Teresa Ribera Trantsizio Ekologikoko ministroak maiatzaren hasieran iragarri zuen Iberiar penintsulako salbuespen deiturikoaren inguruko akordioa Bruselarekin, elektrizitatea sortzeko erabiltzen den gasaren muga bat indarrean jartzea ahalbidetuko duen mekanismoa, eta horrek argiaren faktura merkatzea ekarriko du. Hala ere, hilabete baino gehiago igarota, Europako Batzordeak oraindik ez du behin betiko plakarik egin, eta, ministroaren beraren hitzetan, “Ziurgabetasuna” da nagusi argiaren beherapen zehatza kalkulatzeko.
Jaurlaritzaren aurreikuspenen arabera, % 15 eta % 20 arteko gorabeherak izango ditu, baina Jaurlaritzaren lehen helburua Batzordearen irizpena ezagutzea da. Atzo, erakundeko bozeramaile batek azpimarratu zuen Espainiak eta Portugalek aurkeztutako planaren “ebaluazioa azkar amaitzeko konpromisoa” duela. “Batzordearen helburu nagusia da legezko erabaki sendoetara iristea, merkatu elektrikoko aldi baterako larrialdi-neurrien bateragarritasuna lehenbailehen ebaluatuz, prozedura azkar baten bidez”, esan zuen bozeramaileak.
Baina aldi berean, gaineratu zuenez, Bruselak honako hau ere ziurtatu nahi du: “Kontseilu Europarrak eskatu zuen bezala, neurriek elektrizitatearen merkatuko prezioak murrizten dituztela enpresa eta kontsumitzaileentzat, eta ez dietela merkataritza-baldintzei eragiten interes komunaren aurkako punturaino”. Era berean, bozeramaileak ziurtatu zuen Europako Batzordeak “kontuan hartzen” dituela mekanismo hori hartzea justifikatzen duten “oso salbuespenezko inguruabarrak”, “Aplikazio-denbora zehatz eta mugatua” barne.
Espainiako Gobernuak proposamena bidali ondoren azaldu zuenez, elektrizitatea sortzeko erabiltzen den gasaren prezioa mugatzeak argindarraren faktura ia % 40 jaistea ahalbidetuko die handizkako merkatura indexatutako tarifak dituzten kontsumitzaileei.
Mekanismoak hamabi hilabeteko indarraldia izango du, eta lehen asteetan gasaren prezioan 40 euroko muga ezarriko da megawatt orduko (MWh); ondoren, pixkanaka igotzen joango da, aldi osoan MWh 50 euro inguruko batez bestekora iritsi arte, egungo kotizazioaren ia erdia.
Batez beste 210 euroko prezioa
Riberak adierazi zuenez, muga horrekin elektrizitatearen handizkako prezioa 130 euro ingurukoa izango da MWh-n, eta batez beste 210 eurokoa izan da lehen hiruhilekoan. Europako Batzordeak, bozeramaileak atzo gogorarazi zuenez, “Espainiaren eta Portugalen ahaleginak babesten ditu” ekonomiari laguntzeko, EB osoko energiaren prezio altu iraunkorren testuinguruan, Errusiak Ukrainari eraso ostean, “Elektrizitaterako merkatu bakarrarekin duen interkonexio elektrikoa kontuan hartuta”.
EBren azken goi-bileran adierazitakoarekin bat dator jarrera hori; izan ere, bilera horren ondorioen arabera, beharrezkoa da “Iberiar Penintsularen potentziala aprobetxatzea Europar Batasunaren hornidura-segurtasunean laguntzeko”.
Testuak, halaber, honako premia hau jasotzen du: “Europako gas- eta elektrizitate-sareen arteko konexioa osatzea eta hobetzea, proiektu berrietarako eta lehendik daudenetarako azpiegitura inbertituz eta amaituz, gas natural likidotuaren (GNL) interkonexioak barne”, azken horiek “batasun osora” hidrogenoa garraiatzeko egokituak.
Gaurko, argindarraren prezioa % 4 jaitsiko da atzokoaren aldean, eta MWh 190 eurotik behera kokatuko da hilabete honetan lehen aldiz, Energia Merkatuko Operadorearen datuen arabera.