Bilbo, Donostia eta Gasteizko udalerriek sortutako jarduera ekonomikoa, Balio Erantsi Gordinari (BEG) dagokionez neurtuta, Zerbitzuen sektorean oinarritzen da nagusiki, eta hiru euskal hiriburuetan, 2019an hirurek sortzen duten jarduera osoaren % 83,4ra iristen da sektore hori, Eustatek landutako datuen arabera.

Egoera hori bereziki nabarmena da Bilbon, non zerbitzu-jarduerak jarduera ekonomiko osoaren % 90,8 diren, eta Donostian % 88,7, bi kasuetan higiezinen enpresen, merkataritzaren edo ostalaritzaren presentzia handiaren ondorioz, besteak beste.

Gasteizek, bere aldetik, pisu txikiagoa du Zerbitzuen sektorean ( % 68,9), industria egitura ekonomiko handiago baten mesedetan, zeina, Automozio Industriaren eta Kautxuzko Produktuen manufaktura-produkzioan oinarritua, bere jarduera ekonomikoaren % 25,9ra iristen baita.

Araba

Arabako lurralde historikoan BEG handiena sortzen duten udalerrien artean, Gasteizko hiriburua nabarmentzen da, 8.000 milioi eurotik gorako BEGarekin lurralde osoan sortutako BEGaren % 72,6 biltzen baitu.

Arabako Lautadako eskualdea, Gasteizko enpresa-sare indartsuan oinarrituta, Arabako lurraldeari balio erantsi handiena ematen dion eskualdea da, bai Industria eta Energia sektorean (lurralde osoaren % 65,3), bai Eraikuntzan ( % 79,5), bai Zerbitzuetan ( % 84,8). Atzetik, sektore horietan, Arabako Kantaurialdea dago, non Laudio (beiraren industria eta siderurgia) eta Amurrio (Siderurgia eta altzarien fabrikazioa) nabarmentzen diren.

Arabako Errioxako eskualdea bakarrik joaten da Arabako Lautadara lehen sektorean, eta sektore horrek lurralde historikoan duen balio erantsiaren % 49,2 biltzen du eskualde horretako ardogintzari lotutako nekazaritzari esker. Eskualde horretan Oiongo eta Guardiako udalerriak nabarmentzen dira, guztizkoaren % 10,0 eta % 9,4, hurrenez hurren.

Bizkaia

Bilbo Handiak Bizkaian BEG handiena sortzen duten 10 udalerrietatik 9 hartzen ditu, eta horien guztien artean, 2019an, lurralde historiko horretako BEG osoaren % 60,8 produzitzen du. Udalerri horiek Bilbo (2019an 11.200 milioi euro baino gehiagoko BEGa), Barakaldo, Zamudio, Getxo, Leioa eta Basauri (bakoitzak 1.000 milioi euro baino gehiago sortzen ditu) eta Erandio, Galdakao eta Santurtzi (bakoitzak 900 milioi euro baino gehiago) dira.

Jarduera-sektoreen arabera, Gernika-Bermeo eskualdea da 2019an BEGaren bolumen handiena sortu duena nekazaritza, abeltzaintza eta arrantzaren sektorean, Bizkaiko guztizkoaren % 54,0 metatuz. Hala ere, Araban ez bezala (nekazaritza-jarduera da nagusi bertan), Gernika-Bermeon arrantzak ekartzen dio BEG handiena Bizkaiko lurraldeari sektore horretan, eta Bermeo da arrantza-jarduera handiena duen udalerria ( % 48,4), Ondarroakoa ondoren ( % 9,8).

Gainerako sektore ekonomiko handietan, Bilbo Handia da nagusi, eta % 58,4ko pisua du Bizkaiko Industria eta Energian, % 78,9koa Eraikuntzan eta % 81,9koa lurralde historikoko zerbitzu guztietan; horien artean, garrantzi handia dute higiezinen jarduerek, merkataritzak, ostalaritzak eta administrazio publikoen zerbitzuek, besteak beste.

Azpimarratzekoa da industriaren eta energiaren sektorean Bizkaiko BEGaren sorrera nahiko banatuta dagoela udalerri askoren artean, eta Zamudio da pisurik handiena duena, guztizkoaren % 9,9rekin. Ez da gauza bera gertatzen Eraikuntzaren eta Zerbitzuen sektoreetan, Bilbo baita BEGaren ehuneko handiena duen udalerria, % 27,6 eta % 37,8ko pisuarekin, hurrenez hurren.

Gipuzkoa

Gipuzkoaren barruan, Donostialdea da 2019an BEG handiena sortzen duena, 11.000 milioi euro baino gehiago, lurralde osoaren % 48,2. Donostia da nagusi, 7.000 milioi eurotik gorako BEGdarekin eta % 29,7ko pisuarekin.

Irun, Bidasoa Behereko eskualdean, BEGd gehien sortzen duen Gipuzkoako bigarren udalerria da, 1.700 milioi euro baino gehiagorekin, hein handi batean bere muga-egoeragatik eta horrek sortzen dituen jarduerengatik, hala nola Merkataritza, Ostalaritza eta garraioarekin lotutako zerbitzuak.

Gipuzkoak bere lurraldearen arabera banatuago duen BEGaren banaketa erakusten du, beste bi lurralde historikoekin alderatuta, non BEGaren kontzentrazio handiagoa ikusten den.

Nekazaritzan, abeltzaintzan eta arrantzan kostaldeko eskualdeak dira nagusi; Urola Kostan dago BEG handiena, sektorearen % 32,2 sortzen baitu lurraldean, Bidasoa Beherean ( % 17,9) eta Donostialdean ( % 15,8). BEG gehien ekoizten duten udalerriek arrantza-jarduera handia dute: Hondarribia (sektorearen % 16,8), Getaria ( % 15,3) eta Pasaia ( % 7,1).

Industriako eta Energiako BEG oso banatuta dago udalerrien artean, eta Beasain dago lehen postuan, lurraldeko BEG osoaren % 7,8ko pisuarekin, trenbide-materialaren fabrikazio handiaren ondorioz, batez ere. Ondoren Hernani ( % 6,4) eta Oñati ( % 5,7) datoz, eta bietan erabilera orokorreko makineriaren ekoizpena nabarmentzen da, besteak beste.

Eraikuntza- eta zerbitzu-sektoreetan, balio erantsiaren kontzentraziorik handiena Donostialdean dago, zehazki, eta beste bi lurralde historikoetan gertatzen den bezala, hiriburuaren jarduerak, Donostiak, izan duen arraste-efektuagatik, zeinak Eraikuntzaren % 29,7 eta Gipuzkoako lurraldeko Zerbitzuen % 40,5 sortzen baititu. Azken horietan, presentzia handia dute turismoari lotutako higiezinen jarduerek eta ostatu- eta jatetxe-jarduerek (ostalaritza).

Ohar metodologikoa: jarduera ekonomikoa, produkzio-sektoreek (lehen sektorea, industria, eraikuntza eta zerbitzuak) sortzen duten balio erantsiaren arabera neurtuta, ekoizpen-unitateak dauden lurraldearekin lotzen da. Errenta, aldiz, pertsonei eta haien bizilekuari lotuta dago.

Nekazaritzan, abeltzaintzan eta arrantzan kostaldeko eskualdeak dira nagusi; Urola Kostan dago BEG handiena, sektorearen % 32,2 sortzen baitu lurraldean, Bidasoa Beherean ( % 17,9) eta Donostialdean ( % 15,8). BEG gehien ekoizten duten udalerriek arrantza-jarduera handia dute: Hondarribia (sektorearen % 16,8), Getaria ( % 15,3) eta Pasaia ( % 7,1).

Industriako eta Energiako BEG oso banatuta dago udalerrien artean, eta Beasain dago lehen postuan, lurraldeko BEG osoaren % 7,8ko pisuarekin, trenbide-materialaren fabrikazio handiaren ondorioz, batez ere. Ondoren Hernani ( % 6,4) eta Oñati ( % 5,7) datoz, eta bietan erabilera orokorreko makineriaren ekoizpena nabarmentzen da, besteak beste.

Eraikuntza- eta zerbitzu-sektoreetan, balio erantsiaren kontzentraziorik handiena Donostialdean dago, zehazki, eta beste bi lurralde historikoetan gertatzen den bezala, hiriburuaren jarduerak, Donostiak, izan duen arraste-efektuagatik, zeinak Eraikuntzaren % 29,7 eta Gipuzkoako lurraldeko Zerbitzuen % 40,5 sortzen baititu. Azken horietan, presentzia handia dute turismoari lotutako higiezinen jarduerek eta ostatu- eta jatetxe-jarduerek (ostalaritza).

Egilea Andoni Beitia