Euskadik ia bost puntu murriztu zuen genero-soldata-arrakala 2016tik 2019ra, eta azken urte horri buruzko datuak ditugu. Horrela ondorioztatzen da Eusko Jaurlaritzak argitaratutako soldata-desberdintasunaren EAEko egoeraren diagnostikoan jasotako zifretatik.

Langile bakoitzeko urteko batez besteko irabazia 29.476,21 eurokoa izan zen 2019an. Sexuaren arabera, 32.529,2 eurokoa izan zen gizonentzat eta 26.197,62 eurokoa emakumeentzat.

Beraz, urteko irabazia kontuan hartuz gero, % 19,5eko soldata-arrakala dago, hau da, 6.331,55 euro guztira. Aldea nabarmena bada ere, 2016an baino 4,9 puntu txikiagoa da, orduan desberdintasuna % 24,4koa baitzen. Bestalde, orduko irabazia aztertuz gero, Europar Batasunak egiten duen bezala, soldata-arrakala ia 5 puntu jaitsi da 2016aren aldean, 2016ko % 14,3tik 2019ko % 9,5era.

Horrela, zifra murriztu bada ere, urteko aldea 6.000 eurotik gorakoa da oraindik. Horregatik, eta emakumeen eta gizonen arteko soldata-berdintasunaren aldeko Europako Egunarekin bat eginez, Beatriz Artolazabal Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak 2025era arteko ekintza-plan operatiboa aurkeztuko du gaur, Euskadin soldata-arrakala murrizten jarraitzeko helburuarekin.

Planaren erronkak Horrenbestez, plan operatibo honen erronketako batzuk “ordainsarien eta aukeren berdintasunaren printzipioa betetzen dela ziurtatzea” dira, ordainsarien gardentasuna areagotzean arreta jarriz. Bestalde, Lakuak okupazio-segregazioa murriztu nahi du, “Jakitun izanik sexuaren araberako okupazio-segregazioa dela soldata-arrailean eragin handiena duen faktorea”, % 35eraino, diote.

Era berean, helburua “berdintasunean eta berdintasunean oinarritutako” hezkuntzan sakontzea da, genero-joerarik gabeko hezkuntza- eta lan-ibilbideen bidez, rolak eta estereotipoak gainditzen joateko, eta gizarte-erantzukidetasuna bultzatzeko.

Azkenik, planak zainketan jartzen du fokua, izan ere, “Demokratizatzea” da hobetuz, zaintza instituzionalaren, pertsonalaren eta familiarraren oreka ziurtatuz, betiere lehenengoa indartuz.

2018an onartutako soldata-arrakala murrizteko estrategiaren barruan kokatzen den planaren helburua da 2030erako Euskadi soldata-arrakala txikiena duten Europako herrialdeen artean kokatzea. Beatriz Artolazabal sailburuaren hitzetan, “Beste urrats bat eman nahi da, lehen plan operatiboa amaitu ondoren, aurrerapen eta gauzatze maila handiarekin”.

Izan ere, azpimarratu duenez, “Badakigu gizonen eta emakumeen arteko soldata-arrakala arazo konplexua dela, egiturazkoa eta dimentsio anitzekoa, eta, horregatik, estrategia honetan horri heltzea modu integralean planteatzen da, inplikatutako eragile eta eremu guztien parte-hartzearekin”.

Lau ardatz nagusi

Horregatik, estrategia hori Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailak koordinatu du Emakunderen bitartez, eta Jaurlaritzako beste zazpi sailek ere parte hartu dute.

Ardatz nagusiak lau dira, 74 neurri zehatz biltzen dituztenak. Alde batetik, soldatan dagoen desberdintasuna murriztea, eta, horretarako, ikuskaritza-lanak indartzea, erabakiak hartzerakoan emakumeen eta gizonen presentzia orekatua bultzatzea edo estereotiporik gabeko hezkuntza- eta lan-ibilbideak bultzatzea. Era berean, kontziliazio erantzukiderako neurriak ezartzen lagunduko zaie enpresei; ordaindu gabeko zainketa-lanak ikusarazi eta balioa emango zaie; eta hitzarmen kolektiboetan eta enpresa-akordioetan berdintasunaren aldeko neurriak sartzea sustatuko da, lanaldiari dagokionez desberdintasuna murrizteko.

Hezkuntza eta gizarte-sentsibilizazioa Eusko Jaurlaritzaren Ekintza Planaren ardatz nagusietako bat dira; izan ere, ikastetxeek beren ekintzetan genero-ikuspegia txertatzea bultzatuko da. Enpresei eta sindikatuei dagokienez, enpresa txiki eta ertainei lagunduko zaie berdintasunerako diagnostikoak eta planak egin ditzaten. Horrela, Lakuak negoziazio kolektiboan parte hartzen duten eragileen prestakuntza sustatuko du edo klausula sozialak ezarriko ditu emakumeen berdintasuna bultzatzeko planak edo neurriak dituzten enpresak lehenesteko.

Sektoreka, urteko batez besteko irabaziaren guztizko soldata-arrail handienak zerbitzuen sektorean izaten jarraitzen du, % 21,8ko baliora iritsita, eta horrek 6.149 euroko urteko aldea ekarri zuen 2019an; ondoren, industria-sektorea dator, % 12,2rekin, 4.281 eurorekin. 2016ari dagokionez, nabarmentzekoa da soldata-arrailaren murrizketa handia langile bakoitzaren batez besteko irabaziaren arabera, industria-sektorean ehuneko 5,5 puntu murriztu baita, eta zerbitzu-sektorean, berriz, 2 puntu murriztu.

2016an, soldata-arrakala % 24,4koa zen Euskadin, eta 2019an % 19,5era jaitsi zen, hau da, ehuneko 4,9 puntuko murrizketa izan zen. Zehazki, emakumeek 26.197,6 euro jasotzen dituzte batez beste urtean; gizonek, berriz, 32.529,2 euro.

Hala ere, nabarmendu behar da sexuen arteko soldata-desberdintasuna nabarmen jaitsi den arren, oraindik ez dagoela datu eguneraturik pandemiak generoko soldata-arrailean izan duen eragina islatzeko.

Egilea Andoni Beitia