Eusko Jaurlaritzak adierazpen bat argitaratu du Europar Batasunaren Tratatuaren 30. urteurrena dela eta (Maastrichteko Tratatua). Bertan, “Europar Batasuna bidezkoagoa, bidezkoagoa, solidarioagoa eta iraunkorragoa” aldarrikatu du. Era berean, “Aniztasunean sakontzen jarraitzeko garaia da, ez baita estatu kideetan amaitzen, baizik eta barruan jarraitzen du”, eta “errealitate eta aktibo bat da Europarentzat”.
Adierazpen horren bidez, Eusko Jaurlaritzak gogorarazi du II. Mundu Gerra amaitu zenetik, Europar Batasuna “urratsez urrats eraikitzen” ari dela, eta hainbat itun sinatu direla integrazio-prozesu horretan. Hala ere, Maastrichtekoak garrantzi berezia izan zuen, “Europaren integrazio politikoaren aldeko apustua egin zuelako, integrazio ekonomikoan sakonduz” eta, gainera, “Erkidegoko erakundeak indartu zituelako, eskumen gehiago emanez”.
“Itun horrek ekarri zuen gaur egungo Europar Batasunaren sorrera”, adierazi du Euskadiko Gobernuak, eta, bere ekarpenen artean, nabarmendu du “diru bakarra, euroa, urte batzuk geroago argituko zen Ekonomia eta Diru Batasunaren oinarriak” ezarri zituela.
Era berean, azpimarratu du “subsidiariotasun-printzipioa formulatu zuela, lehen aldiz, esanbidez”, eta estatuz azpiko erakundeak ere gaitu zituela Kontseiluaren ministerio-eraketetan parte hartzeko, baita Eskualdeetako Lantaldea sortu ere, “Gobernantza berri bat sortuz”.
Bere ekarpenen artean, “Europako herritartasuna eratu” zuela nabarmendu du, izan ere, “Ezin da erreforma politikorik ulertu herritarrak kontuan hartu gabe”.
Nizako eta Lisboako Tratatuak geroago argitaratu zirela gogorarazi ondoren, gaur egun Europar Batasuna bere etorkizunari buruzko hausnarketa egiten ari dela aipatu du.
Esparru horretan, 2021eko maiatzaren 9an, Europaren Egunean, Europaren Etorkizunari buruzko Konferentzia inauguratu zen, eta “Gizarte zibila eta Europako herritarrak beren ekarpenak egitera deituta daude”. Prozesu horretan “Euskaditik ere parte hartzen ari gara”, azaldu du.
Eusko Jaurlaritzak azpimarratu duenez, “Hausnarketa horren testuingurua aldatu egin da”; izan ere, Maastrichetik 30 urtera, finantza, diru, politika edo migrazio arloko hainbat krisi jasan ondoren izandako aldaketak egiaztatu dira. Aldaketa horiekin batera, Erresuma Batuak Europar Batasuna utzi zuen 2020an, eta urte horretan bertan covid-19aren pandemia deklaratu zen, “Murgilduta” jarraitzen duena.
Nolanahi ere, Jaurlaritzak uste du “gure erakundeen indarra azpimarratzeko arrazoiak” daudela. Ildo horretan, Batasuna “historian lehen aldiz zorra mankomunatzeko gai” izan dela aipatu du, eta Next Generation EU proiektua “horren adierazlerik onena” dela, proiektu horrek “elkarrekin eta norabide berean lan eginez aurrera ateratzeko konpromiso ezezaguna” islatzen baitu.
Haren ustez, “Trantsizio teknologiko-digitalak, energetiko-ekologikoak eta sozio-demografikoak markatutako paradigma-aldaketa” dago aurrez aurre, eta herritarrek “ziurtasuna eta konponbideak” eskatzen dituzte egoera berri horretan.
Testuinguru horretan, “Gure leloan sakontzeko garaia” dela aldarrikatu du: “Aniztasunean elkartuta”, belaunaldien arteko elkartasunean aurrera egiteko eta oreka geopolitiko berriei aurre egingo dien Europa “integratuago” batean aurrera egiteko.
Gobernantza berriaren alde
“Bada garaia euroaren dimentsio ekonomiko eta sozialari sakontasun handiagoa emateko. Bada garaia, halaber, estatu kideetan amaitzen ez den aniztasunean sakontzen jarraitzeko, aniztasun horren barruan jarraitzen baitu. Errealitate eta aktibo bat da hau Europarentzat “, gaineratu du.
Horregatik, “Gobernantza berrian eboluzionatzearen” alde agertu da, “Aho batekotasunaren araua eta horren ondorioa, betoa, gaindituz”, eta Maastrichteko Itunak irekitako bidean sakontzen jarraitzearen alde.
Horrela, “Legegintza-eskumenak dituzten eskualdeen eta nazioen gobernantzan parte hartzearen eta aitortzaren” aldeko apustua egin du, RLEG Gutunean proposatzen den bezala, eta “subsidiariotasunaren dimentsio deszentralizatuan” sakondu du, “Gainera, etorkizunean estatuek Batasunari eskumenak lagatzeko oinarri izan beharko lukeena”.
“Euskadik integrazio handiagoa eskatzen du Europak dituen erronkei aurre egiteko: populismoak, autoritarismoak, klima-aldaketa, migrazio-krisiak… Baita azken mugimendu geoestrategikoek ekarri duten mehatxuaren aurrean ere, Ukrainako krisia edo krisi energetikoa kasu. Integrazio eta demokrazia gehiago behar dira “, defendatu du.
Horrela, gaineratu duenez, “Euskadi, beste behin ere, Europako integrazio-proiektuaren eta hura inspiratzen duten balioen defendatzaile sutsua da: giza duintasunarekiko, askatasunarekiko, demokraziarekiko, berdintasunarekiko eta giza eskubideekiko errespetua, aniztasunaren aktiboa Europa osatzen duten errealitate nazionalen oinarritik eraikitako Europa batean”.
Maastrichteko Tratatua “Europar Batasuna ezartzean Europako herrien artean gero eta estuagoa den Batasuna sortzeko prozesuan aro berri bat” izan zela azpimarratu ondoren, “Europar Batasuna bidezkoagoa, bidezkoagoa, solidarioagoa eta iraunkorragoa” aldarrikatu du bere 30. urteurrenean.