Lan eta Gizarte Segurantzako Ikuskaritzak gutunak bidaliko dizkie gaur 83.600 enpresa baino gehiagori, aldizkako kontratu finkoak eta aldi baterako kontratuak modu irregularrean erabiltzen ari direlakoan, Europa Pressek kontsultatutako Lan Ministerioko iturrien arabera. Joaquín Pérez Rey Enpleguko Estatu idazkariak duela egun batzuk aurreratu zuen Ikuskaritzak gutun horiek bidaliko zituela ostegun honetan, urtarokotasunari lotutako sektoreetako enpresek lan-baldintzak betetzen zituztela bermatzeko.

Zehazki, kontsultatutako iturrien arabera, hiru gutun-sorta bidaliko zaizkie 83.600 enpresa baino gehiagori, 199.800 langileri. Lan-erreforma martxoaren 30ean sartu zen indarrean erabat, eta ezartzen du lan-kontratu arrunta mugagabea dela, eta arrazoi oso tasatuekin bakarrik egin daitezkeela aldi baterako kontratuak: ekoizpenaren zirkunstantziengatik eta lanpostua gordeta duen beste langile bat ordezkatzeagatik.

Lehenengoa ekoizpenaren ustekabeko gehikuntzengatik edo eskariaren gorabeherengatik bakarrik itundu daiteke, gehienez ere sei hilabetez, eta hamabi hilabetera luza daiteke txandakako sektoreko hitzarmen kolektiboak hala ezartzen badu. Arrazoi hori aurreikus daitezkeen egoeretan erabili ahal izango da, hala nola Gabonetako edo nekazaritzako kanpainetan, urtean gehienez ere segidakoak ez diren 90 egunetan. Denbora horretan, enpresek aldi baterako kontratuak egin ditzakete, iraupen laburreko eta mugatuko kausekin, nahiz eta aurreikusi daitezkeen.

Horrela, laneko legeriatik kanporatzen da obra edo zerbitzuagatiko kontratua, batzuetan lau urtera iristen ziren denboraltasunak ahalbidetzen zituena. Ordezkapenagatiko aldi baterako kontratua egin daiteke kontratua etenda eta lanpostua gordeta dagoen bitartean pertsonak ordezkatzeko, legezko edo ohiko arrazoiengatik lanaldi murriztua betetzeko eta hautaketa-prozesu batean lanpostu hutsak betetzeko. Azken kasu horretan, kontratuak ezin du hiru hilabete baino gehiago iraun.

10.000 eurora arteko isunak Eraberritze horrekin, eraikuntzako obra-kontratua mugagabea izango da, eta langile bat kontratatu den obrako zereginak amaitzen direnean, enpresak beste obra batean birkokatu edo prestatu beharko du. Urtaroen arabera aldi baterako kontratuak egiten dituzten sektoreek martxoaren 30etik aurrera aldizkako kontratu finkoa erabili behar dute, gainerako mugagabeen eskubide berberak baitituzte. Era berean, arauak 18 hilabetera murrizten du 24 hilabeteko epean langile mugagabe bihurtzeko kontratuak kateatzeko epea, eta 24 hilabetera, berriz, lehenago indarrean zegoen 30 hilabeteko aldi batean.

Aldi baterako kontratazioa arautzen duten arauak betetzen ez badira, langilea mugagabetzat joko da. Erreformarekin, aldi baterako kontratazioa iruzurrez erabiltzeagatiko zehapenak 8.000 eurotik 10.000 eurora igo dira gehienez, eta iruzurrezko egoera bakoitzeko aplikatzen dira, eta ez enpresa bakoitzeko, lehen bezala. Laneko datuen arabera, apirilean 1.450.093 kontratu erregistratu ziren, 2021eko hil berean baino % 6,9 gehiago. Horietatik 698.646 mugagabeak izan ziren, serie osoko kopururik handiena edozein hilabetetan.

Egilea Andoni Beitia