Pedro Azpiazu Eusko Jaurlaritzako Ekonomia eta Ogasun sailburuak iragarri duenez, Euskadiren aurtengo aurreikuspen ekonomikoak beherantz berrikusiko dira, eta, beraz, hasieran kalkulatutako % 6,7tik % 4,5era igaroko da; 2023rako, berriz, % 4,1eko hazkundea aurreikusten da.
Eusko Jaurlaritzako Ekonomia eta Ogasun sailburuak agerraldia egin du Gobernu Kontseiluaren ostean aurreikuspen ekonomikoen berrikuspen honen berri emateko, Ukrainako gerrari eta horrek ekonomian dituen ondorioei lotuta baitago.
Nabarmendu duenez, abagune horretan hazkunde-aurreikuspenak berrikusi behar izan dituzte; izan ere, BPG % 6,7 haziko zen aurten.
Azpiazuk adierazi duenez, une honetan, eta inguruneko aldagai posible guztiak kontuan hartuta, 2022an EAEko BPG % 4,5 haziko dela aurreikusten da – Aurreko aurreikuspena ( % 6,7) baino 2,2 hamarren gutxiago –, eta 2023an % 4,1 haziko dela aurreratu du.
Enplegua
Enpleguari dagokionez, langabezia-tasa % 9,5ekoa da, eta 16.600 enplegu sortu dira 2022an; Eusko Jaurlaritzaren aurreko datuek, berriz, % 9,2ko langabezia-tasa planteatzen zuten, 11.500 enplegu sortuz. 2023rako zenbatespenen arabera, tasa hori % 9,1ekoa da, 8.000 enplegu sortu baitira.
Azpiazuk azaldu duenez, pandemiak eragindako arazoak “nahiko” bideratuta zeuden eta konfiantza agente ekonomikoengana itzultzen ari zen garaian, Errusiak Ukraina inbaditu izanak “erabat nahastu” du 2022-2023 aldirako agertokia mundu osoan.
Azpimarratu duenez, euskal ekonomia dagoeneko “kaltetuta” dago gerraren eta “herrialde erasotzaileari ezarritako zigorren ondorioengatik, eta eraginak askotarikoak eta biziak dira”.
Azpiazuk adierazi duenez, “Berehalakoena” osagai energetikoen prezioak “azkar igotzea” izan da, petrolioaren, gasaren eta elektrizitatearen prezioak izugarri igo baitira, “Eta horrek eragina du energiaren erabilera intentsiboa egiten duten euskal enpresetan”.
“Garraioa, metalurgiak, altzairutegiak, arrantza eta papergintza aipa ditzakegu. Horietako batzuek martxoan eten zuten jarduera, prezioaren igoera onartu ezin zutelako, eta berehalako neurriak behar dira kalte handiagoak saihesteko “, gaineratu du.
Horrekin batera, adierazi du beste inpaktu bat lehengaien eta metal industrialen eskasiarekin lotuta dagoela, eta Errusia erreferentziazko esportatzailea dela. Zehazki, nikelaren eta paladioaren kasua dela esan du, besteak beste, “Ukrainak Europako eta Afrikako zati handi bati zerealak ematen dizkiola ahaztu gabe”, eta, beraz, “Manufakturak eta nekazaritzako elikagaien industria kaltetuta geratuko dira”.
Azpiazuk gaineratu duenez, gainera, ziurgabetasuna zabaltzen ari da eragile ekonomikoen artean, eta “zuhurtziak gastuari eustera bultzatzen du”. Sailburuak azpimarratu duenez, familien kasuan, inflazioak “erosteko ahalmena kentzen du”, eta, beraz, kontsumo pribatua “murrizten ari da”, eta, enpresei dagokienez, bazkide komertzialek eskaria murriztuko dute ziurgabetasunagatik, “Eta horri hornidura-kateetan agertzen diren tentsioak gehitu beharko zaizkio”.
Merkataritza-saldoa negatiboa izan daiteke
Eskariaren aldetik, egoera berria aurrekoaren desberdina da kanpo-saldoaren portaeran. Zehazki, 2021ean, euskal esportazioek emaitza bikaina izan zuten, eta bigarren seihilekoan BPGri ekarpen positiboa egitea lortu zen. Hori dela eta, aurreko koadro makroekonomikoan aldeko joera horri eutsi zitzaion, eta beste ekarpen positibo bat espero zen 2022rako.
Hala ere, “Kanpoko eskari txikiagoa, ziurgabetasun handiagoa, inflazio handia eta botila-lepoak” testuinguruak pentsarazten du merkataritza-saldoa zertxobait negatiboa izan daitekeela aurten, eta positiboa, txikia bada ere, datorren urtean.
Halaber, kalkuluen arabera, familiek kontsumoa motelduko dute inflazioaren igoeragatik eta gerrak ekarri duen “ziurgabetasunagatik”, eta, horren ondorioz, pandemian pilatutako aurrezkia beranduago kontsumoan zehaztuko da. Hori dela eta, kontsumo pribatuaren zenbatespena jaitsi egin da, abenduko eszenatokiaren % 6,6tik gaur egungo % 4,8ra. Aitzitik, kontsumo publikoak 2021eko “kutsu hedakorrari” eutsi beharko dio, eta orain lau hamarren igoko da aurtengo igoera.
Bestalde, testuinguru berriak kapital-eraketa gordinean duen eragina ere “oso esanguratsua” da, ziurgabetasuna, lehengaien garestitzea, eskariaren murrizketa eta eskaeren atzerapenak direla eta. Kasu horretan, aurreikuspena jaitsi egin da, abenduko % 6,7tik egungo % 5,0ra.
Eskaintzaren azterketan, agertokiaren okertzea sektore nagusi guztietara zabaldu da, baina gainerakoen gainetik industriaren beheranzko zuzenketa nabarmentzen da, aurreko % 6,6tik egungo % 3,9ra igaro baita. Eusko Jaurlaritzaren ustez, printzipioz, horixe izango da “unean uneko zailtasuna gehien aintzat hartzen duen ekoizpen-jarduera, baina gainerakoei ere eragingo die”.
Bestalde, eraikuntzak intentsitatea galduko du lehengaien garestitzearen ondorioz, produkzioa eta zerbitzuak mugatuko baititu, bereziki familien eskaria asetzera bideratutakoak, “Kontsumo pribatuaren moderazioa nabarituko dute”.
Sailburuak adierazi duenez, inflazioa Europako ekialdeko gerraren “ondorio nabarmenetako bat” da, eta aurten BPGaren deflaktorea % 4,2ra igotzea espero da, urteko batez bestekoan, nahiz eta datorren urtean “moteltzen joango den, urte amaiera % 2tik behera egon arte”. Azpiazuk zehaztu duenez, prezioen igoeraren ondorioz BPG nominala % 8,8 handituko da, eta 2023an aurreikusitako igoera % 6,5ekoa izango da.
Azpiazuk ziurtatu du gatazkaren iraupenak eta Europatik une honi ematen zaion erantzunak zehaztuko dutela euskal ekonomiak datozen hiruhilekoetan izango duen bilakaera.