Azken aste honetan, NPBari buruzko hitzaldiak ematen ari gara Gipuzkoako Lurralde Historikoko eskualdeetan, eta ekoizleekin harreman aberasgarria izateaz gain, sektorearen egoerari buruzko tenperatura hartzeko aukera ematen dizu. Joan-etorrian, herri batetik bestera, Idiazabalgo Jatorri Deiturako giltzarri diren bi pertsona hil direla jakin dut; batetik, haien lehen presidentea, Antxon Pérez de Calleja ekonomialaria, eta, bestetik, Manolo Moreno, Aldanondo enpresako gerentea urte askoan. Biak, gehien eta gutxien, garrantzitsuak izan dira gure gazta ikonikoaren historian, eta haiengana doa, errekonozimendu apal honetara.
Esan dizuedan bezala, Nekazaritza Politika Bateratuari buruzko hitzaldietan ezin ulertuzko ez-ulertze bat antzeman dut, ekoregimen edo ekoeskemei buruzko atalean jasotako neurrien aurrean, eta bereziki, larre hezeetako abeltzainei dagokienez, sega jasangarri gisa titulatutako neurrian, non proposatzen den abeltzainek belar-mozketen kopurua murriztea, biologia profesionalak bultzatzeko helburu bakarrarekin.
Abeltzainek, lagunartean esaten den bezala, koloretan flipatzen dute. Lehenengo galdera da, nor dira lepidopteroak gorde behar ditugunak? Tximeletak, nik erantzuten dut. Harridura areagotu egiten da, baina ez kakazaharra; izan ere, egiaztatu da Europak eta Gobernu Zentralak erabaki dutela gure abeltzainek elikagai gutxiago, natural-jasangarri gutxiago eta tokiko elikagai gutxiago bildu behar dituztela beren animalientzat, tximeletei enbarazu ez egiteagatik, eta konpentsazio gisa, kanpoan elikagaiak erosi ahal izateko, gutxi gorabehera 62 euroko laguntza planteatu zaie hektareako.
Aitortuko didate arazoak bemolak dituela, eta orain ulertuko dute abeltzainen haserrea; izan ere, orain arte, beren txabolarako janaria biltzeaz gain, belardiak mozten zituzten lurra garbitzen ari zirela pentsatuz, eta orain, mandamek erabaki dute bultzatu nahi dutela, politika-hizkuntzan esanda, belardien egitura-konplexutasun handiagoa, eta horrek esan nahi du eremu zikina sustatzea. Ikusten duzue, garbia eta/edo zikina dena, begiratzen duzun begien araberakoa da.
Hori da, flipagarria, Valentziako agure ohoragarri batek, Carlos San Juanek, antolatu duena, ehunka mila sinadura bilduta, finantza-erakundeen aldetik milioika adinekok jasaten duten tratu txarra salatuz, dela tratu umiliagarri batengatik, arreta pertsonala, bizitza osoko leihatilako pertsonala, gutxieneko adierazpenera murriztuta, kutxazain automatikoetarantz edo on line bankuetarantz bideratuz. Negozio-eredu horiek urrunak dira, ikusten eta nahi duten adineko pertsona horientzat ezinezkoak ez direnean, kutxazain automatiko batera joaten diren bakoitzean edo eragiketa bat bizum bidez, on line edo beste bide batzuetatik egitera behartuta daudenean.
Zaharrek pairatzen duten arazoa erraz partekatzen dute landa-eremuan bizi den jende guztiak; izan ere, banku-bulego guztiak nola itxi dituzten ikusten dute, eta ez daude horrekin pozik; kutxazain automatikoak kendu dituzte, antza denez, errentagarriak ere ez direlako, eta, horrela, milaka udalerri ditugu, eguneroko gastuak ordaintzeko txartel gutxi batzuk ateratzeko kutxazain tristerik gabe. Hori bai, ez pentsa Espainia hustuan bakarrik gertatzen denik hori, denok Teruel edo Soria bezalako probintziekin identifikatzen baitugu (besarkada bat, ¡Soria Ya! -koentzat), horixe bera gertatzen baita Euskadiko dozenaka herri landatarretan. Hori bai, guk badugu finantza-erakunde bat, Kutxabank, euskal aurrezki-kutxa zaharren oinordekoa, munduko kaudimendunena, baina bizkarra ematen die landa-eremuko udalerrietako milaka biztanleri. Horrela edonor!
Baina ez pentsa apartheid digitala finantza-erakundeetara mugatzen denik; izan ere, orain edozein udalek, diputaziok edo gobernuk, edozein izapide administratibotarako, zera eskatzen dizu: sinadura digitalak, Baq-ek, baldin eta hondar digitalean ez galtzeko, Bill Gatesen lehengusua edo Steve Jobsen koinatua izan behar duzula. Hori bai, arratsaldeko 3etatik aurrera, karez eta kantuz itxita.
Biztanleriaren kolektibo eta sektore zabalak baztertzea ukaezina eta geldiezina da, eta, beraz, inoiz baino beharrezkoagoa da sortzen ari den biztanleria digital-dependentearen eremu zabalaz jabetzea guztiak, administrazioak eta enpresak. Hain zaila eta garestia al da telefono-arreta linearen beste aldean dagoen pertsona batekin mantentzea?
Nire amaginarrebari dagokionez, duela urte gutxi batzuekin, ia 80 urterekin, garbigailu bat erosten du, eta erabiltzeko jarraibideak eskatzean, hari erantzuten diote ez zeukala ordenagailurik eta ez dakiela nola erabili, Interneten zintzilik dituela.
Bide batez, garbigailua, baina industriala, Genovan beharko dute odol-orbanak garbitzeko hainbeste labankada fratrizidaren aurrean.