Tradizionalki, berrikuntza-politikak herrialdearentzako elementu estrategikotzat eta segurtasunekotzat hartu izan dira Estatu Batuetan. Ikuskera hori areagotu egin da joan den mendeko 80ko hamarkadan Kalifornian hasi zen iraultza teknologikoaren bilakaera leherkorretik abiatuta, eta, bertsio global berrienean, “Laugarren iraultza industriala” deitu izan zaio.

Txinak potentzia teknologiko eta aurkari geo-politiko gisa izan duen etengabeko gorakadak ere nabarmen lagundu du berrikuntza Washingtonen lehentasun gisa jartzen. Bi alderdi handiak herrialdeko interes estrategikoen alde bat egiteko gai izan dira, nahiz eta, zentzu askotan, teknologia eta berrikuntza-politika modu nabarmen desberdinetan bideratzen dituzten.

Trump gobernuak ekonomian duen presentzia murriztera bideratu zen, zergak eta araudiak barne. Bere administrazioak gorabidean zeuden hainbat teknologiarekin hartu zuen ikuspegi hori, garraio-sistema autonomoak eta adimen artifiziala (IA) barne, eta soilik merkatuaren mende zeuden berrikuntza-printzipioetan oinarritutako ikuspegia bultzatu zuen. Nahiz eta Trumpen aurrekontuek ikerketarako finantziazioa handitu zuten zenbait arlo teknologikotan, batez ere IAn, orokorrean gobernuak ikerkuntzari ematen dion laguntza murriztea bilatu zuten.

Bidenen plan ekonomikoak gai tradizionalagoak jorratzen ditu, hala nola arreta medikoa zabaltzea eta azpiegitura fisikoan inbertitzea, baina baita I+G eta ekoizpen aurreratuan inbertsio publiko nabarmen handiagoa egiten laguntzea ere.

Badirudi Bidenek teknologia- eta berrikuntza-politikari buruz duen ikuspegia formulatuta dagoela gobernua industriarekin batera bazkide aktibo gisa inplikatzeko teknologiako eta berrikuntzako agenda nazional baten ezarpenean, eta industria teknologiko asko modu zabalagoan eta zorrotzagoan erregulatzeko.

Gainera, Bidenen agendaren ikuspegi berezi bat da gizarte-politikako helburuak lortzen dituen berrikuntza-politika babestea, hala nola ekonomikoki ahulduta dauden komunitateak eta eskualdeak biziberritzea eta aukera ekonomikoak babestea egoera ahulean dauden taldeen artean, baita arraza-gutxiengoen artean ere. Trumpek landa-eremuko banda zabaleko azpiegituretan inbertsio handiagoa egitea babestu zuen; Biden inbertsio federal askoz handiagoak bultzatzen ari da gai horretan.

Berrikuntza klimatikoari dagokionez, Trumpen administrazioak ia ez zuen ezer egin; izan ere, bere aurrekontu-proposamenek energia garbien I+Gren finantzaketa murriztu zuten. Aitzitik, Bidenek klimarekin lotuta egindako proposamen gehienak lehendik dauden teknologiak arautu eta onartzeari buruzkoak badira ere (adibidez, eraikinak isolatzea), presidenteak energia garbiaren I+G finantzaketan ere igoera masiboak babesten ditu.

Immigrazioan desberdinak dira, Bidenek demokraten jarrera tradizionalena hartzen baitu, eta horrek immigrazioaren gorakadak babesten ditu, bai kualifikazio handikoak, bai baxukoak. Trumpek, aldiz, etorkinen kuotak igotzearen aurka egin zuen, H1-B lan-bisak jasotzen dituzten kualifikazio handiko langile teknologikoak barne.

Bidenek hezkuntza eta lanbide heziketako inbertsio publikoan igoera nabarmenak proposatu ditu, Trumpek finantzaketa murriztu zuen bitartean, ikasketa programena handitu zuen arren eta gobernu federalak gaitasunen arabera kontratatzea proposatu zuen, ez tituluen arabera.

Zergei eta erregulazioari dagokienez, biak oso desberdinak dira. Bidenek zerga altuagoak proposatu dizkie enpresei, bereziki korporazio handiei, araudi zorrotzagoak, baita pribatutasunari eta banda zabaleko hornitzaileei buruzkoak ere, eta monopolioen aurkako aplikazio oldarkorragoa, batez ere Interneteko enpresa handiei.

Trumpek ikuspegi errepublikar tradizionalago bat hartu zuen, araudi arinagoak eta merkataritza-zerga baxuagoak dituena, eta monopolioen aurkako ikuspegi bat, kontsumitzailearen ongizatearen printzipioan oinarritzen dena. Salbuespena Interneteko plataformak dira; izan ere, Trumpek monopolioaren aurkako jarrera oldarkorra hartu zuen, Bidenek bezala.

Trumpen administrazioa berrikuntza- eta I+G politikari adi egon zen, bere energiak batez ere bost “etorkizuneko industrietan” ardaztuta: ia, konputazio kuantikoa/informazio kuantikoaren zientziak, 5G duten komunikazio-sare aurreratuak, fabrikazio aurreratua eta bioteknologia. Teknologia horietarako I+G aurrekontuetan gorakada nabarmenak babestu zituen Trumpek. Hala ere, I+Gko inbertsio federalean murrizketa orokorrak eskatu zituen, bereziki Osasun Institutu Nazionalen (NIH), National Science Foundation-en (NSF), Energia Departamentuaren (DOE) eta Aeronautika eta Espazioaren Administrazio Nazionalaren (NASA) aurrekontuei dagokienez.

Bidenek politika horietako batzuk jarraitzen ditu eta beste batzuk hasi ditu, inbertsio federala nabarmen handituz. I+Gn 300.000 milioi dolar inguruko inbertsioak proposatu eta lege bihurtu ditu lau urtez, bereziki teknologia berritzaileetarako. Era berean, enpresa txikiei laguntzeko dauden ekimen asko zuzendu ditu, gutxiengoen eta emakumeen jabetzako enpresetan duten ikuspegia handitzeko.

Biden administrazioak sektore pribatuarekin lan egiten du produktibitatea hobetzen duten teknologien garapena eta hedapen orokorra bizkortzeko, osasuna, hezkuntza, manufaktura, garraioa eta gobernua bezalako sektoreak eraldatzen laguntzeko, eta mundu mailako politikaren gai konplexuei heltzeko: datuen babesa, zibersegurtasuna eta merkataritza digitala. Bidenek, halaber, AEBk Internet eta online plataformak modu oldarkorrean ez arautzeko eta legez kanpoko jarduera (eraso zibernetikoak eta IP digitalaren lapurretak) etengabe jazartzeko duten tradizioari eusten dio.

Ez dago bi alderdi handiek banda zabala eta telekomunikazioak, gizarte berritzaile baterako hezkuntza, fiskalitatea eta erregulazioak, merkataritza elektronikoa, fabrikazio aurreratua, energia garbiak edo bioteknologia nola lantzen dituzten laburbiltzeko tarterik. Berrikuntza teknologikoa funtsezko faktorea da Estatu Batuen ia helburu garrantzitsuenak lortzeko: Osasun publikoa hobetzea, segurtasun nazionala indartzea, lehiakortasuna hobetzea, bizi-mailetan igoera sendoak bermatzea eta klima-aldaketari ekitea.

Hori ez da gertatuko gobernuak berrikuntza sustatzeko politiken multzo koherente bat garatzen eta ezartzen ez badu, berrikuntza mugatzen duten politikak saihesten dituen bitartean. Horretarako, elkarte publiko-pribatuen inplikazioa beharko litzateke. Beste neurri batzuek zerga korporatiboak eta erreforma erregulatzaileak barne hartu beharko lituzkete, berrikuntzarako pizgarrien sustapena barne.

Errepublikanoak denbora luzez aritu dira gobernuak Estatu Batuetako berrikuntza eta lehiakortasuna indartzeko egiten dituen ekarpenak mugatzen edo ukatzen. Baina azken sei urteetan aurrerapen nabarmena ikusi dugu, bereziki Kongresuko legegile errepublikanoen artean, arlo horretan gobernuarentzat zeregin garrantzitsua eta proaktiboa dagoela onartzen baitute. Joera horrek jarraitzea espero dugu.

Kontua da Estatu Batuek hurrengo hamarkadetan lehiakortasun teknologikoaren borroka galtzeko arriskua dutela Txinaren aurrean. Horrek inplikazio handiak izan ditzake segurtasun nazionalean, eta, benetan, inplikazio larriak AEBk mundu osoan duen boterean. Arrisku horiek bi alderditan egin behar diete aurre, gutxienez lehiakortasunarekin eta berrikuntzarekin lotutako gaiei, Gerra Hotzean gertatu zen bezala.

Alderdi biko konpromisoa ere egon beharko litzateke ekonomialari neoklasikoen berrikuntzaren aurkako politikaren aholkuak baztertzeko. Azkenik, dagoeneko onartzen ari dira azken 40 urteetako berrikuntza-sistema estatubatuarra berrikusi eta berri batekin ordezkatu behar dela, Estatu Batuak 1950eko hamarkadan Sobietar Batasunaren mehatxuari erantzunez berrasmatu zen moduan.

Horrek erreforma politiko ugarirekin eta inbertsio publiko nabarmen handiagoarekin jarraitzea ekarriko du gastu zuzenetan eta zeharkako pizgarri fiskaletan. Bi alderdietako buruzagi politikoak jakitun dira erronkez eta arriskuez. Behar estrategiko nazionalaren kontzientzia horrek ziklo politikoen ekaitzei eta interes politiko partikularrei eusten dien ikustea falta da.

Megaprojects in the World Economy liburuaren egilea. Complexity, Disruption and Sustainable Development ‘(Columbia University Press, New York)

Egilea Andoni Beitia