Espainiako Enpresaburuen Elkarteen Konfederazioak (CEOE) Europar Batasuneko Next Generation funtsen exekuzioa bizkortzeko eta haren ordainketa ekonomia errealaren erritmora egokitzeko eskatu zuen atzo, enpresek 2021eko abuztura arte (azken datu ofizialaren data, 104 milioi euro) hitzemandakoaren % 2aren baliokidea baino ez baitzuten jaso. CEOEk, Europako funtsak Espainian gauzatzeari buruzko lehen jarraipen-txostenean, enpresa txiki eta ertainek eta autonomoek baliabide horiek eskuratzeko duten zailtasunaz ere ohartarazi du, deialdietan jasotako proiektuak aurkezteko tarte txikia dagoelako. Txosten horren bidez, patronalak “Europako funtsen exekuzioa hobetzen eta bizkortzen lagundu nahi du, eta, bereziki, haien eragina maximizatzen” Espainian, Jose Alberto González-Ruiz idazkari nagusiak atzo adierazi zuenez.
Espainiak 19.000 milioi jaso ditu funts horietatik, 9.000 milioi euroko aurrefinantzaketarekin abuztuan, eta 10.000 milioi euroko lehen ordainketa egin du 2021aren amaieran, EBko lehen herrialdea baita hori lortu duena. Kopuru hori Gobernuak 2021eko Estatuko Aurrekontu Orokorretan aurreikusitakoa baino 5.000 milioi gutxiago da, CEOEk adierazi duenez.
Enpresetan dirua berandu iritsi izana Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Planaren (PRTR) osaeraren ondorio da, eta pisu handiagoa dute erreformek inbertsioek baino. CEOEren arabera, 2020tik 2021era konprometitutako 92 mugarrietatik, % 86 erreformak izan ziren, eta % 14 inbertsioak.
2021ean zehar, diru-laguntzen 120 deialdi eta kontratu publikoen 270 lizitazio inguru argitaratu ziren, Estatuko Administrazio Orokorraren protagonismo bereziarekin, 9.300 milioi euroko guztizko balioarekin, hau da, jasotako funtsen % 48 eta Estatuko Aurrekontu Orokorretan sartutakoen % 38. “Horrek ez du esan nahi funtsen zenbateko hori enpresetara iritsi denik, kasu askotan proiektuak aurkezteko epeek irekita jarraitzen baitzuten urtearen amaieran”, argitu du CEOEk bere txostenean. Diru-laguntzen 120 deialdiek 7.300 milioi euroko aurrekontua zuten, eta horietatik 1.000 baino ez ( % 14) autonomia-erkidegoek abiarazi zituzten. CEOEren ustez, jarduera horrek “talka” egiten du Estatuaren aurrekontu arruntaren ohiko joerarekin, non erdia baino gehiago autonomiek exekutatzen duten. Gainera, txostenak azpimarratzen du laguntza horietako gehienak Estatuan diseinatu eta onartu direla, eta horrek deialdiak lurralde bakoitzeko errealitatera egokitzeko gaitasuna murrizten duela.
Herrialdeko hiru enpresa txiki eta ertainetatik ia bik uste dute Europako funtsei lotutako inbertsioak edo diru-laguntzak jasotzetik kanpo geratuko dela. Horregatik, CEOEk eskatu du deialdiak “arrazoizkoak eta errealistak” izan daitezela eta pentsa dezatela “enpresen beharrizanetan”, funtsak eskuratzea errazteko. Gainera, patronalak ikusi du orain arte Europako funtsen kontura egindako deialdi gehienek profil “kontinuista” dutela aurreko urteekin alderatuta, aparteko funts horiek gabe. Horregatik, Perteei lotutako eraldaketa-deialdiak azkartzeko eskatu dute.