Camilo Sestok zioen beti errepikatzen dela istorio bera. Ez dute ezer ikasi covid-19arekin. Erantzukizun politiko eta teknikoak dituen inor ez da zalantzan jartzen zoonosiak kudeatzeko profesional egokienen izaerari buruz, albaitarien ikasketa-programaren parte baitira, eta ez medikuena, eta horrek zoonosien aurrean lehen oztopoa izateko gaitasuna ematen digu. Baina, dirudienez, plazan agintea duen inork ez daki. Eta gaurkotasunera itzultzen da One Health kontzeptua, Osasun Bakarra.

Ministerioko osasun-bozeramaile ezagun batek esan du ez duzula garrantzi handirik izango, baina agian bai -edozein egunetan fitxatzen dute Vatikanoan-, eta ministroak garrantzia kentzen ahalegintzen da, eta, batez ere, homosexualen kolektibo boteretsu eta eragingarria ez estigmatizatzen, dirudienez, zozketa honetan txartel guztiak egokitu baitzaizkio, nahiz eta ez egon halako protagonismo berezirik emateko arrazoi zientifikorik. Espero dut berriro ez joatea uniformedunen desfilera telebistako parteetan, Alacanten 30 kilo limoi lapurtu izana azaltzeko, polizia-indarrek operatibo distiratsuan eta jabeari itzulita, jainkoari esker. Amen.

Hogei urte baino gehiagoz, José Poveda albaitariak, Kanaria Handiko Las Palmaseko Unibertsitateko (ULPGC) Albaitaritza Fakultateko Animalien Osasun arloko katedradunak, Gaixotasun Exotiko Tropikalak eta Patologia Tropikal Konparatua irakasgaia eman du, eta, bere iritziz, “Gertuko kontakturik gabeko pertsonen arteko transmisio-probabilitatea txikia da”. Iritzi bera du Gaixotasunak Prebenitzeko eta Kontrolatzeko Europako Zentroak maiatzaren 19ko txostenean. Irakasleak adierazi duenez. Poveda: kasu horiek azken urteetan detektatu dira, eta, aldi berean, txertaketa bertan behera geratu da, modu gurutzatuan babesten zuen baztangaren aurka, tximinoarenaren aurrean.

Tximinoek baztanga-koadroa dute, baina haiek ez dira erreserborioa, karraskari desberdinak baizik, ezagunena Gambia Cricetomys gambianusen arratoia delarik, tamainakoa, hau bai, untxi batena, sintomatologia klinikorik agertzen ez duena eta afrikar askoren dietan oso presente dagoena. Karraskari horrekin eta haren haragi kutsatuarekin kontaktua izateak, ez irensteak, lesioak eragiten dizkie baztangaren aurkako txertoa inoiz jaso ez duten gazteei. Arratoi hau bere armadak eraman zuen Estatu Batuetara eta minak detektatzeko trebatu zen. Haiek kutsatu zituzten belardietako txakurtxoak (Cynomys).

Litekeena da bizitzen ari garen agerraldi hau Afrikatik etorritako jendearekin edo kontinente horretara joan eta pertsonatik pertsonara jauzi egin duten turistekin lotuta egotea, larruazalaren eta mukosen bidez. Agerraldiaren eta gaixoen ezaugarriak direla eta, badirudi erraz samar kontrolatzen dela txertaketa masiborik egin gabe, eta zaila da erkidegoko transmisiorik egotea, eragindako subjektuen eta susmagarrien jarraipena eginez; horretarako, une honetan, oso trebatutako osasun-langileak egon beharko lirateke.

Birusa gure artean geratzeko arriskua, covid-19arena bezala, oso txikia da, gizakiak zaku-hondoa izanik; izan ere, oso zaila da gordailu gisa balio duten karraskari autoktonoak infektatzea; horrela, kaltetuak sendatzen direnean, hiru edo lau asteren buruan, gai hori anekdota batean geratuko da, eta larruazaleko ondorio posibleak.

Ardi- eta ahuntz-baztanga edo txerri-baztanga ere badaude, eta horientzat txertoak daude, baina horietaz beste egun batean hitz egingo dugu.

Egilea Andoni Beitia