Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak atzo emandako irizpenaren arabera, EBko zuzenbidearen aurkakotzat jotzen ditu Estatuko prozesu-arauak, “Oztopo” baitira epaileek abusuzko klausulak aztertzeko eta kontsumitzaileak hipoteka-kontratu baten esparruan auzitegietan erreklamatu ahal izateko. Auzitegiak epaian adierazi duenez, Estatuko prozesu-xedapenek “eraginkortasun-printzipioa bete behar dute” babes judiziala betetzeko, eta ondorioztatzen du kontratu baten klausulen abusuzko izaeraren “kontrol eraginkorrik ez badago” ezin dela bermatu Erkidegoko zuzenbideari dagokionez.
Idatzian, Europako Auzitegi Gorenak gogorarazi du Europako araudia babesteko sistemak ezartzen duela kontsumitzailea “profesionalarekiko gutxiagotasun-egoeran” dagoela, bai negoziatzeko gaitasunari dagokionez, bai informazio-mailari dagokionez; beraz, abusuzko klausula horiek “ez dute kontsumitzailea lotuko”. Gainera, Europako justiziaren irizpenaren arabera, Europako eta Estatuko legeriak “abusuzko klausulen erabilera eteteko bitarteko egoki eta eraginkorrak” ezarri behar ditu, eta “kontratu baten klausulen abusuzko izaera” modu eraginkorrean kontrolatzen ez bada, ezin dira bermatu Europako zuzentarauaren eskubideak.
Epaia bi prozesu judiziali buruzkoa da: bata, Zaragozako Probintzia Auzitegiak eskatuta emana, 2005ean Ibercajarekin kontratatutako eta 2015ean exekutatutako hipoteka bat duen kontsumitzaile baten kasuari buruzkoa, eta bestea, Espainiako Auzitegi Gorenak eskatuta emana, kontsumitzaile batek Unicaja Bancorekin “lurzoru-klausula” bat ezartzen zuen hipoteka-kontratu baten inguruan, zeinaren arabera tasa aldakorra ezin baitzen % 3 baino txikiagoa izan. Lehenengo kasua kontsumitzaile batek hipoteka-maileguaren ordainketak ez betetzeagatik Ibercajari zor dizkion interesak ordaintzeko erreklamazio bat da. Kontsumitzaileak berandutze-interesen klausularen eta lurzoru-klausularen abusuzko izaera alegatu zuen, eta hipoteka-betearazpenaren prozeduraren hasieran aztertu zen kontratu hori.
Unicaja bankuarekin liskarra
Posturagilerik gabeko enkante baten ondoren, hipotekatutako higiezina Ibercaja Bancori esleitu zitzaion, eta hark Residencial Murillo sozietateari utzi zion. 2016an, Ibercajak interesak likidatzeko eskatu zion kontsumitzaileari, eta hark horren aurka egin zuen, kontratuaren klausula batzuk “abusuzkoak” zirela argudiatuta. Planteatutako gai nagusia da ea Europako legediak aurka egiten dion epaileak “prozeduraren ondorengo fase batean kontratu-klausulen abusuzko izaera aztertzeari”. Klausula horiek ofizioz kontrolatu zituen hasieran epaitegiak, baina “ez da esplizituki islatzen hipoteka betearaztea baimentzen duen erabakian”.
Beste kasua kontsumitzaile batek Unicaja bankuari jarritako demandari buruzkoa da. Bertan, “Gardentasun ezagatik” abusuzko klausula baten deuseztasuna eskatzen zuen hipoteka-kontratu batean, zeinetan tasa aldakorra ezin baitzen % 3tik beherakoa izan. Espainiako Auzitegi Gorenak zuzenbide nazionalaren eta Europako zuzenbidearen arteko bateragarritasunari buruz galdetu zion EBko Justizia Auzitegiari apelazio-errekurtso batean, epai batek mugatu egin baitzuen kontsumitzaileak “abusuzkotzat jotako klausula baten ondorioz bidegabe ordaindutako zenbatekoak” itzultzea, ezinezkoa baita “ofizioz” aztertzea Europako zuzentarauaren arau-haustea eta kopuru horiek osorik itzultzea dekretatzea.
Gortearen arabera, EBren eskubidea “printzipio prozesal nazionalen aplikazioaren” aurka dago, zeinaren bidez auzitegi nazional batek “ezin baitu ofizioz aztertu” ordainketa horiek itzultzea mugatzen duen eta kontsumitzaileak bidegabe ordaindutako kopuruetara mugatzen dituen epai bat.