Keinuek hitz lortuek baino gehiago adieraz dezakete. Ez zuen ukabila altxatu, bi esku-ahurrak bularrean bildu zizkion, eta haiekin batera bi Txileak. Garaipenaren osteko hitzaldian, Gabriel Boric Txileko presidente berriak ez zuen etsi batzuk eta besteak garai berrirako deitzen. Ez doa inoren aurka, guztion alde baizik. Ez zuen lehen garaipen sutsua aipatu, baizik eta ahalegin bateraturako gonbidapen argia.

Batzuetan profeziak bete egiten dira, batez ere bere burua osorik entregatzen duen arima baten indarrez sortzen direnean. Ideal altu baten alde bizia eman zuen presidente ausartaren profezia egia bihurtzetik dator. 1973ko irailaren 11n eman zuen horren berri, gobernu legitimoari leial eusten zion irrati kate bakarrean. Itzal ilunenaren osteak presidentearen jauregitik adarkatzen hasi zirenean bota zuen mundura: “Hauek dira nire azken hitzak, oihu egin zuen Salvador Allende ausartak, eta ziur nago nire sakrifizioa ez dela alferrik izango… Berandu baino lehen, zumardi handiak irekiko dira, non gizon eta emakume librea igaroko diren gizarte hobea eraikitzeko “.

Historiak ez du inoiz garbitasuna ahazten, eta idealaren alde egiten dut, ezta hura gorpuzten dutenak ere; ez ditu inoiz ameslariak, emakume eta gizon eskuzabalak uzten. Done Jakue zumardiak abenduaren 18an ireki ziren txiletar eta txiletarrei libre eta zoriontsu pasatzen uzteko, beren etorkizunaren gidaritzari berriro ekiteko, egia bihurtutako profeziak pertsonifikatzeko. Izan ere, aldaketaren gobernua osatuko dutenek borondatea batu dute kristau demokraziatik ezker erradikalera. Historia eguzkitsuena negu gehiagoz itzultzen da zipriztintzen badute; Espainian, Txilen eta bat-batean abortatutako justizia eta askatasun handiagoa bizi izan zen leku guztietan itzultzen da. Bultza egin ziotenak ez ahazteko besterik ez digu eskatzen, egunsenti ukaezin bat inoiz begien bistatik ez galtzeko.

Kosta egiten da sinestea gure planetan hain baldintzatuta, etorkizunen, hainbeste despuztutako hainbeste ilusioren hipotekarik gabe, Txileko amets hau gertatzen ari denik. Nazioaren presidente hautatuaren lehen hitzaldiak argi eta garbi erakusten du duela gutxi arte boterearen aldeko lehiari aurre egiten zion liderraren maila. Hauteskunde garaipenaren osteko legebiltzar luzean, herrialdeko buruzagi nagusiak ez zuen inoiz hitz haserreturik, alderdikoirik edo konfrontaziorik esan. Buruzagi kasta berria jende urduriak eta gizarte mugimenduek goratzen dute bereziki. “Txileren etorkizunak guztiok behar gaitu… Zubiak eraikitzen jakingo dugu… Berdin dio niri edo besteari eman didaten botoa… “, baita lehen diskurtsoan integratzen duten antzeko beste hainbat aldarrikapenek ere, baita etengabe bihotzera eramandako esku horrek ere, Txileko azken eta urrunen dagoeneraino iristeko desira zintzoa adierazten zuten.

Txile gizarte justuago, berdeago eta solidarioago baten nahien amaieran zegoen. Beste politika bat posible zen eta Hego Amerikako Konoan jaiotzen ari da. Lidergo inklusibo argi eta karismatiko bat behar zen, alderdien arteko norgehiagoka gaindituko zuena. Gabriel Boric boterera eraman zuen ezkerreko koalizio zabalaren barruan, haren moderazioa nagusitu zen. Beraz, inork ez dezala lotu beste “latindar sozialismo” diktatorialarekin, zaharkitua eta soberan dagoenarekin. Ezkerrarekiko distantzia argia eta zorrotza markatu du, Kuban, Nikaraguan eta Venezuelan oinarrizko eskubideak urratzen dituena.

“Aliantzak eraikitzeaz eta begiradak batzeaz” hitz egitean, “Elkar aurkitu eta zauriak sendatu” beharraz hitz egitean, borondate sakonenetik hitz egiten zuen. Herri bakoitzak ditu merezi dituen agintariak, eta Txile fresko, gazte eta esna honek, gaurik ilunena jasan zuenak eta inoiz amore eman ez zuenak, duela bi urte neoliberalismoaren gehiegikerien aurrean kaleak trabatzeko beharra ikusi zuenak, itxaropenaren zirrikituak bizirik mantendu zituenak, adore osasuntsuaren eta zentzu idealaren seme hau merezi du lehendakari gisa.

Amaitu berri den 2021 honetan gertatutakoaren errepasoa egiten ari garen egun hauetan, sumendien hodeiaren eta klima aldaketak bultzatutako hondamendi naturalen hautsen gainetik, piztiari eraso egin dion Kapitolio baten mailadietatik gorago, birus egoki hori une batez ahaztuta, “Txile berde bat eta amodiozko Txile bat” aipatzen dituen gizon xume honi gezurretan ari zaizkiozue… Nahiago nuke aurrekaririk gabeko laguntzarekin sartuko den ikasle buruzagi ohi honi buruz ari balira. Txileko presidente berria, laster, konfiantzaren berpiztea da, politika mundua hobetzeko modu gisa baliozkotzea, Latinoamerika gizateria osoaren kontzientzia solidarioan abangoardian egon daitekeela egiaztatzea.

Kolonbiak eta Brasilek, hurrengo hauteskundeekin, lotsagabekeriari aurre egin zionaren profeziaren mapa zabal dezakete, baina badira beste profezia batzuk, hutsalagoak, bonbardatutako jauregien basakeriatik urrunago daudenak, heroi gisa hil zen politikari bereziaren arrastoari soilik lotuta ez daudenak. Antzinako iragarpen eta xuxurla eutsiezin horiek Latinoamerikako iratzartzeaz hitz egiten digute, planeta kontzientzia handieneko poloa Himalaietatik Andeetara eramateaz. Maisu espiritualek, Bere Santutasun Dalai Lama barne, Andeetako mendikate luze hau lurraren gune espiritual berri gisa aipatzen dute. Izango al du orain bere lehen zakuak (jakak) alkandoraz janzten dituen lehendakari gazte bizardun honek zerikusirik irratirik aldarrikatu ez duen beste profezia honekin?

Egilea Andoni Beitia