Espainian banku-bulegoen kopurua murriztea, Europako hainbat herrialdetan ohikoa den fenomenoa, ez da eremu jendetsuenetan bakarrik gertatzen, herritar askorentzat “finantza-bazterketako” arazo larria baita, baizik eta orokortutako zerbait, Mediterraneoko arkuari eta Madrili gehien eragiten diena.

Espainiako Bankuaren datuen arabera, azken hamar urteetan ia 21.000 bulego itxi dira Espainian – 2011ko abenduan zeuden 40.103 bulegoetatik 2021eko amaierako 19.104 bulegoetara –, % 60 Katalunian, Madrilen, Andaluzian eta Valentziako Erkidegoan, eta horrek esan nahi du % 52,3ko murrizketa izan dela, neurri handiagoan edo txikiagoan autonomia-erkidego guztietan eta probintzia guztietan.

Zehazki, Katalunian 4.398 sukurtsalek (bostetik bat baino gehiago) funtzionatzeari utzi diote azken hamarkadan, horietatik 3.213 Bartzelonan; 2.946 Madrilen; 2.848 Andaluzian; eta 2.569 Valentziako Erkidegoan.

Fenomeno hori, azken urteetako bat-egiteekin biderkatuta, joan den mendeko azken hamarkadan hasi zen penintsulako barnealdeko biztanle gutxiko probintzietan, hala nola Palentzian, Ciudad Realen, Sorian, Ourensen, Lleidan, Cuencan eta Huescan, sukurtsalen % 5etik % 10era bitarteko itxierekin, eta bulego kopurua hazi egin zen oraindik ere Madrilen ( % 45,5), Badajozen ( % 36,7) edo Almerian ( % 36,7).

Mende honetako lehen hamarkadan, itxierak areagotu egin ziren probintzia berberetan, eta Katalunia osora, Galizia osora eta Gaztela eta Leon ia osora zabaldu ziren, beste lurralde batzuen artean. Hala ere, herrialde osoan % 2,8 bulego gehiago ireki ziren oraindik, eta 2008ko irailean izan zen gailurra, 46.118rekin.

Banku-bulegoen murrizketarekin batera, kutxazainena ere gertatu da, joan den astean Senatuan kreditu-erakundeen establezimenduen itxiera “etengabe eta iraunkorra” leheneratu nahi duen lege-proposamena kontuan hartzea eztabaidatu eta onartu baitzen. Eztabaida horretan agerian geratu zenez, kutxazain automatikoen kopurua % 17,6 jaitsi zen 2008 eta 2017 artean Espainia osoan – 61.714tik 50.839ra –, joera “oso lurraldetua eta konstante mantentzen dena landa-eremuetan edo per capita errenta txikiko eremuetan”.

Espainiako Bankuak eskudiruaren azpiegiturari eta eskudirua eskuratzeko urrakortasunari buruz egindako azken txostenaren arabera, 2020aren amaieran, Espainian era guztietako banku-bulegoen eta kutxazain automatikoen kopurua 22.299 eta 49.481 zen, hurrenez hurren, eta horrek esan nahi zuen 1,5 puntu zeudela eskudirura sartzeko Espainiako lurraldeko 1.000 biztanleko.

Egoera heterogeneoa

Cuenca eskudirua eskuratzeko puntu tradizional gehien zituen probintzia zen 1.000 biztanleko (2,4), eta Cadiz, berriz, puntu gutxien zituena, 1.000 biztanleko 1,1 baino ez, nahiz eta geografikoki modu homogeneo samarrean banatuta egon. Egoera horrek gehien bat probintzia despopulatuei eragiten badie ere, hiri handietatik oso gertu ere gertatzen da: Madrilen 64 udalerritan 54.978 biztanle daude eskudirua eskuratzeko aukerarik gabe, eta Bartzelonan 99 herritan, 63.530 pertsonarekin.

Cadiz eta Santa Cruz Tenerifeko probintzietan soilik, hiri eta herri guztiek dute gutxienez banku-sukurtsal bat edo kutxazain automatiko bat.

Txosten horretan, Espainiako Bankuak gutxi gorabehera 1.300.000 pertsonatan kokatzen zituen – Zifra hori hilabete honetan argitaratutako beste azterketa batean dago – Ildo horretan egoera “ahulean” daudenak, eta honako hau ondorioztatu zuen: “Espainian eskudirua eskuratzeko azpiegitura tradizionala zabala da eta estaldura orokorra du, nahiz eta banaketa geografikoa heterogeneoa den eskualde mailan”.

Honako hau gaineratzen zuen: “Pentsatzekoa da bulego eta kutxazain automatikoen kopurua murrizten jarraituko dela datozen urteetan, kreditu-erakundeek digitalizazioa areagotu eta eraginkortasun handiagoa bilatuko baitute”.

Era berean, honako hau iradokitzen zuen: “Ohiko kanalen ordezko irtenbideak bultzatzea osagarri garrantzitsua izan daiteke, herritar guztiek eskudirua eskura izango dutela bermatzeko, nahiz eta, gaur egun dituzten mugak direla-eta, ezin duten kanal horiek eskaintzen duten zerbitzu-sorta erabat ordezkatu”.

Egilea Andoni Beitia