Oraingoz irismenetik kanpo daudela diruditen bi faktore negatibo bat etortzeak aldatu egin du familiek susperraldi ekonomikoari buruz duten pertzepzioa. Datuez gain (positiboak izaten jarraitzen dute), zalantzak dira susperraldiaren eragile nagusietako bat: kontsumoa.

Covid-19aren seigarren olatuak eta prezioen igoerak, batez ere energetikoek, “Ziurgabetasun-giroa” sortu dute, eta horrek EAEko etxekoen unitateek bilakaera sozioekonomiko positiboan duten konfiantza “hoztu” du.

Sentsazioak aldatu egin dira laugarren hiruhilekoan, pandemiaren atzerapenari buruzko zalantzak, jarduera ekonomikoaren eta enpleguaren susperraldiaren “argi-ilunak” eta prezioen hazkunde-faktorea direla eta. Gainera, ekonomia orokorrari buruzko itxaropenek okerrera egin dute, Laboral Kutxak etxekoen unitateen konfiantzari buruz egindako hiruhilekoko azterketaren arabera.

Atzo argitaratu eta azaroaren 8tik 19ra 800 pertsonari inkesta egin ondoren egindako ikerketaren arabera, EAEko etxekoen unitateen konfiantza 2021era arte balio neutroetan (0) amaitzen da, ekonomia orokorraren (-8) eta etxekoen unitatearen (-9) martxari buruzko ezkortasun handiagoa dela eta; izan ere, balio horiek ez dituzte konpentsatzen enpleguari (10) eta aurrezkiari (8) buruzko nolabaiteko baikortasunak.

Laboral Kutxak azpimarratu du 2021eko balantzean suspertzeko eta pandemia aurreko mailetara itzultzeko joera nagusitzen dela. Hala ere, “Ziurgabetasun” faktoreek etxeko igurikapenetan eragiten dute; izan ere, aurrezteko posizioei eustearen alde egiten dute, eta, ziurrenik, gastuari eta inbertsioari buruzko erabakiak berriz aztertzearen alde, une hobeago batera arte edo “agertoki argiago batera arte” biltzeko efektu potentzialarekin. Zalantzek sortzen dute egoera ekonomikoa.

Ikerketaren arabera, 2021eko laugarren hiruhilekoa pandemiak eta prezioen igoerak baldintzatzen dute berriz ere, batez ere, energetikoek. Faktore horiek “ziurgabetasun-giroa” eragin dute, eta horrek euskal etxekoen unitateen konfiantza hoztu du; izan ere, balio neutroan itxi du urtea (0 puntu), eta bigarren hiruhilekoan hasitako hobekuntza-ibilbidea hautsi du.

Ezkortasun handiagoa estatuan EAEko familiek datozen hamabi hilabeteetako bilakaera sozio-ekonomiko orokorrari buruz duten iritziari dagokionez, azterlanak egiaztatzen du egoera horretan “zuhurtzia eta errezeloa” direla nagusi, eta horrek azaltzen du partekatutako konfiantza-galera “arina”.

Nolanahi ere, ezkortasuna handiagoa da Estatuko etxeetan (-10), baita hogeita zazpiko Europar Batasunean (-7), Herbehereetan (-8), Frantzian (-6) edo Alemanian (-3) ere.

Gainera, EAEko etxekoen unitateek okerrera egin dute ekonomia orokorrari buruzko itxaropenetan, eta negatiboa da berriz ere (-8). Hala ere, itxaropen positiboa dute langabeziaren murrizketari dagokionez (10), eta horren abiapuntua, hain zuzen ere, lan-merkatuak urte osoan izan duen bilakaera da, hori bai, joan den asteartean ezagututako abenduko datuak kontuan hartu gabe.

Bestalde, euskal etxeek okerrera egin dute etxeko ekonomiari buruzko itxaropenetan (-9), inoiz ez baita positiboa izan, eta, aitzitik, are baikorragoak dira aurrezteko gaitasunari dagokionez (8).

Laboral Kutxak adierazi du emaitza horietan eragina duela euskal etxekoen unitateen itxaropenak, prezioen hazkunde “handia” aurreikusten baitute, adierazlerik negatiboena (-64) eta laugarren hiruhilekoan gehien okertu dena (-23 puntu) izanik.

Bestalde, Euskadiri buruz ditugun datuak bat datoz euskal etxekoen unitateen itxaropenekin. Horrela, hiru hiruhilekoetako hazkunde ekonomikoa ( % -2,9koa, % +18,6koa eta % +3,9koa urte osoan) % 5etik gorakoa izan da.

Bestalde, azaroan erregistratutako Gizarte Segurantzako afiliazioa eta langabezia (976.838 eta 117.779 pertsona) pandemia aurreko mailan daude (971.562 eta 117.444 pertsona, 2020ko urtarrila-otsaila batez beste). Hala ere, urteko KPI metatua (urtarrila-urria) % 4,9koa da, “Alarma inflazionista” justifikatuz.

Etxeko gastuarekiko eta inbertsioarekiko konfiantzak duen eraginari dagokionez, euskal etxeek okerrera egin dute erosketa handiak egiteko egungo egoeraren balorazioan (-21), eta erosketa handi horiek egiteko itxaropenak okertu egin dira (-4). Hala ere, etxebizitzak eta ibilgailua erosteko itxaropena zertxobait hobetu da, “Nolabaiteko atonia” baten barruan.

Bestalde, hirugarren hiruhilekoko datuen arabera, EAEko etxekoen unitateen kontsumoa suspertu egin da (+%2,1 hiruhileko arteko tasan), etxebizitzen salerosketaren susperraldiarekin (+%13,7 urtetik urtera urtarriletik irailera), eta ibilgailu berrien matrikulazioa (urtarriletik azarora metatuta) ez da suspertu (-%16,7 eta -%38,7, 2020ko eta 2019ko datuekin alderatuta).

Beraz, eta laburbilduz, azterlanak egiaztatzen du pandemiaren igorpenari, jarduera ekonomikoaren eta enpleguaren susperraldiaren “argi-ilunei” eta prezioen hazkundearen faktoreari buruzko zalantzek hoztu egin dutela euskal etxekoen unitateen konfiantza laugarren hiruhilekoan.

Egilea Andoni Beitia