Iñigo Urkullu lehendakariak Espainiak Euskadiko eta Kataluniako “nazioaniztasuna” eta “errealitate nazionalak” onar ditzala eskatu du astelehen honetan Korsikan, “Estatuaren subiranotasunaren birbanaketari ikuspegi konstruktiboarekin aurre egiteko eta bakoitzaren herriaren nortasuna defendatzen laguntzeko”. “Lurraldeen arteko desadostasunari irtenbide politikoa” eskaintzeko modu bat izango litzateke.
Euskadirentzat estatus berri baten alde egin du, Estatuarekin “kontzertu politiko” bat izateko eta “aldebiko harremana” bermatzeko, eta “Herriaren borondateak ordenamendu juridikoan aplikatzeko eta lotzeko bide bat aurkitzearen” alde egin du.
Urkulluk astelehen honetan hasi du Korsikara egin duen bi eguneko bisita ofiziala, eta Korsikako Asanblearen hemizikloan egin duen bileran parte hartu du, uharteko erakunde publikoetako eta gizarte zibileko ordezkari ugarirekin. Bileran Korsikako Asanbleako taldeetako ordezkariek, Kontseilu Betearazleko kideek eta Ajaccio, Corti eta Bastiako alkateek parte hartu dute.
Lehendakariak autogobernuaren eta Euskadiko Ekonomia Itunaren ildo nagusiak azaldu ditu bere hitzaldian. Hitzaldiaren hasieran, Urkulluk euskaldunak eta korsikarrak batzen dituen “konplizitate emozionala” nabarmendu du, eta banatzen dituen “distantzia fisikoa gainditzen” duela gaineratu du.
“Bat gatoz gure lankidetza-loturak oinarritzen jarraitzeko helburuarekin, sorrerako esanahian ulertzen dugun Europa baten esparruan:” Herrien Batasuna “, pertsona guztien ongizatea hobetzea helburu duena”, gaineratu du.
Eusko Jaurlaritzako presidentearen esanetan, Euskadik eta Korsikak “beren bi errealitate nazionalak hurbiltzeko eta harreman sozial, kultural, ekonomiko eta instituzionalak estutzeko erabakia dute”.
Estatutua betetzeko egutegia
“Euskal autogobernuaren eredua” ere balioetsi du, eta eredu horren “ideala” “adostasunean eta elkarrenganako errespetuan eta aitorpenean oinarritutako identitate desberdinak “. Hala ere, autogobernua garatzea ahalbidetu duen Gernikako Estatutua “osorik bete gabe” jarraitzen duela salatu du, onartu zenetik lau hamarkada baino gehiago igaro ondoren.
Lehendakariak argitu du 2019ko urtarrilean onartu zuela, lehen aldiz, Espainiako Gobernuak Estatutua osorik betetzeko egutegia, eta aurrera egin dela gai berriak eskualdatzeko prozesuan, besteak beste, espetxeen kudeaketa, dagoeneko Eusko Jaurlaritzaren esku baitago.
Hala ere, kritikatu du “ez direla betetzen ari Espainiako Gobernuaren beraren aurreikuspenak”. “Euskal autogobernuaren etorkizuneko ereduak esparru juridiko politiko berri bat behar du oinarrizko adostasunak eta legezkotasuna errespetatzekoa “, gaineratu du.
Nolanahi ere, ziurtatu du legezkotasuna ez dela “aldaezina”, baizik eta “aldatu daitekeela eta eboluzionatu behar duela, errealitateak, herriaren borondatea errespetatzeak antolamendu juridikoan aplikatzeko eta lotzeko bidea aurkitu behar duelako “.
Era berean, Europar Batasunak “Estatu kideetako eta haien erkidegoetako erakunde parlamentarioen artean lortutako akordioak errespetatzen direla bermatzeko mekanismoak” kontuan hartzea defendatu du, “Kide diren estatuarekiko subiranotasun-, kosubiranotasun- edo interdependentzia-estatusari buruz erabakitzeko borondatea gauzatzeko, bai eta, hala badagokio, kide izateari uztea erabakiko balu ere”.
Iñigo Urkulluk Euskadirentzako Estatus Berria proposatu du, “Euskal nazioaren berezitasuna aitortzeko, Eskubide Historikoak legitimatzen dituen elementua bere gain hartzeko”; eta Estatuarekin aldebiko harremana ezartzeko, Kontzertu Politiko baten bidez, “Hitzartutakoa betetzeko berme-sistema eraginkor bat” barne hartuko duena, Ekonomia Itunaren antzera, harreman “ia federala” dakarrena Estatuaren eta Euskadiren artean, zeina babestuta baitago eta Europako erakundeen parte baita.
Kultura plurinazionala
Bere ustez, eredu horrek “irtenbide politikoa eman diezaioke ‘lurraldeen arteko desadostasunari’ eta ‘Estatu ereduaren krisiari'”. “Agerikoa da gehiengoaren borondate sozialak daudela bereiziak Katalunian, Euskadin eta Espainian. Estatuari dagokio garai berri hau behar bezala irakurtzea, bere aniztasuna eta aniztasuna onartzea, eta Estatu eredu berri bat planteatzea “, azpimarratu du.
Horregatik, planteatzen du “nazioaniztasuna aitortzea, eta Euskal Herriko edo Kataluniako errealitate nazionalen errekonozimendu juridiko-politikoa, soziala eta kulturala ere bai “. “Irtenbide politiko batek gomendatzen du kultura plurinazional hori onartzea, Estatuaren subiranotasunaren birbanaketari ikuspegi konstruktiboarekin aurre egitea, Beren herrien nortasuna eta kanpora begira duten proiekzioa “, berretsi du.
Lehendakariak azpimarratu duenez, Korsikako eta Euskal Herriko herriek “ondare historikoa, nortasuna, kultura eta hizkuntza propioa” jaso dute, eta ondare hori “zaindu, eguneratu eta indartu” behar dute, “Hurrengo belaunaldiei uzteko”.
Euskadin “indarkeriaren eta terrorismoaren astindua” jasan zuten bost hamarkada baino gehiago ere gogoratu ditu Urkulluk. “Zuek ere ezagutu duzuen errealitatea da, eta gaurkotasunera martxoan itzuli da Yvan Colonna presoaren hilketa dela eta “, adierazi du Claude Erignac Corzegako prefetaren hilketagatik 1998an bizi osorako kartzela zigorra ezarri zioten preso korsikarrari erreferentzia eginez.
ETAren amaiera
Iñigo Urkulluk esan du datorren urriaren 20an hamaika urte beteko direla ETAk behin betiko amaiera iragarri zuenetik, “Modu aldebakarrean, osoan eta baldintzarik gabe”. Erakunde terrorista 2018ko maiatzaren 4an desegin zen.
Eusko Jaurlaritzak “terrorismoaren aurkako jarrera izan du beti, eta helburu politikoak lortzeko bide baketsu eta demokratikoekin konprometituta egon da”, nabarmendu du. Bere konpromisoa “bakean, bizikidetzan, giza eskubideetan eta euskal gizartearen aniztasunarekiko eta aniztasunarekiko errespetuan oinarritu da”, gaineratu du.
Ildo horretan, Udaberri (Udaberria) programa onartu duela gogorarazi du. Programa horrek honako hauek lehenesten ditu: “Biktima guztien memoria babestea eta aitortzea; terrorismoak eta indarkeriak eragindako kaltearen bidegabekeria aitortuko duen konpromiso etikoa bermatzea; espetxe-politika terrorismorik gabeko errealitate berrira egokitzea; Giza Eskubideen kultura zabaltzea eta gizarte-topaketan aurrera egitea; eta bizikidetzaren erronkei erantzutea: errefuxiatuak, migrazioak, kulturen arteko bizikidetza edo nazioarteko terrorismoa”.
“Gure egitekoa da bizikidetzaren kultura indartzeko lanean jarraitzea, giza eskubideen eta aniztasunaren errespetuan oinarrituta; eta balio partekatuaren kategoriara igotzea” elkarrekin bizitzea elkarrekin bizitzea baino gehiago dela “erabakitzea, adierazi du.