkundean, nahiz eta espero dugun denboran zertxobait mugatua izatea eta gainditu ahal izatea”.
Datu kezkagarri bat eman zuen atzo bertan Gotzone Sagardui Osasuneko sailburuak: gaur egun Osakidetzako plantillaren % 4 bajan dago covid-19agatik; hau da, kutsatutako 1.100 langile inguru, 27.600 profesional baino gehiagoko plantilla osotik. Eta hori guztia beste gorabehera batzuengatiko gainerako bajak eta txertatu gabeko kontaktu estuetako konfinamendu behartuak kontuan hartu gabe.
Zorionez, “Baja laburrak dira”, nabarmendu dute kontsultatutako iturriek, baina horrek berak zaildu egiten du absentzien kudeaketa egitea. Positiboak eta konfinamenduak perretxikoak bezala sortzen dira eta egunetara desagertzen dira, bereziki sintomarik gabekoen kasuan. Arazoa da kasu berrien sarrerak gero eta handiagoa izaten jarraitzen duela eta eguneko positiboek gora egiten jarraitzen dutela. Inork ez daki noiz arte ziur, baina badirudi urtarrila hilabete zaila izango dela enpresa askotan lana antolatzeko.
Covid bidez kutsatu denean norberak Internet bidez laneko baja eskatzeko sistema, joan den astean aktibatu zena, lehendik zetorrenaren adierazle zen: kutsatze masibo omikrona, covid-aren aldaera berri eta kutsakorra. Zorionez, eta orain arte, orain dela aste gutxi arte nagusi zen delta bezalako aurreko aldaerak baino larritasun gutxiagorekin agertzen da.
Egoera zail honetan, jarduera planifikatzea ezinezkoa denez, positiboen konfinamendu-aldia hamar egunetik zazpira murrizten duen protokolo berria enpresentzako aliatu gisa aurkezten da, herritarren txertaketa-maila handia den bezala, horrek kutsatzeko aukera murrizten baitu eta kontaktu estuen konfinamenduak mugatzen baititu. Hala ere, Gabonen ostean lanera itzultzea gogoratzen den asaldurarik handiena izaten ari da 2020ko martxoko eta apirileko konfinamendu orokorraren ondoren.
Datu homogeneorik gabe
Euskal patronalaren iturrien arabera, kasuistika izugarria da eta, beraz, zaila da seigarren olatu honen eragina baloratzea. “Ezin dugu balorazio orokor bat egin guztiok suma dezakeguna baino haratago. Ez dugu horrelako kasuistika zabala barne hartzen duen datu homogeneorik “, azpimarratzen dute,” Ez baita gauza bera telelana egin daitekeen zerbitzu-enpresa bat edo jatetxe, denda edo industria batena, kasu askotan presentzialtasuna saihestezina baita “.
Horregatik, baja kopuru handi horren eragina “enpresa bakoitza konpontzeko moduaren araberakoa izango da. Gipuzkoako Foru Aldundian, adibidez, langile gehienak lanera itzultzen dira datorren astelehenean, eta “zaila” da kalkulatzea zenbat jende egon daitekeen kutsatuta lanera itzultzeko egunean.
Nolanahi ere, foru-iturrien arabera, eremu askotan telelana egiteko aukera dago, eta aukera horri hel diezaiokete konfinamendua behar duten pertsonek ere, kontaktu estua dutelako, edo konfinatuta dagoen adingaberen bat zaindu behar dutelako. Ez dezagun ahaztu astelehenean ere eskolara itzuliko garela modu masiboan (zentro gutxi batzuk ostiral honetan hasiko dira).
Bestalde, funtsezko zerbitzuek, hala nola suhiltzaileek, neurri gehigarriak dituzte, Aldundiko iturrien arabera. Izan ere, foru-zerbitzu horretan bakarrik egiten dira ordezkapenak lesioengatik eta baja laburrengatik, baita covid-aren kasuan ere, eta kasu gehienetan baja astebetekoa izan daiteke.
Galdera da ea noiz hasiko den murrizten urrian hasitako kutsatze-oldea. Mutualiako zuzendari kudeatzaile Nacho Lekunberrik beste datu bat nabarmendu zuen astelehenean, argi eta garbi urtarrilean motz geratuko dena: langileen % 4k baja hartu du covid-agatik abenduan, bi hilabetetan, urritik abendura, zortzi aldiz handiagoa izan baita covid-agatiko baja. 2021ean, gainera, euskal langileen % 25ek baja hartu zuen covid-agatik.
Lekunberrik aitortu zuen egoera honek eragin handiagoa izango duela mikroETEetan, “Enpresa txikienetan langile batzuk ordezkatzeko zailtasunak” aldi baterako itxierak eragin ditzakeelako.