Idoia Mendia bigarren lehendakariorde eta Lan eta Enplegu sailburuak aurreratu duenez, Eusko Jaurlaritzaren “anbizioa” aurten Diru-sarrerak Bermatzeko eta Gizarteratzeko Sistemaren lege berria onartzea da, aurreikusitako zenbateko berriak 2023ko urtarrilaren 1etik aurrerako aurrekontuen bidez aplikatu ahal izateko eskubidea aitortuta dutenei.

Mendiak agerraldia egin du, berak hala eskatuta, Alfonso Gurpegui Enplegu eta Gizarteratzeko sailburuordearekin eta Sara Buesa Lanbideko Prestazio eta Gizarteratze zuzendariarekin batera, Eusko Legebiltzarreko Lan eta Enplegu Batzordearen aurrean, Eusko Jaurlaritzaren Kontseiluak lege-proiektu hori onartu eta astebetera. Lege-proiektu horrek “izapidetze-sistema arinagoak” ditu, Bizitzeko Gutxieneko Diru-sarrera barne hartzen du, eta “bizikidetzako errealitate berriei” erantzuten die, ” % 40rainoko hobekuntzak” jasotzen ditu, eta ” % 17rainoko hobekuntzak jasotzen ditu.

Lan eta Enplegu sailburuak eskerrak eman dizkie Batzordeari eta Legebiltzarreko talde guztiei, Gobernuari Legea “xehetasunez eta lasaitasunez” lantzeko aukera eman diolako, “Polemika antzurik gabe, inguruan zaratarik egin gabe”, eta lana taldeen kontsulta guztiei “ateak zabalik” egin zaiela adierazi du. “Oinarri ona dela uste dut, eta amaierara ere iristea espero dugu”, adierazi du.

Idoia Mendiak adierazi duenez, legea izapidetzean, “Eusko Jaurlaritzari Legebiltzarrarekin modu irekian lankidetzan aritzea dagokion garaia ireki da, prozesua ahalik eta modurik egokienean amai dadin Legeak xede dituen pertsonentzat”.

Horren harira, aurreratu du ez duela “Legebiltzarreko denborak markatzea” bilatzen, baina Gobernuaren “anbizioa” aurten lege berria onartzea da, eta gogorarazi du legea onartu eta hiru hilabetera indarrean sartzea aurreikusita dagoela.

“Urtea itxi baino lehen ados jartzea lortzen badugu, nire konpromisoa da aurreikusitako zenbatekoak urtarrilaren 1etik aurrera aplikatu ahal izatea aurrekontuen bidez, eskubidea aitortuta dutenentzat”, adierazi du.

Horren harira, konpromiso hori eskaini die taldeei, talde guztien sinadurarekin egindako lehen zuzenketa baten bidez, Legean sar daitekeena.

“151 artikuluetako bakoitzean eta xedapen iragankorretan eta azken xedapenetan, Sail honek emakume askok, adingabeek, pentsiodunek, gazteek, errefuxiatuek, salerosketaren biktimek, desgaitasunen bat duten pertsonek edo terrorismoaren biktimek beren bizitzak hobetzeko duten aukera ikusten du”, azpimarratu du.

Gizarteratzea eta laneratzea

Lege hau “Euskadiren etorkizunerako estrategikoa” dela defendatu ondoren, Mendiak azpimarratu du “Euskadik segurtasun-sare sendoa izatea” nahi duela, “Gizarteko ezein kideri erortzen utzi gabe, eta pertsona horiek berriro lotzeko, gizarteratzeko eta laneratzeko formulekin lotzeko aukera izan dezaten”.

Azaldu duenez, Eusko Jaurlaritzak proiektu “berritzailea” diseinatu du “izapidetzean eta prozeduretan”, eta “familia-errealitate berriei ere erantzuten die”, eta “hobeto babesten ditu adingabeak dauden tokiak, % 40 gehiago ere bai zenbatekoetan, eta titularrak pentsiodunak badira, % 17 gehiago”.

Era berean, Bizitzeko Gutxieneko Diru-sarrera (GGPI) “modu naturalean” integratzen dela nabarmendu du. “Diru-sarrerak Bermatzeko eta Gizarteratzeko Lege batetik Gizarteratzeko eta Diru Sarrerak Bermatzeko Euskal Sistemaren Lege batera igaroko gara, eredu osoari koherentzia emango diona, diru-sarrerak bermatuko dituen eta gizarteratzea eta laneratzea bermatuko duen lege batera”, azaldu du.

Helburu horrekin, Euskal Enplegu Zerbitzua “eraldaketa sakonean” dagoela adierazi du, “Lege honek planteatzen dituen eskakizun berrietara, Enpleguaren hurrengo Legeak planteatuko dituenetara eta prestakuntza- eta enplegu-beharretara egokitzen joan behar delako”.

“Horregatik, Errentaren Lege batetik Diru-sarrerak Bermatzeko eta Gizarteratzeko Sistemaren Lege batera igarotzen gara, enplegu-zerbitzu publikoarekin zuzenean lotuta dagoena, eta erakunde-elementu guztiekin eta hirugarren sektorearekin”, nabarmendu du haren “ikuspegi integrala” nabarmendu aurretik, “Errenta izateko eskubideari erantzuteaz gain, errenta jasotzen duenak gizarteratzeko eta laneratzeko eskubidea izan dezan”.

Mendiak berretsi duenez, arauak “elementuak sartzen ditu, norbait egoera ahulean dagoenean, bere burua mantentzeko baliabideak izan ditzan, enplegurako eta gizarterako plan pertsonalizatu batekin berreskuratzen den bitartean”.

Lege oso garrantzitsua

“Ez gaude erreforma baten aurrean. Lege berri modernoago eta arinago baten aurrean gaude, egoera ahulean dauden pertsonei gauzak errazago jartzen dizkiena eta baliabide publikoak hobeto kudeatzea ahalbidetzen duena “, adierazi du.

Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzarkideak azpimarratu du lege hori “oso garrantzitsua” dela, pertsona ahulenen bizitzan duen eraginagatik, eta eztabaida “premiazkoa” dela defendatu du, datuek erakusten dutelako DSBEak “ahuleziak” dituela “pobrezia murrizteko”. Proiektuak “aurrerapenak” dituela onartu ondoren, bere taldeak lege hori “seriotasun eta zorroztasun handiz” landuko duela nabarmendu du. “Gobernuak eskubideak zabaltzeko, DSBEaren disfuntzioak konpontzeko eta bizitza duinak bermatzeko ahalegin horretan aurkituko gaitu”, adierazi du.

David Soto Elkarrekin Podemos-IUko legebiltzarkidearen ustez, DSBEari lotutako babes-sistemaren balioa ezartzean, Jaurlaritzak “autokonplazentzia” egiten du, azken urteetan “gutxiegi” izan delako. Hala ere, positibotzat jo ditu lege-proiektuaren “aurrerapenak”, eta nabarmendu du bere taldea prest dagoela akordioak lortzeko “negoziatzeko eta hitz egiteko”, uste baitu tresna hori “funtsezkoa” dela “gizarte-kohesioa eskaintzeko”.

Laura Garrido PP+Cs alderdiko legebiltzarkidearen ustez, lege-proiektu hau “berandu dator”, eta adierazi du bere taldeak “asmo eraikitzailea” izango duela araua izapidetzean, “Baina baita exijentziazkoa ere”. Garridoren ustez, hau da “babes-sistema enplegagarritasunaren zerbitzura behin betiko jartzeko aukera”; izan ere, “Gizarte-laguntza batek ez du berez helburua izan behar, enplegura igarotzea baizik”, eta eztabaidari “nolabaiteko lasaitasunez” heltzeko eskatu du.

Amaia Martinez Voxeko legebiltzarkideak kritikatu du Lanbidek “hamarkada asko” daramatzala lan-merkatuan sartzeko “tresna erabilgarria izan gabe”, eta espero du lege berriak aurrera egitea hartzaileen enplegagarritasunari laguntzeko eta “haien kronifikazioa saihesteko”.

EAJren eta PSEren legebiltzarkideek, Jon Aiartzak eta Gloria Sanchezek, hurrenez hurren, legea “ahalik eta adostasun handienarekin” onartzea espero dute, eztabaida parlamentario “lasai eta suminduratik urrun”.

Egilea Andoni Beitia