Protesta laburra izango zela pentsatu zuten; argi zegoen arrazoi zutela eta ez zirela ezinezkoak planteatzen ari. Gainera, bera eta bera, haiek eta biak pertsona xumeak ziren, arrantzaleak, nekazariak, eta ez zuten esperientzia handirik protesta sozialean; ez zuten astirik gai horietan aritzeko, eguneroko mantenua irabazteko premian zeudenean eta inork doan emango ez zienean. Hala ere, hau guztia 2017an hasi zen eta 2022an gaude eta borrokak aurrera darrai

Bera, istorio honetan bera ere izango dena, beraiek, edozein goiz batean jaiki zen, beste askotan bezala, bere familiaren mantenurako pisu batzuk irabazi ahal izateko egun berri bati aurre egiteko prest. Egunsentiko lehen argiekin jaiki zen, baina egun hura oso bestelakoa izango zen. Aintzirak betiko kolorea galdu zuen, eta gaur ura gorriz tindatzen zen.

Hori antzinako lurralde zahar bateko bazter txiki batean gertatzen zen. Mota eta egoera guztietako kolonizatzaileak ikusi zituen bere bideetatik igarotzen: espainiarrak asko, baina baita alemaniarrak, belgikarrak eta ingelesak ere. Ondoren, armada iritsi zen “lur suntsituaren” politikarekin, bidegabekeriaren eta pobreziaren aurka altxatu zirenei aurre egiteko, eta lurra izan zen odol gorriz tindatu zena. Orain, azken gudu hura gaindituta, patu txarraren aurkako eta biziraupenaren aldeko gerrak aurrera jarraitzen zuen, eta beren burua bertako ugazaba berritzat jotzen zutenak errusiarrak ziren. Planetako meatzari handienetako baten jabeak eta, beraz, nahi zuten bezala egin eta desegin zezaketela erabat ziur zeudenak. Izan ere, arduradunetako batek argi eta garbi adierazi zuen han enpresa zegoela, eta halaxe jokatzen zuela.

Hala ere, mendez mende kolpez kolpe, herria, egiazkoa, tokikoa, burugogor egoten zen lurralde honetan, denboren hastapenetatik, ibilian eta bizitza ehotzen jarraitzera deliberaturik. Bere lakua zen, bere muinoak ziren, bere milpak ziren, bere oihanak ziren edo, hobeto esanda, beraiek zirela esaten zuten, bera eta biak, benetan laku, muino eta oihanetakoak zirenak. Aurreko kolonizatzaileek inoiz ulertu ez zutena, beti sentitu baitziren lurraren eta uren jabe absolutu.

Meatzaritza enpresa handiak ondasun naturalak aurkitu zituen orain, baliabide deitzen zien, etekin ekonomiko izugarriak ekarriko zizkiotenak. Nikela urrutiko merkatuetan kotizatzen zen, eta funtsezkoa zen mundu garatuak hori izaten jarrai zezan, garatua, zibilizatua, nahiz eta hori aintzirako emakume eta gizonen pobretzearen kontura izan. Nikela beharrezkoa zen altzairu herdoilgaitzarentzat, eta, aldi berean, ezinbestekoa Europa zaharrean, Ikea edo Bosch bezalako izen arrotzeko beste enpresa handi batzuei esker, hango jendeak hozkailuak, harraskak edo, haietako baten publizitate arrakastatsuaren arabera, “Ingurumena aurrezten eta zaintzen duen garbigailu adimenduna” izan zezan. Itsasoaz bestaldeko jende haiei esaten zitzaien horrela bakarrik hobetzen zutela beren bizi-kalitatea.

Aitzitik, aintzira zaharra, orain kutsatuta dagoena, arrantzaleen belaunaldi eta belaunaldien bizibidea zen, eta, milpako artoarekin batera, haien elikaduraren funtsezko oinarria bihurtu zen. Horregatik, aintzira gorriz tindatzea eta arrantzarekin amaitzea ohitura bihurtzeko arriskuaren aurrean, aitona-amonek erakutsi bezala antolatu ziren haiek: jakinduria zaharraren inguruan eta mundua ikusteko eta ulertzeko duten moduaren defentsan, nahiz eta ontzi-garbigailurik ez izan eta merkatuen askatasuna ulertu ez. Meatzaritzak aintzira kutsatzen ez jarraitzeko eskatzen zuten, eta zerbait arriskutsuagoa, antza, enpresa hori beren lurraldean eduki nahi ote zuten galdetzea besterik ez zuten egiten, muinoen suntsipenaren eta bestelako ekintza nahasezinen urte gutxitako historia dela eta. Irakurria zuten bazirela leye

Egilea Andoni Beitia