Prezioen presioa etxe guztien egunerokoan nabaritzen da, batez ere diru-sarrera txikienak dituztenetan. Euskadik Estatuko batez besteko pentsio altuenak dituen arren, kolektibo hori hain da zabala, non alde nabarmenak dauden pertzepzioetan, baina guztiek dute komunean urte hasiera honen errebalorizazio nabarmenak ez duela inflazioaren rallye zorrotza estaltzen.

Gizarte Segurantzako Ministerioak atzo argitaratutako datuen arabera, pentsioen nomina 756 milioi eurotik gorakoa izan zen apirilaren 1ean, hau da, gastua % 6 igo da azken hamabi hilabeteetan, eta pentsiodunen kopurua % 0,6 baino ez da igo Euskadin. Hala ere, KPIak % 9,5 egin du aurrera aldi horretan, batez ere pentsiodunak eraginpean dauden produktuek bultzatuta: elikadura eta energia.

Hiru puntu eta erdiko desoreka hori zuzenduko da urteak aurrera egin ahala, adituen aurreikuspenak betetzen badira, baina oraingoz erosketa-ahalmena murrizten ari da.

2011tik, KPIa % 3,2 hazi zenetik, prezioek etenaldia eman diete hazkunde minimoak eta urte batzuk negatiboan izan dituzten etxeei. Beraz, % 2ko batez besteko igoera errealak nolabaiteko egonkortasuna bermatzen zuen erosteko ahalmenean.

Inflazioak orekak hautsi ditu kotizaziopeko prestazioen igoeraren kalkuluan. Azken urteetan baino lau puntu gehiagoko batez besteko igoerarekin, gastu publikoan egindako ahalegina motz geratu da.

Iraunkortasuna Horrenbestez, sistemak aspaldidanik daraman iraunkortasun arazoa enkistatzen da eta ekuazioaren bi aldeetako tentsioak areagotzen dira: Estatuak baliabide gehiago bideratu behar ditu, baina jasotzen dituztenek ez dute poltsikoan nabaritzen, alderantziz baizik.

Bada datu bat egoera erakusten duena. Pentsioen gastua, une honetan, Estatuko Barne Produktu Gordinaren % 12 da, nekazaritzako elikagaien sektore osoak Espainiako ekonomiari egindako ekarpena baino bi puntu gehiago.

Euskadiko batez besteko pentsioa autonomia-erkidego guztietako handiena da, eta apirilaren 1ean 1.348,29 eurokoa izan zen. Estatu osoko pentsioen batez besteko zenbatekoa Euskal Autonomia Erkidegokoak baino 280 euro txikiagoa izan zen, 1.087,48 eurokoa izan baitzen eta % 5,41 hazi baitzen urte arteko terminoetan. Ministerioaren datuen arabera, 568.316 pentsio zenbatu ziren Euskadin, Estatu osoaren guztizkoaren % 5,72.

Pentsio handienak, Araban

Lurraldeka, batez besteko pentsioa handiagoa da Araban (1.369,58 euro) Bizkaian (1.360,30 euro) eta Gipuzkoan (1.320,96 euro) baino.

Euskadiko batez besteko erretiro-pentsioa, data horretan, 1.543,07 eurokoa zen, ezintasun iraunkorrarena (1.326,92) eta alarguntasunarena (944,79 euro) baino handiagoa; zurztasun-pentsioa, berriz, 524,35 eurokoa izan zen, eta “senideen aldeko” pentsioa 795,53 eurokoa.

Estatu osoan, Gizarte Segurantzaren kotizaziopeko prestazioen hileko nomina 10.789 milioi eurokoa izan zen apirilean, iazko hil berean baino % 4,9 gehiago.

Pentsioen nomina horren % 72,30, 7.807,9 milioi euro, erretiro-pentsioak ordaintzeko erabili zen, eta zenbateko hori % 7,11 igo da azken hamabi hilabeteetan; alarguntza-pentsioetarako, berriz, 1.826,4 milioi erabili ziren, % 5,09 gehiago.

Euskadin, igoerarik handiena erretiro-pentsioetan gertatu da, % 6,7ko igoerarekin. Alarguntasunagatiko prestazioen gorakada baino hiru puntu gehiago, eta ezintasunagatiko pentsioen hazkundearen % 1,6tik urrun. Beraz, erretiratzen diren langileak dira, hazkunde naturala, diru-kutxa publikoak gehien tenkatzen dituztenak.

Egilea Andoni Beitia