Urte hauetan hartutako eskarmentuari esker, eta baita baliabide publiko gehiagori esker, euskal enpresek 2008ko finantza-krisia baino “hobeto” egin ahal izango diote aurre egungo egoera ekonomikoari. Hala nabarmendu zuen atzo Manuel Salaberriak, Innobasqueko presidenteak, Forum Europako Tribuna Euskadin parte hartu zuenean. Euskal ekonomiak Europako berrikuntzaren batez bestekoa gainditu zuen iaz lehen aldiz, eta aurten ere inbertsioa nabarmen haziko da.

Zehazki, % 5ean egingo du, 1.630 milioi euro gainditu arte. Eta gakoa, azaldu zuenez, enpresetako I+G arduradunengan gertatu den aldaketan bilatu behar da. Innobasqueko presidenteak ziurtatu zuenez, konpainietako berrikuntza-liderrak “berritzeko benetako beharrizan-egoera bizitzen ari dira, harrituta, trantsizio soziosanitarioek, ingurumenekoek eta digitalek eragin duten disrupzio-mailarekin”.

Eusko Jaurlaritzaren politika ekonomikoaren ardatzak dira, hain zuzen ere, baliabide publiko propioek, Europatik iristen diren funtsek eta, batez ere, enpresek horretarako esleitutako funtsek elikatzen dituztenak.

Arantxa Tapia Garapen Ekonomikoko sailburuak joan den astean egin zuen bezala, Salaberriak EBko Horizon 2020 programak euskal produkzio-sarean duen eragina nabarmendu zuen, Euskadiko enpresen I+G finantzatzeko ohiko bidea baita. Next Generation funtsak baino bizkorrago, oraindik ere ez baitira asko isurtzen.

Izan ere, berrikuntza eta garapeneko proiektuak finantzatzeko funts-bolumen handiena lortu duen bederatzigarren herrialdea da EAE 240tik. Gainera, Europako Batzordeak Berrikuntzaren Adierazleen Europako Taulan egiten duen sailkapenean 132. postutik 93.era igaro da (240tik), Euskadi “berrikuntza handiko eskualde” eta “bikaintasun-polo” gisa kalifikatzen baitu.

Estatuko rankingean, EAE da erkidego berritzaileena, baina, hala eta guztiz ere, Bruselaren txostenak “ahultasun esanguratsua” adierazten du euskal enpresa txiki eta ertainen berrikuntza txikiari dagokionez. Enpresa txiki eta ertainen % 46k ez du berrikuntzarik egiten, ez duelako horretarako beharrik ikusten, eta Salaberriarentzat hori “izugarria” da. Horregatik, konpainia horiek hidrogenoaren huba eredutzat hartzera animatu zituen, non enpresa txiki eta ertainen batasunak nazioarteko proiektuetan parte hartzeko aukera eman dien.

“Etorkizunez beteriko” ingurune honetan “aukerak atzematea” aldarrikatzen du, “Inoiz baino gehiago eta beste ezer baino gehiago, eraldatzeko berrikuntza, etorkizun anitzen existentzia aintzat hartzea, aukerak atzematea eta protagonista izan nahi dugun lekua aukeratzea”. Bide horretan hazkunde-palankak daude, horien artean Next Generation funtsak, berrikuntzan trakzio-efektu garrantzitsua izatea eta EBko herrialde berritzaileenetako estandarretara hurbiltzea ahalbidetzen dutenak. “Inbertsio-parametroak hobetzeko bidean gaude, baina ibilbide luzea dago Europako eskualde onenekin parekatzeko”, adierazi zuen.

Aldi berean, berrikuntzaren aldeko apustuaren joerari eustearen garrantzia azpimarratu zuen, “Azken urteetan kateatutako krisi-egoerari aurre egiteko, krisi horiek sakonak, globalak eta desberdinak baitira, eta guztiak ere geopolitika berriaren lau megajoeratan kokatuta baitaude”, aldaketa demografikoak, hala nola zahartzea eta migrazio-mugimenduak, baita iraunkortasunaren eta iraultza teknologikoaren aldeko apustua ere.

Agertoki horretan, enpresak eta gizartea “trantsizionatzeko eta eraldatzeko berrikuntzaren papera” aldarrikatu zuen, aukera berriak atzemateko. Haren ustez, “Ukaezina da Euskadin berrikuntza-ekosistema bat dagoela”, baina Europako iparraldeko herrialdeetan egiten den bezala, hezkuntzako lehen etapetatik inbertitzen eta talentu berritzailea bultzatzen jarraitzearen alde agertu zen, “Ekosistema horri muskulua emateko”. Salaberriaren ustez, aurrera egiten jarraitzeko gako bat “baikortasun konpultsiboetatik eta hondamendira eramango gintuzketen ezkortasun suntsitzaileetatik ihes egitea da”, herrialdeko I+Gko joera-aldaketak ez baitu atzera bueltarik.

Egilea Andoni Beitia