Espainiak 1.000 milioi euro gehiago bilduko lituzke urtean edari alkoholdunak Europar Batasunean aplikatzen denaren antzeko zerga-tasarekin zergapetuko balitu. Ogasun Ministerioak zerga-erreformaren liburu zuria idazteko bildutako aditu-taldeak egindako azterketatik ateratako ondorioetako bat da. Izan ere, Espainia da Europar Batasuneko bosgarren herrialdea (Erresuma Batua estatu kideei gehituta) destilatuei ezarritako zergaren bidez diru gutxien lortzen duena ( % 40 edo gehiago). Garagardoaren truke diru gutxien lortzen dutenetako bat ere bada.

Teknikariek azaldu dutenez, zerga berezien bilketa, batez ere alkoholarena, 2019ko zerga-sarrera guztien % 0,29 da, 618 milioi inguru. EBko batez bestekoan, ordea, edari horiek % 0,79 ematen dute. Espainian antzeko tasarekin, Covid aurreko urtean herrialdeak zerga bidez 213.000 milioi euro inguru sartu zituela kontuan hartuta, alkoholari dagokion zatia 1.682 milioira irits zitekeen, erregistratutakoa baino 1.065 milioi gehiago.

Espainiaren eta gainerako kontinentearen arteko desfasea graduazio handieneko edariei, garagardoari eta ardoari aplikatutako karga-tasak azaltzen du. Adituek egindako ebidentzia konparatuak erakusten duenez, 2021ean Espainiako karga-tasak, termino nominaletan eta erosteko ahalmenaren parekotasunagatiko doikuntzarik aplikatu gabe, graduazio handieneko edari alkoholdunen eta garagardoaren gainean aplikatutako EBko zerga berezi txikienen artean daude.

Edari motaren arabera

Zehazki, karga EBko batez bestekoaren % 48 azpitik dago destilatuen kasuan, eta % 79 garagardoaren kasuan. Ardoaren gaineko karga-tasak, berriz, baimendutako gutxienekoa hartzen du.

Herrialde bakoitzean edari motaren arabera bildutako eurotan dagoen aldeak ondo erakusten du arraila. 70 zentilitro destilatu bakoitzeko, Finlandiak 14,1 euro sartzen ditu zergetan, Suediak 13,8 euro, Irlandak 11,9 euro eta Erresuma Batuak 9,05 euro. EBko batez bestekoa, Londres batuta, 5,13 eurokoa da, Espainiak jasotzen dituen 2,69 euroen gainetik. Garagardoaren kasuan, Espainiak 0,03 euro lortzen ditu 33 zentilitro bakoitzeko, Europako 14 zentimoko batez bestekoaren, Estoniako eta Greziako 21 zentimoen eta Finlandiako 63 zentimoen azpitik.

Ogasunak bildutako adituek beren dokumentuan gogorarazi dutenez, zerga berezi horien helburua herritarrengan ondorio kaltegarriak eragiten dituzten ondasunen gehiegizko kontsumoa moteltzea da. Horri gehitzen bazaio, gogorarazi dute teknikariek, Espainian alkohol-zergen osagai finkoa ez dela aldian-aldian inflazioaren arabera eguneratzen, ondorioa da zerga-tresna horrek eraginkortasuna galtzen duela kontsumoa murrizteko helburua lortzeko orduan.

Karga-tasak berrikustearen alde

Horregatik guztiagatik, teknikariek gomendatzen dute komenigarria litzatekeela alkohol-kontsumo jakin batzuen gaineko karga-tasak berrikustea eta eguneratzea. Gaineratu dutenez, gehiegizko irensteak sortzen duen kostu sozialaren arabera egin beharko litzateke doikuntza hori. Liburu zurian jasotzen denez, Europan alkohol gehiegi edateak kostu soziala dakar, BPGren % 1,08 eta % 3,2 artekoa.

Inposaketa osasungarriaren barruan, adituen taldeak tabakoaren eta edari azukredunen egoera ere aztertzen du. Bi segmentuetan, teknikariek zenbait aldaketa proposatzen dituzte, fiskalitatearen bidez biztanleriaren kontsumo-ereduak aldatzeko.

Tabako-laboreen multzoan, zigarretak nabarmentzen dira, salmenta-prezioarekiko tasa proportzionala eta osagai espezifiko bat dituen formula batez zergapetuak. Espainia, adituek gogorarazi dutenez, azken osagai horren pisu txikia duten Europako ekonomien artean dago ( % 17 soilik), eta horrek ahalbidetzen du kontsumoari lotutako kostu indibidual eta kolektiboak gehien barneratzea. Horregatik, adituen batzordeak osagai espezifikoa osagai nagusi bihurtzea proposatzen du.

Aldi berean, edarietan dagoen azukre-kontsumoa murrizteko alternatibarik egokiena, adituen arabera, produktu bakoitzak osasunean duen eragin kaltegarriaren arabera graduatutako osagai finkoa duen zerga berezi bat da. Zerga horrek, BEZaren balizko igoerarekin nahastuta, edari horien pisua murrizten lagunduko luke.

Egilea Andoni Beitia