Pandemiak izugarri igo zuen gastu publikoa, eta, dagoeneko pilatzen ari zirenei gehituta, kezka sortzen ari da Europako Batzordean. Bruselak defizit eta zor publikoaren adierazle “altuen” aurrean politika fiskal “zuhurra” aplikatzeko gomendatu zion atzo Espainiari; izan ere, adierazle horiek duela ia bi urte eta erdi osasun-krisia hasi aurretik markatzen zutena baino “dezente handiagoak” dira. Batzordeak Espainiari astebetean egindako bigarren proposamena da, duela egun batzuk proiektatu zituen hazkunde-aurreikuspenak jaitsi eta gero. Hala ere, Batzordeak laguntza eman zien atzo Gobernuari eta Euroguneko gainerako exekutiboei, Egonkortasun eta Hazkunde Itunaren arauak beste urtebetez etenda uztea proposatu baitzuen, defizit publikoari % 3ko muga eta zorrari % 60koa ezarriz.
Azken horrek kezkatzen du bereziki Europako gobernua. Batzordeko presidenteorde ekonomiko Valdis Dombrovskisek berriro ohartarazi zion Espainiari zor handia duela, publikoa, pribatua eta kanpokoa, “Zuhurtziazko” baremoak gainditzen dituena, nahiz eta 2021ean behera egin, susperraldi ekonomikoak langile asko aldi baterako lan-erregulaziotik ateratzea ekarri zuelako. “Desoreka” horiek baino lehen, Ukrainako gerrak eta inflazioak sortutako ziurgabetasunari gehitzen zaizkionak, Europako Erkidegoko Gobernuak gastua ekonomiaren bilakaera orokorrera “egokitzea” proposatzen du, eta, datorren urteari begira, zorra “sinesgarria” eta “mailakatua” murriztea eta epe luzerako zerga-jasangarritasuna ziurtatuko duen zerga-politika “zuhurra” ezartzea.
Ildo horretan, Bruselak lan-erreformaren ondorioetan konfiantza du, lan-merkatuaren aldi baterakoen eta mugagabeen arteko “segmentazioa” eteteko, gazteen langabezia handiaz gain, bi alderdi horietan eragin baitu lehen ere. Ildo horretan, datozen urteetarako Berreskuratze eta Erresilientzia Plana gauzatzeko eskatu zion Jaurlaritzari. Bestalde, zalantzazko maileguek suspertzeko dituzten arriskuez ohartarazi zuen Europako Batzordeak; izan ere, energia-kontsumo handiko produkzio-sektoreak eta krisiaren oldarra gehien jasan dutenak berrezartzeko konpromisoa hartzen dute, hala nola turismo-industria.
Zor publikoa kontrolatzea
Hain zuzen ere, azken hilabeteetan Sanchezen Gobernuari hainbeste buruhauste ematen ari zaion energiaren esparruan, Batzordeak Espainiari gomendatzen dio erregai fosilekiko mendekotasuna murrizteko eta energia berriztagarrien garapena eta erabilera bizkortzeko, bai eta haien interkonexio energetikoa eta hidrogenorako eta garraioaren elektrifikaziorako azpiegitura hobetzeko ere.
Bestalde, eta espero zen erabaki batean, Batzordeak proposatu zuen 2023an defizita eta zor publikoak kontrolatzeko Europako arauak izoztuta mantentzea, gerrak Ukrainan Europar Batasunaren ekonomian izango zuen eraginagatik aurreikusitakoa baino urtebete gehiago. Frantzia, Italia eta Espainia bezalako herrialdeen presioa funtsezkoa izan da Europako blokean ortodoxia fiskalaren defendatzaile sutsuak diren Alemaniak eta Herbehereek gogoz kontra, bereziki Berlinen, onartu duten ideia baterako.
Paolo Gentiloni Ekonomia komisarioak azaldu zuenez, EB “normaltasun ekonomikotik urrun badago ere”, Bruselak ez du proposatzen “mugarik gabeko gastura itzultzea”, eta neurriak lagundu egingo die herrialdeei “pandemian emandako laguntza unibertsaletik neurri zehatzagoetara igarotzen”, Ukrainako gatazkaren eragina arintzeko.