Berrerabiltzeko Prestakuntzako Zentroak (CPR), ehunezko hondakinak, tamaina handikoak eta tresna elektriko eta elektronikoetakoak (TEEH) konpondu eta berrerabiltzera zuzenduta dagoenak, Zubietako Ingurumen Guneko azpiegiturak osatuko ditu eta Gipuzkoako berrerabilpen tasa % 30 handituko du. Era berean, azpiegitura berriak % 10eko murrizketa eragingo du energiaren eta industriaren sektoreetako CO2 isurietan. Aurreikuspenen arabera, CPR 2024an jarriko da martxan.
CPRk 13 milioi euroko inbertsioa ekarriko du, eta 190 lanpostu berri sortuko ditu; horietatik % 57 gizarte-bazterkeriako arriskuan dauden pertsonentzat izango dira. Zentro berria hartuko duen eraikina eraikitzeko oinarrizko proiektua egiteko lizitazioa otsailaren 3an ireki zen eta 21era arte egongo da zabalik.
Jose Ignacio Asensio Ingurumeneko diputatuak eta Mónica Pedreira Ingurumeneko zuzendariak asteazken honetan aurkeztu dute zentro berri hori eraikitzeko oinarrizko proiektua idazteko lizitazioa. Otsailaren 3an ireki zen, Diputatuen Kontseiluak onartu ondoren, eta hilaren 21era arte egongo da zabalik.
Azaldu dutenez, instalazio berriak “hiri-hondakinak birziklatzeko eta balioztatzeko egungo tratamenduak osatuko ditu berrerabilpenarekin, eta bikaintasun-mailan aurrera egingo du prebentzioa aurretiazko urrats gisa txertatuta, hondakinen hierarkia komunitarioak adierazten duen bezala”.
Asensiok hondakinen sorrera prebenitzen espezializatutako azpiegitura berri horren garrantzia azpimarratu du, eta, ziurtatu duenez, planta berri honekin “Zubietako Ingurumen Gunea da hiri hondakinen kudeaketaren ziklo osoari erantzun integrala ematen dion lehen azpiegitura estatuan, eta Gipuzkoa Europako abangoardian kokatzen du”.
CPRren jarduera ehun-hondakinak, tamaina handikoak eta tresna elektriko eta elektronikoetakoak (TEEH) konpontzean eta berrerabiltzean oinarrituko da, haien balio-bizitza luzatzeko. Horrela, “Energiaren eta lehengaien kontsumoa murrizten da ondasun berrien ekoizpenean, CO2 isuriak murriztuz eta ekonomia zirkularra sustatuz”, zehaztu dute.
Ingurumen-inpaktuen kalkuluaren arabera, azpiegitura berria martxan jartzeak % 10 murriztuko ditu Gipuzkoako industria- eta energia-sektoreetako berotegi-efektuko gasen emisioak, eta % 30 handituko ditu berrerabilitako elementuak.
Era berean, 11,8 milioi euroko inpaktu ekonomikoa aurreikusten da berrerabil daitezkeen gaien salmentagatik. Planta berria Eskuzaitzetako industrialdeko partzela batean kokatuko da, eta Zubietako Ingurumen Gunearen instalazioetan integratuko da.
CPRk tamaina handiko hondakinen, ehunen eta tresna elektriko eta elektronikoen kudeaketa integralerako sistema berri bat garatzea dakar, eta urtean 12.600 tona tratatzea aurreikusten du. 2020an, Gipuzkoan etxeko hondakinen % 57,96 gaika bildu ziren (182.000 tona), eta horietatik 8.959 tona CPRn tratatuko diren frakzioei zegozkien (3.321 tona tamaina handiko, 2.238 tona GEEH eta 3.400 tona ehungintza).
Birziklatze- eta bilketa-helburuetan aurrera egiten jarraitzeko, Ingurumeneko foru diputatuak adierazi duenez, “Ezinbestekoa da prebentzioan eta berrerabilpenean aurrera egitea, berrikuntzaren, ekodiseinuaren eta kontsumo iraunkorra eta konpontzeko eskubidea sustatzeko azpiegiturak abian jartzearen bidez”.
Ia 200 lanpostu berri
Aurreikuspenen arabera, CPR 2024an jarriko da martxan. Aurten, 2022an, oinarrizko proiektua egingo da, eta zentroa eraikitzeko, finantzatzeko eta ustiatzeko lehiaketa egingo da. 2023aren hasieran obrak hasiko dira, 12 eta 16 hilabete arteko egikaritze-epearekin, eta 5.500 tona kudeatzeko ahalmena izango du (1.461 tona tamaina handikoak, 2.722 GEEH eta 1.319 tona ehungintzakoak). Bigarren fase batean, 2027rako gutxi gorabehera, edukiera adierazitako 12.600 tonaraino handituko litzateke.
Ingurumen-onurez gain, CPRk “ekonomia berde, digital eta lehiakor berriaren erreferente” izan nahi du. 2024an abian jarrita, 107 lanpostu berri sortuko dira, eta bigarren fasean 190 lanpostu izatera iritsiko dira.
Ekimenaren helburua da, halaber, “Proiektuaren iraunkortasun soziala indartzea”, enplegu berrien % 57 egoera ahulean eta bazterkeria-arriskuan dauden pertsonentzat izango baita.
Horri dagokionez, Asensiok adierazi du “CPRk indartu egiten duela Gipuzkoan bidezko trantsizio ekologikoa bultzatzen duen ikatzik gabeko ekonomia zirkular berri baten aldeko apustua, kalitatezko enplegua sortuz eta sektore behartsuenei arreta berezia eskainiz, horrela justizia sozialari lagunduz”.
Funtzionamendu-dinamikari dagokionez, Zubietako Arreta Zentroan bilduko dira tamaina handiko hondakinak, TEEH hondakinak, ehunak eta tamaina txikiko beste batzuk, mankomunitateetatik edo zuzenean zentroan uzten dituzten partikularretatik datozenak.
Instalazioan harrera-, egiaztapen-, sailkapen-, garbiketa- eta konponketa-lanak egingo dira. Gainera, “Reparamanía” izeneko eremu bat izango du, artikuluak bere buruari zuzentzeko gune publiko bat, beharrezko tresnak eta partikularrei aholkularitza eta laguntza emango dieten adituak izango dituena.
Arropa, tresna elektrikoak, altzariak eta bestelako produktuak konpontzeko espazio bereiziak egongo dira, “Betiere zaharkitze programatuaren ordezko irtenbideak eskaintzeko”. Haurrentzako gune bat ere egongo da, “Upcycling eskulanak” egiteko.
CPRk merkataritza-gune bat ere izango du berreskuratutako gaiak saltzeko, eta gutxienez 6 denda espezializatu izango ditu: altzariak, arropa, haurrentzako arropa, tresna elektronikoak, kirola, bidezko eta tokiko merkataritzako produktuak, bulegoko altzariak. Eraikinaren goialdean gune ireki bat aurreikusten da jatetxe bat kokatzeko.