Kontratazioa berreskuratu egin zen 2021ean, 19,3 milioi lan-akordio sinatuta, 2020an baino % 21 gehiago; horietatik gehienak, 17,2 milioi, aldi baterakoak izan ziren, % 19ko igoera; mugagabeek, 2,1 milioi, % 37 gainditu zituzten pandemiaren urte gogorreneko zifrak.
Enplegu Zerbitzu Publikoaren (SEPE) estatistikaren arabera, 2021eko kontratazio-zifra globala ez da oraindik pandemiaren aurreko errekorrera iritsi: 2019an 22,5 milioi kontratu sinatu ziren, eta 2018an 22,2 milioi; horietatik gehienak, % 90 inguru, aldi baterakoak izan ziren.
2020an, pandemiak ekonomian izan duen kolpe latzak zifra horiek 15,9 milioira jaitsi zituen, minimoa 2013tik, denborale gehienen eskema horri eutsiz, 14,3 milioi, eta soilik % 9,5 inguru, 1,5 milioi, mugagabeak. Urtero sinatutako kontratuen kopuru osoa beste modalitate batzuekin osatzen da, hala nola, txanda, erretiro partziala, praktikak edo ikertzailea.
Eskema bat da, hilero sinatutako hamar kontratutik bederatzi aldi baterakoak dira, eta urteetatik hona errepikatzen da urtero, Espainiako lan-merkatuaren gehiegizko behin-behinekotasunaren eta txandakatzearen isla, eta Gobernuak aldaketa batzuk hitzartu ditu patronalarekin eta sindikatuekin lan-erreformaren esparruan.
Horrela, aurtengo martxotik aurrera, enpresek kontratazio-eskema berri batera egokitu beharko dute. Eskema horrek kontratu mugagabea eskatzen du, eta aldi baterakoetara jotzeko modalitateak eta arrazoiak murrizten ditu, bai eta horien iraupena ere, obra- eta zerbitzu-modalitaterik erabilienarekin amaituz.
Hori horrela da lan-erreforma berriagatik, bere helburu nagusietako bat Espainian behin-behinekotasun handia murriztea baita.
Adibidez, urtaroen arabera aldi baterako kontratuak egiten dituzten sektoreek, kontratuen erregulazio berria indarrean jartzen denetik aurrera, aldizkako kontratu finkoa erabili beharko dute, gainerako mugagabeen eskubide berberak sortuko dituena. Horrelako kontratuak dituzten langileak lehentasunezko kolektiboak izango dira prestakuntza-ekintzetarako. Sektoreko hitzarmenek enplegu-poltsak ezarri ahal izango dituzte, jarduerarik gabeko aldietan haien kontratazioa errazteko eta prestakuntza hobetzeko.
2021eko kontratuen zifretara itzulita, iaz 6,99 milioi aldi baterako akordio sinatu ziren obra- eta zerbitzu-modalitate horretan, eta 8,68 milioi produkzioaren zirkunstantziengatik; horiei 1,34 milioi bitarteko kontratu gehitu zitzaizkien.
Iraupenari dagokionez, 2021eko akordio guztien % 23 ez ziren astera iritsi, eta puntu horretan, erreformak zigor berriak ere sartu ditu, oso iraupen laburreko kontratu horien erabilera desegokia eragozteko. Sektoreka, zerbitzuek, ohi den bezala, zigilatutako akordio guztien % 66 hartu zuten: 12,9 milioi euro, 19,3 milioiko guztizkoaren aldean, eta % 29ko igoera izan zuten iazko datuekin alderatuta, pandemiak bereziki gogor jo baitzituen ostalaritza, turismoa edo jatetxeak.
2,1 milioi mugagabeei dagokienez, 1,25 milioi hasierakoak izan ziren eta 877.865 beste modalitate batzuetatik bihurtu ziren; azken kopuru hori serieko handiena da. Kontratazio horretan, zifrak pandemiaren aurreko mailetara iristen dira; izan ere, 2019an akordio horietatik 2,1 milioi sinatu ziren, eta aldi baterako kontratuen zifrak 3 milioi azpitik jarraitzen du.
Kontratu mugagabeen susperraldi hobearen ondorioz, kontratu horien pisua pixka bat igo da guztizkoaren gainean, % 11ra iritsi arte. Ehuneko horrek gorantz jarraitu beharko luke datozen urteetan, lan-erreforma indarrean sartzearekin batera. Hori aztertzeko, Gobernuak konpromisoa hartu du orain Gorteek baliozkotu behar duten errege-dekretuan, 2025ean hitzartutako neurrien emaitzak ebaluatzeko. “Azterketa” hori bi urtean behin errepikatu beharko da.