LAB sindikatuak erakunde soziolaboraletan duen parte-hartze instituzionala berriz planteatuko du; izan ere, erakunde horiek alde batera utzi zituen Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak edo Osalan institutuak, ekainaren 16an eta 17an Baionan egingo duen X. Kongresutik aurrera. Garbiñe Aranburu LABeko idazkari nagusiak atzo aurkeztu zuen Bilbon biltzarra, eta sindikatua zuzentzen jarraitzea erabaki zuen, Igor Arroyo egungo idazkari nagusiaren ondokoarekin batera, biak koordinatzaile nagusi izateko hautagaiak. LABek jaso nahi duen zuzendaritza-eredu “horizontalagoan”, idazkari nagusiaren figura desagertu da, eta haren ordez bi koordinatzaile nagusi daude, horietako bat gutxienez emakumea.
Aranburuk eta Arroyok ekitaldi informatiboan azaldu zutenez, LAB “indartsu” iritsi da hitzordura, azken bost urteetan afiliazioa % 12 handitu ondoren, 46.000 afiliazioraino, eta EAEn % 19,8ko ordezkaritza sindikala eta Nafarroan % 17,3koa izanik. Zentralak “jarraipeneko” kongresu bat egingo du, eta bertan azken aldiko estrategia berretsiko da, baina berrikuntzak ere izango dira, besteak beste, “Ezkerreko independentismoaren erreferentzia sindikal nazionala” izateko “erantzukizuna” bere gain hartzea, “Gehiengo sindikalak” ELArekin “aliantza estrategikoan egindako saiakerak porrot egin duela” egiaztatu ondoren.
Aranbururen arabera, sindikalismoak “ezin du euskal estatu baten aldarrikapenean geratu”, baizik eta euskal errepublika baten aldeko “proiektu subiranista bultzatu behar du”. “Hemen lan egiten dugu, hemen bizi gara, eta hemen erabaki behar dugu”, defendatu du LABek. LABen ustez, lan-harremanen eta gizarte-segurantzaren esparru propio baten alde egiten duen apustuak esan nahi du ez dagoela “zain” edo “estatuen” erreformen “behatzaile” gisa “, gero horiek kritikatzera” mugatzeko “edo horien aplikazioa oztopatzeko”.
Lortu nahi duen lan-harremanen euskal esparrua eraikitzeko, sindikatuak hainbat neurri proposatu ditu, hala nola Lan Kodea eta Gizarte Segurantzako Kodea ezartzea, bai eta “erakundeen arteko interpelazioa indartzeko” estrategia berri bat ere, biltzarrean parte hartuko duten 500 militanteek bozkatu aurretik eztabaida-fasean sartu zen biltzar-txostenean adierazten denez.
Jarduerekin kritikoa
Horretarako, LABeko Batzorde Nazionalak “esku-hartze plan bat definituko du parte-hartze instituzionaleko gune desberdinei begira”, testuak dioenez. Euskadin, LABek Lan Harremanen Kontseiluan parte hartzen du, duela urte batzuk beste erakunde batzuk (EGAB, laneko segurtasun eta osasunerako Osalan euskal institutua eta Lanbide enplegu-zerbitzua) bere erabakiz utzi ondoren, bere jarduerekin kritikoa delako.
Aranburuk zehaztu zuen LABek Euskadiko elkarrizketa sozialaren esparruan parte hartu gabe jarraituko duela, “Estatuko esparruaren subsidiarioa eta lan-hobekuntzak lortzeko pentsatua ez” dela iritzita, baina adierazi zuen parte-hartze instituzionaleko organoetan “pentsatutako bat” emango diotela, “Ezin delako amortizatutzat jo gehiengo sindikal batek parte ez hartzea”.
Haren ustez, organo horiek “proposamenak egiteko” eta erakundeen eta patronalaren arteko “sinbiosia desegiteko” balio behar dute. Aranburuk nabarmendu zuen, halaber, aro berrian LABek “arrazakeriaren aurkako sindikatua” izatearen alde egiten duela, arrazakeriaren aurkako Idazkaritza bat eta langile etorkinentzako eskaintza sindikal bat sortuz. Sindikatuak lan-osasunaren defentsan eta prekarietate-egoeren aurkako borrokan ere jarriko du arreta.
Bere ponentzian, LABek uste du “kontrabotereko sindikalismoa” dela bidea langileen interesak defendatzeko, eta konfrontazio-estrategia baten eta patronala “ahultzearen” alde egin du.