Euskal industriaren negozio-zifra % 18,2 jaitsi zen Euskadin 2020an, pandemiaren neurririk murriztaileenak izan zituen urtean. Bizkaia izan zen lurralde kaltetuena, eta Gipuzkoa izan zen krisiari hobekien aurre egin ziona, Euskal Estatistika Erakundeak (Eustat) landutako datuen arabera.

Eustaten txostenaren arabera, COVID-19aren ondorioak adierazle ekonomiko guztietan nabaritu ziren. Horrela, industriako landunen kopurua % 3 jaitsi zen, eta horrek hautsi egin zuen azken bost urteetan mantendu zen joera positiboa. Enplegatuak 200.699 izan ziren guztira, 2019an baino 6.000 pertsona gutxiago.

Industriaren sektoreak, manufaktura-industria, erauzketa-industriak, energia elektrikoa, gasa eta lurruna eta ur-hornidura eta saneamendua barne hartzen dituenak, 11.172 establezimendutan garatu zuen bere jarduera, aurreko urtean baino % 1,4 gutxiago.

Negozio-zifra 49.005 milioi eurokoa izan zen prezio arruntetan 2020an, hau da, diru-sarreren bolumena 2019an baino % 18,2 txikiagoa eta kopururik txikiena 2005etik. Era berean, langileen gastuak % 5,3 murriztu ziren aurreko urtearen aldean, eta lan egindako orduen guztizko kopurua % 8,7 murriztu zen.

Faktoreen kostuko balio erantsi gordina (VABCF) – Ondasun eta zerbitzuen ekoizpen osoaren balio ekonomikoa adierazten duena, produkziorako eta zeharkako zergetarako beharrezkoak izan diren inputak kenduta – 13.073 milioi eurokoa izan zen, 2019an baino % 14,5 txikiagoa, sei urteko hazkunde-aldi baten ondoren, eta horrek 2015ean erregistratutakoen antzeko zifretan kokatzen du.

2020an, euskal industria-sektoreak itxurazko lan-produktibitatea izan zuen (produkzio-prozesuari aplikatutako lan-unitate baten errendimendua): 65.138 euro enplegatu bakoitzeko, 2019an baino % 11,8 gutxiago; pertsonaleko kostuak, berriz, 43.994 euro izan ziren, % 2,3 gutxiago.

Bi adierazleak uztartuz gero, soldaten arabera doitutako lan-produktibitatearen ratioa – Batez besteko kostuak kontuan hartuta enplegatu bakoitzeko zenbateko balio erantsia lortzen den adierazten duena – % 148,5ekoa da, eta, beraz, langile bakoitzeko kostuen balioa bider 1,48 lortu zen. Adierazle hori 2013ko % 152,9tik 2008ko % 180,9ra bitartekoa izan da, eta pandemiaren lehen urtean % 9,8 jaitsi zen.

Gipuzkoaren joera, baikorragoa

Zifra horiekin bat etorriz, interesen eta zergen aurreko ustiapenaren edo etekinaren emaitza % 47,9 murriztu zen. Hala ere, Eustatek zehaztu duenez, “Kontzeptualki, ustiapenaren emaitzak adierazten du ekitaldi baten amaieran enpresa batek bere jarduerari dagokionez galerak edo irabaziak dituen”, eta, kasu honetan, “Nahiz eta handia izan, ustiapenaren emaitzak 2020an izan duen beherakada 2009an izandakoaren antzekoa da (-%50,9) edo, berriagoa, 2013an izandakoaren antzekoa (-%51,3)”.

Pandemiaren ondorioz lehen urtean hartutako neurriek “nabarmen” eragin zieten hiru lurraldeei, baina modu desberdinean. Adierazle nagusiei erreparatuz gero, Bizkaia da lurralde kaltetuena eta Gipuzkoa, erlatiboki, krisialdi honi ongien aurre egin ziona.

Bizkaian industriako enplegua % 3,3 jaitsi zen, eta Araban eta Gipuzkoan % 2,9. Ondorioz, lan egindako ordu kopurua % 9 jaitsi zen Bizkaian, % 8,7 Araban eta % 8,3 Gipuzkoan.

Industria-establezimenduen kopuruari dagokionez, % 1,9 murriztu zen Bizkaian, % 1,2 Araban eta % 1 Gipuzkoan. Langileen gastuak, bestalde, gehiago jaitsi ziren Araban ( % 5,8) Gipuzkoan ( % 5,3) eta Bizkaian ( % 5) baino.

Negozio-zifraren zenbatekoa % 21,3 murriztu zen Bizkaian, baina galera % 16,3ra mugatu zen Araban eta % 15,4ra Gipuzkoan. Industriak sortutako balio erantsi gordina 2019koa baino % 17,3 txikiagoa izan zen Bizkaian, % 13,4 Araban eta % 12,4 Gipuzkoan.

Itxurazko lan-produktibitateari dagokionez, Bizkaian produktibitatearen galera % 14,5ekoa da, eta Gipuzkoan, berriz, % 9,8koa. Arabak % 10,8 egin zuen behera.

Gainerako adierazleetan ez bezala, Bizkaian egokitu ziren gutxien enplegatu bakoitzeko kostuak, % 1,8 jaitsi baitziren; Gipuzkoan eta Araban, berriz, % 2,5 eta % 3, hurrenez hurren.

Hala eta guztiz ere, Bizkaian pertsonako batez besteko kostua hiru lurraldeetako baxuena da, 43.467 euro, Araban 44.082 euro eta Gipuzkoan 44.465 euro.

Eustatek azaldu duenez, Bizkaian enplegatu bakoitzeko batez besteko kostuen murrizketa konparatiboak ez du balio erantsiaren galera handiagoa konpentsatzen; izan ere, soldaten arabera doitutako lan-produktibitatearen koefizientea batez besteko kostuen % 142,5 da, Gipuzkoan % 148,8 eta Araban % 157,1.

Produktu metalikoak, makineria eta ekipoak

Balio erantsiari dagokionez, Euskadiko sektore nagusiak honako hauek izan ziren 2020an: produktu metalikoen fabrikazioa, makineria eta ekipoa izan ezik; makinen eta ekipoen fabrikazioa; eta energia elektrikoaren, gasaren, lurrunaren eta aire girotuaren hornidura. Hiruretan 1.000 milioiko balio erantsia gainditzen da, baita, lehenengoaren kasuan, 2.000 milioikoa ere.

Produktu metalikoak fabrikatzeko sektoreak bakarrik metatzen du euskal industriaren balio erantsi osoaren % 20, eta hiruren artean guztizkoaren % 40 gainditzen du.

Energia elektrikoaren, gasaren, lurrunaren eta aire girotuaren hornidura-sektorea nabarmentzen da, industriaren balio erantsi osoaren % 10,1 hartzen baitu, enplegatutako pertsona guztien % 1,1ekin soilik; produktu metalikoen fabrikazioak eta makineriaren eta ekipoen fabrikazioak, berriz, “Balio erantsiarekin bat datozen” ehunekoak dituzte, % 25,3 eta % 11,1.

Industriaren guztizkoaren % 6tik gorako balio erantsiak dituzten beste sektore batzuk hauek dira: kautxuzko eta plastikozko produktuen fabrikazioa, metalurgia, burdinazko, altzairuzko eta ferroaleaziozko produktuen fabrikazioa, ibilgailu motordunen, atoien eta erdi-atoien fabrikazioa, eta elikagaien, edarien eta tabakoaren industria.

Bestalde, Eustatek adierazi du euskal industriaren azpisektoreek jarduerak eta eskulanaren itxurazko produktibitatea eta langileen batez besteko kostuak – Ehungintza, jantzigintza, larruaren eta oinetakoen industria, arte grafikoak eta grabatutako euskarrien erreprodukzioa edo zuraren eta kortxoaren industria, altzariak, saskigintza eta espartigintza izan ezik – Konbinatzen dituztela balio altuagoak dituzten beste jarduera batzuekin.

Ezaugarri horiek dituzten sektoreak honako hauek dira: beste garraio-material batzuen fabrikazioa, industria kimikoa, uraren bilketa, arazketa eta banaketa, farmazia-produktuen fabrikazioa eta energia elektrikoaren, gasaren, lurrunaren eta aire girotuaren hornidura.

2020an, itxurazko lan-produktibitatea 27.000 euro ingurukoa izan zen ehungintzan, jantzigintzan, larruaren eta oinetakoen industrian eta energia elektrikoaren, gasaren, lurrunaren eta aire girotuaren horniduran enplegatutako pertsona bakoitzeko.

Ehungintzak, jantzigintzak, larruaren eta oinetakoen industriak eta arte grafikoen eta euskarri grabatuen erreprodukzioaren sektoreak izan zituzten batez besteko langile-kostu txikienak, 19.701 euro eta 27.684 euro enplegatu bakoitzeko, hurrenez hurren.

Pertsonaleko batez besteko kostua 83.033 eurokoa izan zen energia elektrikoa, gasa, lurruna eta aire girotua hornitzeko enplegatutako pertsona bakoitzeko, sektoreen artean handiena.

Egilea Andoni Beitia