Kontsumitzaileak informatzeko Bilboko udal bulegoak, KIUBak, 8.181 kontsulta, 1.238 erreklamazio eta 14 kontsumo-ikuskapen kudeatu zituen 2021ean. Gainera, prestakuntza- eta hezkuntza-ekintzei eutsi zien, eta 32 ikastetxetako 2.154 ikaslerengana iritsi zen.
Astearte honetan, martxoaren 15ean, Kontsumitzaileen Eskubideen Munduko Eguna dela eta, Bilboko Udaleko Osasuneko eta Kontsumoko zinegotzi Yolanda Díezek eta arloko zuzendari Ana Colliak KIUBren 2021eko jarduera-balantzea aurkeztu dute astelehen honetan.
Diezek adierazi duenez, “2021a, covid-19ak eragindako salbuespen-egoeraren jarraipenaren ondorioz”, Bilboko KIUBak kontsulta eta erreklamazio ugari egin zituen, “Kontsumoaren arloko kontratuak gerora suntsiarazteagatik”.
Adibide gisa, Dentix hortz-kliniken kasua jarri du. Azaldu duenez, KIUB 2020ko erdialdetik klinikek kontratuak alde bakarrez ez betetzearen ondoriozko kontsultak eta erreklamazioak jasotzen eta kudeatzen hasi zen, 2020ko abenduan hartzekodunen konkurtsoa deklaratu zen, eta 2021ean KIUBek erreklamatzaile guztiei informazioa eman zien jarduteko moduei buruz, “Euren asmoei erantzun egokiak emateko”. Azkenik, nabarmendu duenez, aurkeztutako erreklamazioen % 80 adostasunarekin artxibatu ziren.
2021ean, KIUBek 8.181 kontsulta kudeatu zituen, 2020an erregistratutakoaren oso antzekoa, orduan 8.261 kontsulta zenbatu baitziren. Bi kasuetan, 2019an jasotakoak bikoizten dituzten zifrak dira. Kontsulta guztietatik 1.263 aurrez aurrekoak izan ziren, 525 posta elektronikoz bidali ziren eta 6.393 telefono bidez.
2021ean, honako sektore hauek izan ziren kontsultatuenak: telekomunikazioak ( % 22); merkataritza (ehungintza, oinetakoak) ( % 12); aireko garraioa ( % 9); administrazio publikoa ( % 9); gasa eta elektrizitatea ( % 8); bidaia-agentziak ( % 7); aseguruak ( % 5); bankuak ( % 5); ibilgailu motordunak ( % 4); altzariak, ateak eta leihoak ( % 3); etxetresna elektrikoak ( % 2); hezkuntza ( % 2) eta uztartzea ( % 2); hezkuntza ( % 2).
Iaz egindako erreklamazioei dagokienez, 1.238 jaso ziren guztira, “2019an erregistratutakoaren oso antzekoa, baina covid-19aren ondorioz 2020an erregistratutako 1.592tik urrun, zinegotziak azaldu duenez. Hauek izan ziren gehien eskatu ziren zerbitzuak: telekomunikazioak ( % 28); aireko garraioa ( % 12); bidaia-agentziak ( % 12); merkataritza ( % 8); gasa eta elektrizitatea ( % 8); askotariko produktuen fabrikazioa ( % 4); altzariak, ateak eta leihoak ( % 3); etxetresna elektrikoak ( % 3); elikagaiak ( % 2); hotelak eta ostatuak ( % 2); eta ibilgailu motorrak mantentzea ( % 1).
Diezek nabarmendu duenez, telekomunikazioak lehen postuan daude berriro, “2020an aireko garraioan egindako erreklamazioengatik urteak zeramatzaten posizio horretatik kendu ondoren”.
Bitartekaritza-zerbitzuak egindako bitartekotzei dagokienez, zinegotziak berreskuratutako zenbatekoen azterketa baten berri eman du, 200.000 euro guztira. Azaldu duenez, zerbitzu hori auzien eta judizioz kanpoko gatazken konponbide alternatiborako mekanismotzat hartzen da, “Sinpletasuna eta doakotasuna nabarmenduz”.
Bestalde, KIUBek 14 kontsumo-ikuskapen egin zituen: bederatzi supermerkatuan, bat geltoki intermodalean, beste bat estetika-zentro batean, beste bat gozotegiko lantegi batean eta bi ostalaritzan.
Prestakuntza eta hezkuntza
Osasun eta Kontsumo arduradunak zehaztu duenez, KIUBaren helburua ez da kontsumitzaileen eskubideak babestea bakarrik, baita “kontsumitzaile kritikoak eta arduratsuak lortzea” ere. Horretarako, azpimarratu du prestakuntza dela “gakoa” eta prestakuntza eskola-umeen artean “bi aldiz beharrezkoa eta ezinbestekoa, ikasle kritikoak egingo ditugulako”.
Ildo horretan, nabarmendu du 2021ean prestakuntza- eta hezkuntza-ekintzei eutsi zitzaiela, osasun-murrizketek ahalbidetu zuten neurrian. Guztira, hainbat jardueraren bidez, 32 ikastetxetako 2.154 ikaslerengana iritsi zen, hainbat programarekin.
Zehaztu duenez, kontsumo arduratsuko hezkuntza-programan Lehen Hezkuntzako bigarren eta hirugarren zikloko eta Bigarren Hezkuntzako lehen zikloko 1.584 ikaslek hartu zuten parte, eta Bilboko hainbat garraiobide publiko bisitatu ziren, besteak beste hiri jasangarriaren kontzeptuari, kutsadurari eta zaratari buruzko hiri-mugikortasuna lantzeko, eta hirian joan-etorriak egiteko lehentasunezko aukera gisa garraiobide publikoak indartzeko.
Erriberako Merkatura ere bisitak antolatu ziren. Bertan, ikasleek “elikadura jasangarriaren garrantzia ikasten dute, kalitatezkoa, ingurumena errespetatzen duena eta gure elikagai-ondarea, hurbileko elikagaiak eta horiek ekoizten dituzten pertsonentzako prezio egokia bermatzen duten baldintzetan ekoitzi eta banatzen dena”, azaldu du.
Era berean, bisita birtualak egin ziren Sollanoko edateko uraren tratamendu-estaziora, pandemiaren ondorioz. Bertan, “Bizitzarako ezinbestekoa den uraren garrantzia uler dadin lan egiten dugu, eta haren erabileraren eta erabileraren abusuaren ondorioak aztertu eta baloratzen dira”. Gainera, Harino Panadera eraikinean dagoen udal-laborategia bisitatu zen, “16-18 urteko ikasleak elikadura-segurtasunarekin eta elikagaien merkaturatzearekin lotutako kontsumo-gaietan sentsibilizatzeko”.
Kontsumitzeko orduan jokabide arduratsuko ohiturak irakasteko asmoz, eta Bilboko 6 eta 12 urte bitarteko ikasleei zuzenduta, txotxongiloen antzezpenak egin ziren ikastetxean bertan, kontsumoari buruzko gaiekin, 500 ikasle ingururen parte-hartzearekin.
Mugarriak
Bestalde, Yolanda Díezek azpimarratu du 2021eko mugarri nagusietako bat urtarrilaren 19an etorri zela, kontsumitzaileak eta erabiltzaileak kalteberatasun sozial eta ekonomikoko egoeretatik babesteko 1/2021 Errege Lege Dekretua onartu zenean. Errege lege-dekretu horrek, beste aldaketa batzuen artean, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Defentsarako Lege Orokorraren testu bateginaren 3. artikuluaren aldaketa ekarri zuen. Artikulu horrek kontsumitzailearen kontzeptua arautzen zuen, eta ordutik kontsumitzaile kaltebera ere definitzen du, bigarren paragrafoan.
Bilboko KIUBek 2021ean aurre egin zion beste gai bat izan zen Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak eta Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioak diseinatutako argindarraren faktura berria indarrean jartzea. Horretarako, informazio-euskarriak argitaratu ziren, eta Itxaropen kaleko bulegoaren, udaletako oinarrizko gizarte-zerbitzuen eta Bilboko adinekoen elkarteen bidez banatu ziren.
Gainera, gogorarazi duenez, 2021eko udalbatzan aho batez erabaki zen Bilboko banketxeei eskatzea administrazio-egoera irregularrean zeuden migratzaileei oinarrizko ordainketa-kontuak bermatzeko, eta KIUBek, beste udal-arlo batzuekin batera, gaiari buruzko informazio-kanpaina bat bultzatu zuen, baita horrek zekartzan eskubideak eta betebeharrak ere.
2016. urteaz geroztik, Bilboko KIUBak Zerbitzuen Karta bat du, eta, horren bidez, eskaintzen dituen zerbitzu horien guztien berri ematen du, eta zerbitzu horiek hobeto emateko eta kudeaketa gardenagoa lortzen laguntzeko konpromisoak adierazten ditu.