Pandereta herrialde bat da adierazpenik arruntena, eta egokiena, Estatuaren zati handi baten jarrera definitzeko. Herrialdea pandemiaren kontura osasun-krisi larri bat igarotzen ari den bitartean, eta gurutzaldi-abiadurarik hartu ez duen susperraldiak une ekonomiko eta sozial zaila baino gehiago, gaian guruek iragartzen zuten bezala, poluloa eta bere deribatua egoera politikoan entretenituta dabil, gogoan izan ogi eta zirku kontu hura, Urdangarinen bikote berriarekin eta Benidorm Fest-eko bozketen kulebroiarekin.

Dena den, bozketekin entretenitzeko, ez da inongo telebista-programatara joan behar, ikuskizun entretenigarria bezain lotsagarria eta tamalgarria eskaini baitigute politikariek, batzuek behintzat, lan-erreformaren azken bozketarekin. Thriller onenetan bezala, tentsioa azken segundora arte, Nafarroako bi ihesaldik eta akats herrikoi batek Kongresuko zaindariek desfibriladore guztiak eskura izatea eragin zuten, bankada ezberdinetako parlamentari bihotzekoei lagundu ahal izateko, zenbaketa nola zihoan kontuan hartuta.

Tentsioa eta pandereta aldi berean, makrogranjetatik datorren haragiari buruz Garzon ministroak egindako adierazpenen ondorengo aste hauetan ikusten ari garena da. Tentsio hori, kontrolik gabekoa bezain tamalgarria eta gaitzesgarria, Murtziako Lorcako Udalean bizi izandakoa da. Bertan, argitaratutako informazioaren arabera, abeltzain talde bat udaletxean sartu zen, Pedro bezala, beren etxetik, udalbatza lehertzeko asmoz. Bertan, beren ustez abeltzaintza-jardueraren interesei kalte larria egiten zien hirigintza-araudia onartzen zen.

Politikan esan ohi den bezain garrantzitsua da mamia, eta, horregatik, uste dut Lorcako herriaren herri-ordezkari legitimoei ekitea onartezina dela, argi eta garbi, eta, gainera, kaltegarria dela abeltzainen interesentzat, egintza honekin zilegitasun guztia galdu baitute.

Pandereta da, bestalde, ordezkari askok, sozialek zein politikoek, hanka sartzean egiaztatu dutena, muturreko planteamendu aldaezinei eusten baitiete ekoizpen-ereduari buruzko eztabaidari dagokionez, eta, bereziki, ekoizpen intentsiboari dagokionez (ekoizpen estentsiboak guztien babesa eskatzen zuela pentsatuz) eta makrogranjen fenomenoari dagokionez.

Koherentzia ondasun preziatua bezain urria da, eta elikagaien kontsumoari dagokionez, koherentzia ez da eskasa, baizik eta ez dagoelako dir-dir egiten duela. Kontsumitzaile gehienok esaten dugu eskala txikiko nekazaritza nahi dugula, familia-nekazaritza, gure ustez zuzeneko salmenta bultzatu behar dela, ekoizle-kontsumitzailea ia bitartekaririk gabe, zirkuitu laburrak, zero kilometroa, ahalik eta naturalena eta ekologikoena, transgenikorik gabea, jakina, sozialki etikoa den nekazaritza, ondo ordaindutako eskulana duena, eta abar, eta abar.

Aitzitik, kontsumitzaile gehienok prezioa ezartzen dugu gure erosketa-egintzaren faktore baldintzatzaile bakar gisa, eta, ondorioz, jatorrian erreparatu gabe aukeratzen ditugu elikagaiak.

Gero eta gehiago, gure erosketak banaketa antolatuan kontzentratzea erabakitzen dugu (nahiz eta hiriko supermerkatuaren formatua gailentzen den), eta pasotismo substantibotik datorren aditza pasatzen dugu, etikarekin eta justiziarekin lotutako beste alderdi guztietatik; izan ere, azkenean, interesatzen zaigun gauza bakarra diru gehiago izatea da, diru zorroan eta denbora librean, gure hobby-etan aritzeko, Jainkoa gurtzen duena aisialdia den gizarte batean.

Duela urte dezente, lanaren barne-topaketetan, gaur egun bi motatako nekazaritzak daudela entzun izan dut. Alde batetik, kontsumitzaileak nahi duen nekazaritza dago, lehen aipatutako hurbiltasuneko, familiako, bidezko, etikako eta abarretako baldintzatzaile guztiekin, eta, bestetik, jaten ematen dion baina, paradoxikoki, ikusi nahi ez duen sektore ekoizlea dago, gortinaren atzean ezkutatuta mantendu nahi duena.

Hala ere, dena ez denez beltza eta ez denez zuria, koherentzia kasu bat dakart gogora, non teorikoa eta erreala bat datozen. Orona Fundazioak, Fede Pacha sukaldariaren eskutik, elikadura jasangarri, osasungarri eta lokala jasangarritasunaren estrategia globalaren erdigunean jarri duen izen bereko kooperatibaren fundazioak, egindako elikagai-jardunaz ari naiz, eta egunero 600 menu iraunkor, osasungarri eta lokal zerbitzatu dizkie bertako eta bisitariei.

Oronaren elikadura-apustuari ENBA nekazaritza-erakundearen Baserritarron Laguna (Baserritarron Laguna) saria eman diote, egindako apustuarekin erakutsi duelako enpresa-sektoreak, eta, zehazki, jantoki kolektiboen bidez, paper garrantzitsua izan dezaketela hurbileneko lehen sektorearen mesedetan, kasu askotan sektore ekoizlearen benetako trakzio-elementu gisa jardunez.

Espero dut Oronaren adibide hau dagokion jantoki kolektiboa duten beste enpresa askotan errepikatzea, eta emandako saria akuilu izatea, enpresariek eta enpresa-batzordeek, ados jarrita, enpresa-jantoki askoren egungo politika birbideratzeko prozesu oso bat bultza dezaten, non, beste behin ere, prezioaren faktorea gainerako faktoreen gainetik ezartzen den.

Esandakoa esanda, bai banaka, bai enpresa mailan, hausnar ezazu elikadura kontsumitzeko zein aukera duzun, benetakoa, ez teorikoa, eta zure eguneroko bizitzan nekazaritza polita aukeratzen duzun edo, aitzitik, zure nahi teoriko guztiak gorabehera, gortinaren atzeko nekazaritza aukeratzen duzun.

Egilea Andoni Beitia