Pandemiaren unerik gogorrenak gaindituta, Erreserba Federalak prezioen egonkortasunean jarri du begirada berriro. Inflazioa geldiaraztea eta susperraldia sendotzea da Jerome Powellek bere bigarren agintaldian aurretik duen erronka nagusia. Azken asteetan banku zentrala tasak behar den denboran igotzeko prest dagoela baieztatu duen arren, oraingoz neurri horrek itxaron egin beharko du. Bi eguneko bileraren ondoren, merkatu irekiko batzordeak (FOMC) adierazi zuen inflazioa % 2tik gorakoa izanik eta lan-merkatu indartsua izanik, laster izango dela egokia tasak igotzea. Hitz horien azpian dago martxoko hitzorduan Fed-ek tasak igoko dituelako ideia. Pandemia lehertu eta bi urtera, AEBak berriro abiatu dira zero tipoen aroaren amaierara. Hori gertatu arte, diruaren prezioak % 0-0,25eko tartean ainguratuta jarraituko du.

Bi urtean lehen aldiz, batzordeak komunikatutik kendu zuen esaldia, ekonomia laguntzeko eskura zituen tresna guztiak erabiltzeko konpromisoa adierazten zuena. Eutsi egin zion aurreikuspen ekonomikoetarako arriskuak daudela dioen adierazpenari, aldaerez haraindi. Hori dela eta, martxoa ez zen data zehatz gisa aipatu. Powellek, horrela, itxaropen faltsuak sortzea saihestu nahi du, hornidura-kateetan arazoak izaten jarraitzen duten une batean, eta Errusiaren eta Ukrainaren arteko tentsioek prezioei presioa gehitzen diete.

Baina urteko hirugarren hilabetea bi arrazoirengatik markatuko da egutegian. Batzordeak zorraren erosketak murrizten jarraitzea erabaki zuen, hilean 30.000 milioiko erritmoan. Programa martxoan amaitzea dute helburu, eta tasak igotzen hasi ondoren, balantzea murriztuko dute. Helburua sisteman likidezia-krisia saihestea da.

Ben Bernankek 2013an estimuluak kenduko zituela iragarri zuenean egindako akatsetik zerbait ikasi bada, mezu presatu batek merkatuetan lurrikara eragin dezakeela da. Hori da, hain zuzen ere, Powellek saihestu nahi duen ondorioa, eta are gehiago inflazioaren eta geopolitikaren tentsioak ekonomiak hazten jarraitzeko duen gaitasuna zalantzan jartzen hasi diren honetan. AEBetako inflazioa abenduan % 7ra igo zela jakin eta aste batzuetara (1982ko ekaineko maximoak), Fedek abiarazitako biraketa gertatu da. Bestalde, lan-merkatuak suspertzea lortu du ekonomiak gelditzeak eragindako astinalditik, eta langabezia-tasa % 3,9an dago orain, precovid mailetatik oso hurbil.

Ekin aurretik abisatzeko konpromisoari leial, atzo batzordeak egindako adierazpenak ez zuen inbertitzaileen estanpida eragin. Komunikatua argitaratu eta minutu gutxira, Dow Jones indizeak % 0,3 egin zuen gora, eta Nasdaq indizeak, tasa altuagoen aurreikuspenengatik oso zigortutako indizeak, % 1,7. Bestalde, zorraren merkatuko errendimenduek luzatu egin zuten urtearen hasieran nagusi zen goranzko joera. Hori bai, aurreko saioetan ez bezala, igoerak apalagoak izan ziren. 2032ko epemuga duen bonua % 1,8an dago, eta bi urterako zorrak % 1etik gora jarraitzen du.

Martxoko tasen igoera 2018tik aurrerako lehena izango litzateke. Analista askok oinarrizko 25 puntuko gorakada iragarri dute, eta 2022an proportzio berean beste hiru aldiz egingo dute gora. Urtearen amaieran proiekzio horiek betez gero, AEBetako tasak % 1-125ekoak izango lirateke, krisiaren aurreko mailak.

Baina euria ez da beti denen gustukoa izaten. Kritikoenen ustez, Fed motelegia izan da eta orain inflazioaren kurbaren atzetik dago. Disidentzia hori erakundearen barruan ere gertatzen da, kide batzuekin batera, eta jendaurrean eztabaidatzen da tipoen igoera-prozesuan oldarkorragoa izan behar dela. Inflazioa % 7an zegoen azkenekoz, eta AEBetako diruaren prezioa % 13an zegoen.

Egilea Andoni Beitia