Enpresa-marjinen murrizketak, lan-kostuen igoerak, zorpetze-maila altuek eta errentagarritasunaren beherakadak enpresa txiki eta ertainen (ETE) egoera 2014ra arte jaistea eragin dute, Enpresa Txiki eta Ertainen Espainiako Konfederazioak (Cepyme) astelehen honetan argitaratutako ETEen Egoerari buruzko Adierazlearen arabera.
2021eko Adierazlea 10etik 5,4 puntutan kokatu zen, Espainiako enpresa-sareak duela zortzi urte zuen maila berean. Datu horiekin, Cepymek ondorioztatu du Espainiako ETEa “atzeratuta” geratu dela pandemiaren ondoren, bere jarduera ez delako hain errentagarria.
Errentagarritasun-galera horren arrazoietako bat horniduren eta energiaren kostuen igoerari dagokio, salmenten diru-sarrerak gainditzen dituelako eta enpresa-marjinak murrizten dituelako. 2022ko lehen hiruhilekoko datuen arabera, guztizko kostuak % 23 igo ziren, eta salmentak, berriz, % 19,8.
Adierazlearen arabera, enpresa txiki eta ertainen lan-kostuak % 5,1 hazi ziren 2021ean, aldi baterako enplegu-erregulazioko espedienteen eragina kontuan hartu gabe, eta % 5,7ra igo zen aurtengo lehen hiruhilekoan. Enpresa txiki eta ertainen artean, enpresa txikiek izan zuten lan-kostuen igoera handiena, % 6,3, eta ertainen artean, berriz, % 4,1.
Adierazle hori egiten parte hartu zuten ETEek ere zailtasunak dituzte beren negozioei aurre egiteko, soldaten igoeragatik; izan ere, lanbide arteko gutxieneko soldataren kasuan, 2016an 655,2 euro izatetik 2022an 1.000 euro izatera igaro da. ETE askok diote soldaten igoera hori marjinak murriztearen kontura egiten ari direla.
Errentagarritasunari dagokionez, enpresa txiki eta ertainak suspertzen hasiak ziren 2013an, baina pandemiak joera hori geldiarazi zuen. Horrela, 2022ko lehen hiruhilekoan % 3ra jaitsi zen, aktiboaren gaineko errentagarritasun garbiaren urte arteko zortzigarren jaitsierarekin. Adierazleak erakusten du errentagarritasuna 2016ko mailara itzuli dela.
Horrela, Espainiako enpresa txiki eta ertainek likideziak okerrera egin du eta enpresaren lehiakortasuna jaitsi egin da, Cepymetik adierazi dutenez. Enpresa txiki eta ertainak ere kreditua eskuratzeko zailtasun handiagoak nabaritzen hasi dira, eta beren negozioak ahulagoak izango direla iragarri dute, etorkizunean Europako Banku Zentralak tasak igoko baititu. Horri gehitu behar zaio, adierazlearen datuen arabera, 2021ean ETEek beren ondare garbiaren gainean duten pasiboa ehuneko 10 puntu hazi zela, % 96ra arte.
Cepymek salatu du Espainiako enpresa-sarea Europako ETEak baino “deskapitalizatuta eta baldintza okerragoetan” dagoela ekonomiaren motelaldiari aurre egiteko. Konfederazioak adierazi du ETE nazionalek Europar Batasuneko beste herrialde batzuetako enpresa txiki eta ertainek baino laguntza gutxiago, kopuru txikiagokoak eta burokrazia handiagokoak dituztela.
Horrek esan nahi du “euroaren eremuko ekonomia handien artean ahulenak” direla, Cepymek EBZren inkestak aipatuta adierazi duenez. Egoera hori konpontzeko, Cepymek premiazko ekintzak eskatzen ditu zergen, araudiaren eta kredituen arloan, batez ere gaur egungo testuinguru ekonomikoan, inflazioa handitzen ari baita. Gainera, enpresetan produktibitatea eta lehiakortasuna sustatzeko politikak eskatzen dizkiote Gobernuari.