Atzo sartu zen indarrean Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Defentsarako Lege Orokorra, edozein establezimendutan eskudirutan ordaintzea bermatzen duena, bezeroei aukera hori ukatzea eragozten baitu. Kontsumitzaileen defentsako arau-hausteei buruzko testuaren 47. artikuluaren aldaketak arau-haustetzat hartzen du “eskudiruzko ordainketa ordainketa-bide gisa onartzeari uko egitea, zerga-araudian eta zerga-iruzurraren prebentzioari eta borrokari buruzkoan ezarritako mugen barruan”.
Oro har, arau-hauste hori arintzat joko da, baina larria edo oso larria izan daiteke baldintza jakin batzuetan, hala nola produktu edo zerbitzu jakin batzuen beharraz aprobetxatzea, praktikan berrerortzea edo gizarte-aldaketa larriak, justifikaziorik gabekoak eta aurreikusteko modukoak eragitea, besteak beste. Arau-hauste arinak egiteagatik ezarritako zehapena 150 eta 10.000 euro artekoa da, eta “zenbateko horiek gainditu ahal izango dira, legez kontra lortutako etekina halako bi edo lau izan arte”.
Lege-dekretua onartzeko unean, Denaria Plataformak, eskudiruaren zirkulazioa defendatzen duenak, txalotu egin zuen kontsumitzaileen eskubidea bermatzeko eta ordainketa-modalitate hori onartzen ez duten establezimenduei zehapenak aplikatzeko ekimen hori.
Izan ere, aste honetan, plataformak jardunaldi bat antolatu du, “Eskudirua eskuratzea, eskubide unibertsala eta finantza-bazterketaren aurkako oztopoa” izenburupean. Bertan, hizlariak bat etorri dira eskudiruak gizartearen eta ekonomiaren funtzionamendu egokian betetzen duen paper “funtsezkoa” balioestean.
“Une honetan kapital zirkulatzailea inoiz baino altuagoa da, eta, gainera, ez da ahaztu behar munduan 1.600 milioi pertsona daudela bankarizatuta, eta, beraz, ezin dugu eskudiruari buruzko eztabaidarik planteatu biztanleria-segmentu garrantzitsuak daudela kontuan hartu gabe, esaterako landa-eremuan, zeinaren eguneroko jarduera efektiboaren mende baitago, eta, beraz, erabat baztertuta geratuko bailirateke”, nabarmendu zuen María Vallres y Mcabeda Fabrika Nazionaleko zuzendariak.
Kutxazainen arteko gehieneko distantzia
Erakundeak proposatutako beste neurri bat da finantza-bazterkeriako arrisku eta egoeren mapa bat egitea, faktore geografiko, sozioekonomiko eta kulturalei erreparatuta, oinarri gisa balio dezan eskudirua eta beste finantza-zerbitzu batzuk eskuratzeko eskubidea bermatuko duten irtenbideak hedatzeko, funtsezko azpiegitura jasangarri batekin. Zentzu horretan, eta eskudirua eskuratze aldera, Denaria Plataformak kutxazainen artean gehienezko distantzia ezartzea sustatzen du neurri nagusi eta eraginkorrago gisa.
Beste ekimen batzuen artean, honako hauek ere aurreikusten dira: eskudiruaren sarea azpiegitura nazional kritiko gisa definitzea; tokiko erakundeek (Toki Erakundeak) planak diseinatzea landa-eremuetan eta eremu hustuetan kutxazainak ezartzea finantzatzeko, lankidetza publiko-pribatuaren bidez; eta Correosen zeregina indartzea, oinarrizko finantza-eragiketak egingo direla ziurtatzeko tresna gisa.
Hainbat banku-sukurtsal digitalizatzeak eta kentzeak txartel bidezko ordainketaren papera bultzatu dute, eta ekonomialariek pobrezia eta diskriminazioa areagotzeko arriskutzat jo dute, gizarteko sektore guztiek ez baitute plastikozko dirua eskuratzeko gaitasunik.