Espainiako Bankuaren ustez, estatuek egiten duten inbertsio publikoak trakzio-efektua eragin ohi du ekonomian, eta horrek inbertsio pribatua handitzea eragiten du. Hain zuzen ere, ikuskatzaileak dokumentuan jasotzen duenez, inbertsio publikoaren gehikuntzari inbertsio pribatuaren erantzuna, atzo kaleratua, inbertsio publikoaren % 1eko igoera inbertsio pribatuaren magnitude bereko gehikuntzari lotuta egongo litzateke epe laburrean. Kontuan hartu beharreko xehetasuna da, erakundeak azpimarratu duenez, Espainia Berreskuratze Plana elikatzen duten Europako funts gehienak bereganatzen ari den testuinguru honetan, herrialdeak 70.000 milioi euro baino gehiago jasoko baititu diru-laguntzetan eta beste horrenbeste itzuli beharreko kredituetan.

Erakundeak, horrela, inbertsio publikoak zein sektoreri zuzendu behar zaizkion argitzen du. Besteak beste, azpiegiturak eta komunikazioak aipatu ditu, sektore pribatuaren produktibitatearen bi dinamizatzaile. Espainiako Bankuaren iradokizuna Europako funtsen kudeaketa Erantzukizun Fiskaleko Agintaritza Independentea (Airef) bezalako erakundeen kritikak jasotzen ari den unean iritsi da, exekuzioan izandako atzerapenengatik eta informazio ofizialik ezagatik.

2008ko krisiaz geroztik, Pablo Hernández de Cosek zuzentzen duen erakundeak aurrera jarraitzen du, eta inbertsio publikoak BPGn duen pisua nabarmen murriztu da, bai Espainian, bai euroaren eremuko beste herrialde batzuetan. Joera hori, ordea, duela gutxi gelditu da, osasun-krisiari erantzuteko, gastuaren osagai hori bultzatu delako. Osagai hori, gainera, Next Generation EU planaren (NGEU) esparruan jasotako Europako funtsek indartuko dute gure herrialdean.

Ikuskatzailea, hala ere, argi eta garbi agertzen da, eta gogorarazten du balizko onurak lortzeko estrategia eta diseinu egokiak behar direla, administrazio publikoen mendeko inbertsio hori aurrera eramateko. Hala, inbertsio publikoak jarduera ekonomikoan izango duen eragina, besteak beste, inbertsio pribatuan izango duen eraginaren araberakoa izango da. Inbertsio pribatuaren zeinua, a priori, anbiguoa da, eta gainbegiraleak abisatzen du.

Ikuskatzaileak azaldu duenez, Europako funtsetatik zuzenean edango duten proiektuei dagokienez, ezinbestekoa da kontu handiz aukeratzea. Garrantzitsua da programa hau osatzen duten proiektuak zorrotz hautatzea, Espainiako ekonomiak epe ertainean eta luzean dituen egiturazko eraldaketa-helburuekin bat etor daitezen.

Espainiako Bankuak gogorarazi duenez, herrialdeak Europako funtsetatik zuzeneko transferentzia gisa jaso ditzakeen baliabideen guztizko bolumenetik, guztizkoaren % 80 inguru inbertsio publikoko jarduketetara bideratuko litzateke. Horregatik, dirua ondo erabiltzearen aldeko apustua egin behar da, inbertsio pribatuan eragina izan dezan eta datozen urteetan bilakaera ekonomiko positiboa izan dezan.

Bere azterketan, ikuskatzaileak inbertsio publikoen adibide batzuk aipatzen ditu, sektore pribatuaren produktibitatea dinamizatzen dutenak. Horien artean, azpiegiturak sortzea eta komunikazioetan hobekuntzak egitea aipatzen du, inbertsio pribatua bultzatzeko joera baitute, bai eta ondasun ukiezinetan inbertsio publikoa egitea ere, I+G arloko gastu pribatua eragiten baitu. «Produktibitate agregatuan eragina duten proiektuak gai dira jarduera ekonomikoan pizgarri iraunkorragoak sortzeko, eskaintzaren aldetik inpaktu txikiagoa duten beste proiektu mota batzuk baino», ilustratzen du.

“Ekonomia handien artean, okerrena”

Hala ere, erakundeak azpimarratzen du heterogeneotasuna dagoela inbertsio publikoak pribatuarengan dituen ondorioetan, maila teorikoan zein enpirikoan. Desadostasun hori jarduerak gauzatzen diren baldintza espezifikoen, iraunkortasun-mailaren, finantzaketaren eta horiek ezartzeko erabiltzen diren proiektuen diseinuaren ondorio da, besteak beste. Hala ere, inbertsio pribatuaren gaineko eragin positiboa eztabaidaezina da. Funtsa martxan jarri aurretik, CEOEk kalkulatu zuen enpresek lau aldiz biderkatuko zutela Erkidegoko funtseko euro publiko bakoitza.
Cosek bere txostena azalduko du gaur Kongresuan

Pablo Hernandez de Cos Espainiako Bankuko gobernadorea Kongresuan izango da ostegun honetan, 2021eko bere Urteko Txostena azaltzeko. Txosten horretan Espainiako ekonomiaren susperraldia euroguneko atzeratuena dela adierazten da. Bere azterketan, Espainiako Bankuak nabarmendu du aurtengo lehen hiruhilekoan jarduera-maila ehuneko 3,4 puntu txikiagoa izan dela Espainiako ekonomian pandemia hasi aurretik izandakoa baino; euroaren eremu osoan, berriz, BPG krisiaren aurreko maila baino 0,4 puntu handiagoa izan da. Datuak erakunde honetako Ekonomia eta Estatistikako zuzendari nagusi berriari, Ángel Gaviláni, Gobernuaren kudeaketa adierazteko balio izan zion: “Ekonomia handien artean, okerrena gara”, ziurtatu zuen.

Ekonomia Gaietarako lehendakariorde Nadia Calviñok, handik gutxira, testuingurutik aipamenik ez ateratzeko eta Espainiako ekonomiaren kasuan aurten hazkunde handia izango duen ikuspegi orokor batekin geratzeko eskatu zuen. Bestalde, Jose Luis Escrivá Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio ministroak Espainiako Bankuaren sofistikazio falta aipatu zuen pentsioei buruzko erreferentzietan, erreformari buruzko eztabaidan elementu berririk ez emateagatik.

Egilea Andoni Beitia