Ukrainako gerra inbertitzaileen pazientzia eta susperraldi ekonomikoaren erresistentzia probatzen ari da, eta egoera hori oso urrun dago urte hasieran bizi izandakotik; izan ere, inbertitzaileek eta nazioarteko erakundeek txertaketaren aurrerapena eta murrizketak kentzea ospatzen dute. Oraindik goiz da gatazkaren eragina kuantifikatzeko, baina azken asteotan merkatua atzeraldi-arriskuaren seinaleak zabaltzen ari da.

Lehengaien garestitze handiak, hazkunde-aurreikuspenen jaitsierak eta zorraren errentagarritasunen gorakadak eraginda, askok galdetu dute merkatuak gaur egun deskontatzen duena estanflazioa (hazkunde txikia eta inflazio-tasa handiak) edo atzeraldia den. Bi agertokietarako ebidentziak ez dira falta.

Horietako bat lehengaien portaera da. Jesús Sáez Natixiseko Espainiako kapitalen merkatu-arduradunak adierazi duenez, aktibo mota horien igoera aurretik ere izan da. Arazoa igoera horien garrantzia da. Igoera horien garrantzia neurtzeko adierazle ona Bloombergek egiten duen lehengaien indizea da. «Urte bakar batean % 50 baino gehiago igo den bakoitzean, zikloa atzeraldi batekin itxi da», adierazi du. Horixe gertatu zen 1973ko eta 1980ko petrolio-krisietan. Ekitaldi horietan, energia-merkatuko tentsioen ondorioz, indizea % 112,59 igo zen (gorakada handiagoa datuak daudenetik) eta % 56,25, hurrenez hurren. Joan den martxoaren 8an indize horrek 2014ko maximoak ukitu zituen, eta aurtengo igoerak % 26an geratu dira, nahiz eta azken 12 hilabeteetan % 47ra iritsi diren. Dallasko Erreserba Federalaren azken ikerketak gertuko krisi baten ideia elikatzen du, eta dio ekonomia globalak ezin izango duela atzeraldia saihestu Errusiak bere energia-esportazioei eusten ez badie, gaur egun gertagaitza den egoera.

Pablo Gil XTBko estratega buruak nabarmendu du atzeraldiaren adierazle potentzial bat petrolioaren kostua dela. Ekoizle askok kuotak betetzeko dituzten arazoei Errusiak betetzen duen papera gehitu behar zaie, herrialde horrek petrolio gordinaren ekoizpen osoaren % 12 kontrolatzen baitu. Adituak adierazi du petrolioaren prezioaren igoerak engranaje ekonomiko osoan eragiten duela, enpresen marjinak eta familien kontsumo-ahalmena murriztuz. Horrek, lehenago edo geroago, hazkunde ekonomiko txikiagoa eta inflazio-presio handiagoak eragiten ditu.

Estimuluen erretiratzea

Inflazioaren gorakadari eusteko, banku zentralek bizkortu egiten dute estimuluen erretiratzea. Zor-erosketei amaiera emateaz gain, Ingalaterrako Bankuak tasak igotzea erabaki du. David Ardura Finaccess Valueko inbertsioen zuzendarikideak adierazi duenez, neurri horiek erabat logikoak dira, baina arazoa merkatuak 15 urte daramanean dator, moneta politika ultralaxoek anestesiatuta. Zaila da tasak igotzea hazkundeari faktura pasatu gabe.

AEBetako tasen igoerak ez zuen ustekabean harrapatu merkatua, baina bere eragina ez da kaltegabea izan. Errentagarritasunen gorakadak bultzada hartu du. Hilabetean 10erako bonuak 40 puntu lortu ditu, % 2,33raino. Nabarmenagoak izan dira epe motzeko zorraren igoerak. Bost urterako bonuak 50 puntu egin du gora, % 2,36raino, 2032ko epemuga duen zorraren gainetik; bi urterako tituluek, berriz, % 2ko muga gainditu dute, eta 2019ko maiatzeko maximoetara iritsi dira. Azken hiruhilekoan, 2024ko epemuga duten Altxorraren bonuek oinarrizko 114 puntu egin dute gora, eta galera handienei egin behar diete aurre ia lau hamarkadatan. Portaera hori areagotu egin da, Jerome Powell Fed-eko presidenteak adierazi baitu erakundeak ez duela baztertzen maiatzean oinarrizko 50 puntuko tasa igotzea.

Oraindik badago ibilbidea

Ekintzek eta ondorengo aitorpenek AEBetako zorraren kurba berdintzen eta inbertitzen lagundu dute, atzeraldiaren sintoma tradizionala. Nahiz eta fenomenoa azkartu den azken asteetan adituek zuhurtzia deitzen dute. Ardura erakundeak adierazi du atzeraldiaz hitz egiteko goiz dela, eta adierazi du hiru hilabeterako bonuek 10 hilabeterako tituluek baino gehiago ordaindu behar dutela. «Azken saioetan, aldea estutu egin da, baina oraindik badago ibilbidea», gehitu du. 2032ko epemuga duen bonua % 2,3koa da, eta hiru hilabeterako zorra, berriz, % 0,2koa.

Saezek ere goiztiartzat jotzen du atzeraldiaz hitz egiteko. Adituak adierazi du merkatuak hainbat bidetatik ematen dituen seinaleak ez direla zertan horren ildokoak izan. Horren erakusgarri da Fedek AEBetako hazkunde-aurreikuspenak beherantz berrikusi baditu ere ( % 4tik % 2,8ra aurten) eta inflazioak gora egin badu ere ( % 4,3 aurreko % 2,8aren aldean), egoera ekonomikoak ona izaten jarraitzen duela. Orain, Fed-ek inflazioaren aurreikuspenari lehenago erantzun izana faltan botatzen dugu gehien, iragankortasunaren diskurtsoa alde batera utzita. Horri esker, lehenago hasi ahal izango ginen moneta-politika normalizatzen, eta orain ez genioke aurre egin beharko inflaziotik babestu behar dugun egoera bati, nahiz eta hazkundeari kalte egin», azaldu du.

Kristalina Georgieva NDFko zuzendariak baztertu egin zuen atzo Ukrainako gerraren ondorioz atzeraldia izatea, baina hazkunde txikiagoa aurreikusten du. Errenta aldakorra ere ez da atzeraldiaren beldur, eta atzo Ibex indizeak inbasioaren aurreko maila berreskuratu zuen.

Lehengaien igoerari eta bihurgunearen inbertsioari, Ardurak hirugarren elementu bat gehitzen dio, atzeraldiaz hitz egiteko goiz bada ere, merkatuaren ingurunea aldatu egin dela agerian uzten duena. Alemaniako inbertitzaileen konfiantza (Zew indizea) 39,3 puntura jaitsi zen martxoan, 54,3 puntutatik, pandemia lehertu zenetik izandako jaitsierarik handiena.

Egilea Andoni Beitia