Espainiako enpleguaren kalitatea Europako herrialde nagusien batez bestekoa baino % 10 txikiagoa da, eta, batez ere, lan-arriskuen eta kontratu-behin-behinekotasunaren ondorio da. Ondorio hori atera du Funcasek argitaratutako Panorama Social aldizkariaren azken ikerketak. Adierazle txarrena okupazio-arriskuei buruzkoa da, kimikoen eraginpean egotetik gai ergonomikoetaraino. Europa 100etik 66 puntutan dago arlo horretan, eta Espainian 57 puntutan. Rafael Muñoz de Bustillo Salamancako Unibertsitateko katedradun eta artikuluaren egileetako batek azaldu duenez, egitura produktiboa blokeko beste ekonomia batzuetan baino gutxiago garatuta dago.
Espainia ere enplegu-kalitatean balio txikienak dituzten EB-15eko herrialdeen artean dago, eta hori neurtzeko, kontratu-egonkortasuna eta langileek garapen profesionalerako dituzten aukerak erabiltzen dira. Blokearen batez bestekoa 100etik 55 puntukoa den bitartean, kasu nazionalean 49 punturaino jaisten da. Eskualdeen arteko aldeak agerian uzten du, txostenaren arabera, premiazkoa dela Espainiako produkzio-eredua aldatzea, lan-merkatuko hiru gaitz nagusiak murrizteko: langabezia, behin-behinekotasun handia eta urtarokotasuna. Otsailaren 3an Kongresuan onartutako lan-erreforma funtsezkoa da zeregin horretarako, Bustilloren ustez, negoziazio kolektiboa berrorekatzea eta lanaren prekarizazioari aurre egitea baitu helburu.
Enpleguaren Kalitatearen Indizea (EKI) beste bi faktorek osatzen dute, eta horietan ere nazioa batez bestekoaren azpitik dago, nahiz eta arrakala txikiagoa izan. Lanaren berezko kalitatea eta jardunaldien iraupena dira, eta Europarekiko 2,5 puntu eta 4,5 puntuko aldea dago, hurrenez hurren. Kasu honetan arazorik handiena ordutegi atipikoak dira, langileek telelana egiteko duten malgutasun txikiagoarekin eta familia bateragarri egitearekin batera. Oro har, ICE nazionala Finlandiakoa baino % 20 txikiagoa da, Finlandiakoa liderra baita sailkapenean. Aitzitik, Espainiaren atzean Grezia dago, Mediterraneo aldeko beste herrialde bat, ikerketaren arabera parametro okerrenak dituen eskualdea.
Adierazle horietatik haratago, azterlanak nabarmentzen du pandemiak Espainia harritu zuela oraindik ere Atzerapen Handiaren berreskuratze-prozesuan, enpleguari dagokionez eta zikloarekiko oso sentikorra den lan-merkatu batekin. Horri produkzio-eredua hobetzeko erronka gehitu behar zaio. Muñoz de Bustillok ikerketan azaldu duenez, azken lau hamarkadetan herrialdea ez da gai izan 1980an Frantziarekin zuen produktibitatearen % 30eko aldea murrizteko. 2020an ere aldea berdina zen, hein handi batean COVID-19aren krisiaren ondorioengatik.
Nolanahi ere, horrek ez du esan nahi Espainiako enpresetan irabaziak izan ez zirenik, baizik eta zenbaketa globalean neutralizatuta daudela, aldi horretan produktibitate txikiagoa zuten beste sektore batzuen garrantzi erlatiboa handitu zelako. Ekoizpen-ereduaren aldaketak, gainera, beste erronka bati egin behar dio aurre: berriztagarrietarako eta ekonomia zirkularrerako trantsizioa egitea. Azterlanean aipatutako kalkuluen arabera, aldaketak % 0,91 igo dezake enplegua Espainian, energiaren prezioen jaitsierari eta lan-sektore oso intentsiboetako eskariaren igoerari esker.