Ukrainan gerra hasi ondoren erregaien prezioak izan duen igoera kontrolaezinak Espainiako gidarien ohiturak aldatu ditu. Lehen hurbilketa gisa, joan den martxoan, diru-sarrera handienak dituztenek % 15 igo zuten hornikuntza-establezimenduetako gastua 2019ko hil beraren aldean, urte horretan pandemiaren ondorioek akastuta ez dauden konparazioak ezartzeko aukera ematen baitu. Hala ere, normalean hilean gasolina gutxiago gastatzen duten gidariek tikeen zenbatekoa % 2,3 baino ez zuten handitu urte batetik bestera.

Zifra horiek, erregaietan prezioen gorakada handiko testuinguruan, iradokitzen dute errenta baxuenek ohiko gastuari eutsi ziotela, eta, ondorioz, kilometroak murriztu egin zirela. Beste aldean, diru-sarrera gehien zituzten gidariek mugikortasun mailari eutsi ziotela zirudien, eta, beraz, diru gehiago erabili behar izan zuten erregai garestiago bat ordaintzeko.

CaixaBank Research-ek eskaintzen ditu datuak, astelehen honetan argitaratutako azken analisietako batean. Hori gauzatzeko, erakundearen azterketa-zerbitzuak adierazle bat egin du, bankuko bezeroek establezimendu horietan kontsumitzen dutenetik abiatuta gasolindegietan egiten den hileko gastuari buruz.

Josep Mestresek, txostenaren egileetako batek, azaldu duenez, azterlan-zerbitzuak bildutako datuei esker biztanleria gastu-pertzentiletan baino ez da sailkatzen; izan ere, gasolindegietako ordainketen bolumena aztertzen da, baina ez kasuan kasuko kontsumitzaileen errenta-maila. 20 pertzentiletik (gasolina-gastu txikiena egiten duena) 80ra arte (gehien kontsumitzen duena). Hala ere, gehitu duenez, gastu-pertzentil horiek hertsiki lotuta daude diru-sarreren mailekin; beraz, korrelazio handia dago kontsumoaren eta errenta-motaren artean.

Banketxearen eta Europar Batasuneko Petrolio Buletinaren analisiaren datuek berresten dute erregaien prezioa zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa dela gasolina gehien kontsumitzen dutenen gastua. 2021eko irailean, gasolinaren prezioa litroko 1,42 euro ingurukoa eta dieselarena 1,26 euro ingurukoa zenean, diru-sarrera gutxien zituzten gidarien gastua ez zen aldatu 2019ko hil beraren aldean. Erregai gehien ordaintzen dutenena, berriz, % 3 igo zen.

Hilabete batzuk geroago, 2022ko urtarrilean, gasolina litroa 1,53 eurora iritsi zen, eta gasolioarena, 1,42 eurora. Orduan, pertzentil baxuenen kontsumoa % 2,7 igo zen, eta handienena % 7,6raino.

Eguneroko bizitzan autoa alde batera uztea

Hala eta guztiz ere, Mestresek gogorarazi du diru-sarreren mailak zehazten duela zein den gastuaren azken bolumena, baina ekuazioan kontuan hartu beharreko beste faktore batzuk ere badaudela. Hala, gidariak egon daitezke beren ibilgailuen kontsumoa murrizten dutenak, mugikortasun mota bat beste batekin ordezkatzeko gaitasuna dutelako, garraio publikoarekin adibidez. Era berean, errenta baxuko beste gidari batzuk ere egon daitezke, eguneroko bizitzan autoa alde batera utzi ezin dutenak eta ohi baino diru gehiago gastatu behar dutenak.

Banketxeko azterketa-zerbitzuak bildutako datuak martxoaren amaierara arte iristen dira, Gobernuak gidari guztientzat sustatutako litroko 20 zentimoko hobaria martxan jarri baino lehen. Hobari hori ekainaren 30era arte egongo da eskuragarri. Mestresek aurreikusten duen bezala, pentsatzekoa da laguntza horrek eragin desberdina izango duela kontsumo-pertzentil bakoitzean, gasolinaren prezioaren gorakadarekin gertatu den bezala.

Hala ere, onartzen du, nahiz eta neurri eta laguntza egokienak kolektibo jakin batzuei dagozkienak izan, errenta bezalako parametroen arabera, «Gaur egungoa bezalako schock oso zehatzetan garrantzitsua da berehalako erantzuna ematea». Horregatik, ondo diseinatutako eta lokalizatutako laguntzak abian jartzeko denbora asko behar dela kontuan hartuta, ez da zentzugabea laguntzak herritar guztiei aldi baterako zabaltzea.
Erorikoa pandemian

CaixaBank Research-en datuek baieztatzen dute, halaber, pandemian zehar – Eta bereziki mugikortasun-murrizketa handien eraginpean zeuden hilabeteetan – Murriztu egin zirela erregaien tiket guztiak, bai zenbateko txikiagokoak bai handienekoak. 2020ko maiatzean, 20 pertzentilaren gastua urtean % 25 jaitsi zen; 50 pertzentilarena, % 33; eta 80 pertzentilarena, % 36. Horren arrazoia, batez ere, laneko betebeharrei lotutako mugikortasunaren beherakada da, hala nola aisialdiarekin lotutakoa.

Egilea Andoni Beitia