ELA, LAB, Steilas, EHNE eta Hiru sindikatuek Euskadiko eta Nafarroako 2021eko Lan Osasunari buruzko txosten bateratua aurkeztu dute astearte honetan Bilbon. Txosten horretan jasotzen denez, lan-istripu hilgarriek eta gaixotasun profesionalek % 10,2 egin dute gora iaz Euskal Autonomia Erkidegoan, eta % 16,7 Nafarroako Erkidegoan, 2021ean.

Sindikatuek “gutxienez” laneko 68 heriotza jaso dituzte 2021ean, 48 Euskal Autonomia Erkidegoan eta 20 Foru Erkidegoan; datu hori “oso negatiboa da, eta aurreko urteetako joerarekin jarraitzen du”.

Adierazi dutenez, “Pandemiaren ondorioz 2021ean mugak eta murrizketak izan diren arren, eta gizartean zein lanean oso ondorio kaltegarriak izan dituzten arren, laneko ezbehar-tasak nabarmen egin du gora 2021ean”.

Azaldu dutenez, lan-istripuek eta lanbide-gaixotasunek gora egin dute lurralde guztietan. Zehazki, % 10,2 hazi dira Euskadin eta % 16,7 Nafarroaren kasuan, 2020an erregistratutako datuekin alderatuta.

Gainera, txostenak jasotzen duenez, Euskal Autonomia Erkidegoan, iazko egun bakoitzean, gutxienez 205 pertsonak izan dute lan-istripu bat; Nafarroan, berriz, 30 izan dira.

Gaixotasun profesionalei dagokienez, sindikatuek berriro salatu dute “Estatistika ofizialetako azpierregistroa”. Hala, adierazi dutenez, “Gutxienez 12 pertsona hil dira amiantoarekin lotutako patologien ondorioz, baina asko ez dira laneko gaixotasuntzat hartzen, eta, beraz, estatistika ofizialak ez dira errealitatearekiko batere leialak”.

2021ean, sindikatuek adierazi dutenez, “Estatistika ofizialek 35 lan-istripu hil dira Euskadin eta 13 Nafarroan, aurreko urtean baino 8 eta 2 langile gehiago hil dira, hurrenez hurren”.

Guztira, 68 lan-istripu hilgarri Euskadin eta Nafarroan

Hala ere, sindikatuek gutxienez 48 lan-istripu hilgarri zenbatu dituzte Euskal Autonomia Erkidegoan, eta 20 Nafarroan.

Istripu hilgarrien % 26 ez dira traumatikoak izan, % 14 altueran izandako erorikoengatik, % 22 initinere istripuengatik, % 28 harrapaketa edo kolpe baten ondorioz hildako istripuengatik, % 19 azpikontratatuak ziren eta hildakoen % 15,6 garraiolariak izan dira, sindikatuek egindako txostenaren arabera.

Industriaren sektorean izan dira lan-istripu hilgarri gehien, guztien % 44; zerbitzuen sektorean % 28 eta eraikuntzaren sektorean % 11. Sindikatuen arabera, “Aipamen berezia” merezi du basogintza-sektoreak, 2021ean 6 langile hil baitira, guztizkoaren % 13. Arrantzale bat, nekazaritza sektoreko langile bat, 17 pertsona amiantoaren eraginpean egoteagatik eta 10 garraiolari ere hil dira.

Halaber, gogorarazi dute, estatistiketan erregistratzen ez dituzten arren, bi langile euskaldun hil zituztela Burkina Fason, kazetari lanetan ari zirela.

Sindikatuek ohartarazi dutenez, “Zifren dantza eta zenbaketen zenbaketa alde batera utzita”, datu horien atzean “laneko istripu bat edo lanetik eratorritako gaixotasun bat gertutik bizi duten pertsonen eta familien sufrimendua eta mina ezkutatzen dira”.

Sindikatuentzat, Euskadiko eta Nafarroako lan-istripuei buruzko datuak “ulertezinak” dira, eta “are gehiago kontuan hartuta istripu eta gaixotasun profesional oro saihets daitekeela, baliabide tekniko eta giza baliabide egokiak jarriz gero”, baina, deitoratu dutenez, “Beste urte batez hemen huts egiten jarraitzen da”.

Segurtasun-baldintza egokiak

Horren ildotik, sindikatuek salatu dutenez, “Ez da behar adina diru bideratzen langileek lantokietan segurtasun-baldintza egokiak izateko behar duten inbertsioari aurre egiteko”.

Gainera, enpresak “prebentzioan gastatu beharreko uzkur” direla gaitzetsi dute, “Langileei oinarrizko neurriak emateko, inbertitutako dirutik etekinik lortzen ez dutelako”.

Era berean, deitoratu dute Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak “ez dituztela prebentzio-politikak aldatzen, eta ez direla eraginkorrak eta ez direla langile gehiago jartzen enpresetan prebentzio-maila egokiak bermatzeko”.

Horregatik, bai Lan Ikuskaritzan bai Osalanen langile teknikoak gutxienez 100 gehiago izatea eskatu dute Euskadin eta 50 Nafarroan, “Europar Batasunarekin parekatzeko”, eta “arrisku handiak edo ezbehar-tasa handiak dituzten enpresak oso gertutik ikertzeko”.

“Hori aldatzen ez den bitartean, enpresetako prekarietatea desagerrarazten ez den bitartean, urtero berrogeita hamar langile baino gehiago hilko dira Hego Euskal Herrian. Aurrean izango gaituzte salatzeko eta langile klasearen osasuna eta bizitza bermatuko duten egiturazko aldaketak eskatzeko “, amaitu dute.

Egilea Andoni Beitia