Adituek 4.0 industria edo iraultza teknologikoaren laugarren etapa deitzen diote. Oro har eta sektore-mailan bilakaera oso desberdina duen arren, pixkanaka enpresa guztietan finkatzen ari da. Maila teknologikoan profil oso espezializatuak dituzten langileen eskaria handitu egingo da datozen urteetan, adituek iragarri dutenez, eta hausnarketa orokor bat egitea eskatzen dute, etorkizun hurbilean “egiturazkoa” eta “zaila” izaten jarraituko duen arazo bat bideratzeko, arazoak baitaude behar diren gaitasunak dituzten langileak aurkitzeko.
Ander Sansineneak, Mondragonen integratuta dagoen LKS Next aholkularitza-enpresako pertsonen arloko arduradunak, adierazi du “izugarrizko desoreka” sortzen ari dela ikasketa-eskaintzaren eta enpresek dituzten beharren artean, espezializazio handiko lanpostuak betetzeko zailtasun gero eta handiagoekin. Eremu horien artean, zibersegurtasunari, programazio informatikoari eta datuen zientziari lotutakoak nabarmentzen dira, big data eta Gauzen Internet (IoT) bezalako eremuekin.
Haren ustez, profesionalen defizita dago; izan ere, krisi demografikoari – “Gaur egun erretiroa hartzen duen pertsona bakoitzeko 0,79 sartzen dira lanean” – Gehitu behar zaio lan-merkatuan gora egiten duen “dikotomia”, prestakuntza-gaitasunak hobetzen ari diren langileen eta “atzeratuta” geratzeko mehatxua jasaten dutenen artean. “Pertsona batek bere gaitasunak berritu ez baditu, etorkizunean enplegagarritasun txikia izan dezake. Onartu behar dugu gure prestakuntza-etapa ez dela amaitzen ikasketak amaitzen direnean “, ohartarazi du.
Adimen artifiziala eta industria 4.0
Humberto Bustince fisikari eta matematikariaren antzeko diagnostikoa, Nafarroako Unibertsitate Publikoko Konputazio Zientziako eta Adimen Artifizialeko katedraduna. “Beharko den funtsezko profila datu-zientzialari batena da, behar direnak identifikatzeko, prozesatzeko eta enpresarentzat balio erantsia ateratzeko gai den pertsona batena. Datuen zientzia ez da erraza, baina enpresak konturatu dira eskaria ulertzeko eta negozio-aukera berriak sortzeko behar dutela “, azaldu du Bustince Jakiunde Euskadiko Zientzia, Arte eta Letren Akademiako kideak.
Adimen Artifiziala (AI) gangaren giltzarrietako bat izango da. Gertatu aurretik gertaerak “aurreikus” ditzakeen mekanismo bat: makineria batean osagai bat matxuratzen denetik gaixotasun baten arrisku-faktorera. Adituak AIk industria-sektorean ez ezik, zerbitzuetan edo osasunean ere dituen aukerak azpimarratu ditu. “Zehaztasuneko medikuntza oso garrantzitsua izango da etorkizunean”.
Joera eta arazo horiek, neurri handiagoan edo txikiagoan, munduko ekonomiei eragiten diete, eta Euskadi eta Nafarroa ez dira salbuespen, nahiz eta konfiantzara gonbidatzen duten prospekzioak dituzten. “Euskadi ez dago gaizki kokatuta, bere maila industriala garrantzitsua delako”, adierazi du LKSko aditu Nextek. Eusko Jaurlaritzak Industria Garatzeko eta Nazioartekotzeko 2021-24 Plana onartu zuen iaz. 4.000 milioi baino gehiago ditu, eta BPGaren % 40 4.0 industriak ematea du helburu.
Profesionalen eskasia
Nafarroan, Foru Gobernuak eraldaketa digitalerako 4.0 Ibilbideak laguntza-programa antolatzen du. Era berean, Nafarroako Berrikuntza Digitalaren Poloak, lankidetza publiko-pribatuarekin, helburu bera lortzen laguntzen du. Pandemiak ekarri dituen aldaketek, espektro digitalaren presentzia handiagoarekin, “Enpresek datozen urteetan beharko dituzten trebetasun digital kritikoetako batzuk dituzten pertsonak kontratatzea erraztu dezakete, hala nola datuen zientzian eta IoT ingeniaritzan”, Nafarroako Industriaren Elkarteak txosten batean adierazi duenez.
Bustincek egiaztatu du espezializazio teknologiko handia duten profesionalen “eskasia” dagoela, eta arazo horri konponbide zaila ikusten dio epe laburrean, nahiz eta uste duen “Foru Erkidegoan aurrerapauso handiak” eman direla barne-digitalizazioan.
Lan horiek epe luzera egin ditzaketen profesionalak prestatu behar direnez, bi adituak bat datoz esatean enpresa txiki eta ertainek izango dituztela arazo gehien lan horiek aurkitzeko, eta ezinbestekotzat jotzen dute Estatuko eta atzerriko beste erkidego batzuetako espezialistengana jotzea. “Erakargarriak izan behar dugu beste leku batzuetatik talentua erakartzeko, eta Euskadin badira jada talentua erakartzen ari diren enpresak. 2008ko krisiaren ondoren, euskal gazte askok emigratu behar izan zuten, eta talentu hori baliatu zuten Munich, Londres edo Paris bezalako hirietan. Horietako batzuk azken urteetan itzuli dira eta atxiki egin behar dira “, dio Sansineneak. “Pandemiak digitalizazio prozesu guztiak azkartu ditu eta mundu berri bat ireki du. Egungo belaunaldi gazteak ulertzen ari dira “, adierazi du Bustincek.