Gobernuak, eta zehazkiago Jose Luis Escrivá Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio ministroak, pentsioen erreformaren bigarren fasea aurten osatzeko konpromisoa hartu du Europako Batzordearekin. Talde parlamentarioek Toledoko Itunean eta eragile sozialek eta Gobernuak adostutako lehen fase baten ondoren, orain Escrivak aurten egin nahi dituen aldaketen bigarren zatia – Europako funtsak jasotzeko baldintza ere badira – Askoz ere zailtasun gehiagorekin aurkezten da.
Bigarren fase honetan, Gizarte Segurantzako ministroak aurrera atera nahi du Enpleguko pentsio-planak bultzatzeko erregulazioari buruzko Legearen izapidetze parlamentarioa, Escrivak eta bere taldeak sortutako sustapen publikoko funtsa sortuko duena. Baina hori ez da erraza izango, eta testuak atzo egin zuen topo Diputatuen Kongresuko lehen tramitearekin. Talde parlamentarioek ez zuten lortu testua ateak itxita aztertu zuen Ponentziaren txosten bat ixtea; eta, beraz, zuzenketak bizirik iristen dira hurrengo izapidera, Batzordeak, araua bozkatu, Kongresuko Osoko Bilkurara bidali, gero Senatura eta berriro Kongresura. Printzipioz, gaur erabakiko da hurrengo topaketaren data.
Bide horretan, Gobernuak amore eman beharko du talderen baten aurrean, ziurtasun osoz, legea aurrera ateratzeko behar adina boto lortzeko. Proiektu horren lehen bozketan, joan den martxoan, ERCk Gobernuaren testuaren aurka bozkatu zuen, BNGren itzulketa-zuzenketa babestu baitzuen, EH-Bildu, Más País-Equo, CUP eta Compromisekin batera. Horregatik, bozketa hori gainditzeko, PP, Vox, Ciudadanos eta EAJren babesa lortu zuten Gobernuko taldeek. Eta badirudi eskema hori berriro zabaldu daitekeela. Izan ere, arratsaldeko lehen orduan bazirudien sozialistek onartu egin zutela PPk eta Ciudadanosek egindako proposamena, legeak pizgarri fiskalak ezar diezazkien plan kolektibo horiek hornitzen dituzten enpresei. Zehazki, eta azken orduan, Ciudadanosek ziurtatu zuen Jaurlaritzarekin hitzartu zuela sozietateen gaineko zergan ekarpen horien % 10eko kenkariak sortzea 27.000 eurotik beherako diru-sarrerak dituzten langileei.
Aitzitik, Exekutiboko kideek arau horren aurka egin zuten berriro, eta haien babesa errefusatu zuten. Hala egin zuen Aina Vidal Podemosek Kongresuan duen bozeramaileak, eta gogor kritikatu zuen pentsio-plan kolektiboen funts horri buruzko negoziazioa. – Escrivá ministroak gelditu egin behar du, arnasa hartu eta ulertu ezin duela azken bi urteetako dinamikarekin jarraitu, ez baita ondo ateratzen ari, esan zuen Vidalek. Eta gaineratu zuen: “Beharrezkoa da esertzea, hitz egitea eta akordioetara iristea, eta oso zaila da bidean zunda globoak erabiltzen baditu, eta beste taldeok edo Gobernua osatzen dugunok engainatuta sentitzen gara negoziazioen uneren batean”.
Hori dela eta, testuak datozen egunetan aldaketak izan beharko dituela esan zuen; izan ere, lege horrek ezin du pentsioen pribatizazioa ekarri. Gobernuko inbestidura kideek ere gogor kritikatu zuten atzo arau hori. Gabriel Rufian ERCko independentisten bozeramaileak ez zuen jakinarazi Batzordean egingo den hurrengo bileran kontrako edo aldeko botoa emango duten, baina testuak hobetzeko ibilbide luzea duela esan zuen.
Aldi iragankorra
Are gehiago, Gobernuko kideek negoziazioan marra gorriren bat bazuten, hori zen plan horiek elikatzen dituzten enpresentzako pizgarri fiskal gehiago sortzea. Izan ere, arauak jasotzen dituen Gizarte Segurantzako kotizazioen hobariak kentzeko emienda bat aurkeztu dute. Horrek pentsarazten du lege hau onartzeko akordioa oposizioaren aldetik etor litekeela. Hala ere, aldi iragankor bat sortzeko aukera ixteko dago, plan indibidualentzako pizgarri fiskalak handitzeko, kolektiboak martxan egon arte.
Arazo horri beste bat gehitu behar zaio, azken egunotan Batzordeak egindako ohartarazpenen ondorioz sortu dena, alegia, pentsioen gastua KPIaren arabera handitzen dela eta finantzaketaren hazkunde garrantzitsu hori konpentsatzeko neurririk ez dagoela zaintzea (1.700 milioi euro desbideratze-puntu bakoitzeko). Antonio Garamendi CEOEko presidenteak –pentsioak eguneratzeko formula hori babestu zuen– berak eskatu zuen atzo Toledoko Itunak berriro ebaluatzea errebalorizazio-mekanismo hori, kostu handia duelako.
Bruselatik, non EBko arduradunek gastua eta zor publikoa zaintzea eskatu duten, Espainiari eskatu zaio pentsioa kalkulatzeko hartzen den urte kopurua aldatzeko, eta hori epealdi horren luzapen gisa interpretatzen da, baina Escrivak aldaketa hori onuragarriari bakarrik aplikatu nahi dio. Horrela, erreformaren bigarren zati honek gastuaren kontrolean izango duen eraginak eta epe ertain eta luzeko zorrean izango dituen ondorioek adieraziko dute zein den Gizarte Segurantzaren Espainiako araudi berriari eta hari lotutako funtsen ordainketari buruzko Batzordearen azken epaia.