Agurtzane Llano Eusko Jaurlaritzako Gazteriako zuzendariak azpimarratu du beharrezkoa dela emantzipatzeko adina murriztea eta gazteei zuzendutako zerbitzu, prestazio eta politiken diseinuan parte hartzen laguntzea.

Llanok agerraldia egin du asteazken honetan Eusko Legebiltzarreko Gizarte Politiken Batzordean, Gazteen Euskal Behatokiaren azterlan eta inkestekin lotutako hainbat alderdi aurkezteko.

Gazteriako zuzendariak gogorarazi du Eusko Jaurlaritzak 2030ean emantzipatzeko batez besteko adina 28 urtera jaisteko helburua ezarri duela. “Euskal gazteen erronka eta lehentasunen jakitun gara, Europako gainerako gazteek planteatzen dituztenen antzekoak, nahiz eta errealitate, egoera eta itxaropen edo kultura desberdinetatik abiatu”, nabarmendu du.

Eusko Jaurlaritzak ohar baten bidez jakinarazi duenez, gazte-sistema gazteen autonomia gero eta gehiago garatzera bideratu behar dela adierazi du Llanok, “Orain arte behar besteko intentsitatearekin egon ez diren alderdiak bultzatuz”, hala nola gazteen ekimenak eta emantzipazio-zerbitzuak sustatzea.

Bere ustez, gazteak emantzipatzeko eta helduarora igarotzeko, “Gizartearen kohesioaren eta belaunaldien arteko ekitatearen aldeko apustua egin behar da”. Hori horrela, adierazi du Gazteen Lege berriaren hiru ardatzetan jasotzen direla herritartasun aktiboa eta autonomiarako gaitasunen garapena: gazteen sistema, emantzipazioa eta parte-hartze soziala.

Llanok azpimarratu du garrantzitsua dela Euskadiko gazteen bizi-baldintzak hobetzea eta, bereziki, gazteen emantzipazioa erraztea, “Beren bizi-proiektuak autonomiaz garatzeko aukera-berdintasunaren ikuspegitik”.

Ildo horretan, gogorarazi du 18 eta 34 urte bitarteko gazteen emantzipazio-tasa % 38,5ekoa zela Euskadin 2019an. Aldi berean, batez besteko emantzipazio-adina 30,2 urtekoa da, eta Europar Batasunean 26,3 urtekoa.

Ahaleginak areagotzea

Eusko Legebiltzarrean egindako agerraldian, Agurtzane Llanok esan du testuinguru sozialak “gure ahalegina areagotzea” eskatzen duela. “Pandemiak eta Ukrainaren inbasioak eragindako ondoz ondoko krisiek gazteak kezkatzen eta erasaten dituzte, emantzipatzeko aukerak murriztuz”, adierazi du.

Gainera, gogorarazi du gazteek interesa eta inplikazioa dutela epe ertain-luzeko beste aldaketa batzuetan, eta, bereziki, klima- eta ingurumen-trantsizioetan, teknologia-digitalean eta
Sozial-demografikoa.

Bestalde, gogora ekarri du apirilean ezagutzera eman zen ‘Aurrera Begira’ analisiaren IX. edizioak erakusten duela covid 19ak euskal gazterian izan duen eragina. Izan ere, 2013tik bilakaera positiboa izan duten adierazleen zati handi bat 2020an eta 2021ean osasun-krisiaren eraginpean egon direla esan du.

Gazteriako zuzendariak zehaztu duenez, adierazle horien artean azpimarratzekoa da urtebeteko epean beren kontura bizi nahiko luketen eta hori egiterik izango ez dutela uste duten gazteen portzentajea, baita emantzipatuta egonik etxera nahi gabe itzuli beharko dutela uste dutenena ere, 2020an % 41era eta 2021ean % 42ra iristen baita.

Enpleguari dagokionez, egoeraren pertzepzioa hobea dela azaldu du; izan ere, dagoeneko lanean ari direnek hautematen dituzten lan-baldintzak galtzeko edo okertzeko arriskua % 48tik % 42ra jaisten da 2020an, eta % 42ra 2021ean.

Enplegu egokia lortzeko kezkak

Agurtzane Llanok bere hitzaldian adierazi duenez, “Normala denez, enpleguarekin lotutako adierazleen balioak oso lotuta daude testuinguru ekonomikoarekin”.

Horrela, 2015etik aurrera adierazleak hobetzen joan zirela zehaztu du, baina 2020tik aurrera, pandemiarekin, “Atzerakada bat izan zuten”, nahiz eta 2013an baino hobeto mantentzen diren. Gainera, azpimarratu du aisialdiarekiko, lagunekiko eta harreman sentimentalekiko edo sexualekiko gogobetetzeak “okerrera” egin duela “pandemian bizi izandako murrizketengatik”.

Gazteek dituzten gainerako kezken artean, prestakuntza-etaparen ondoren enplegu “egokiak” lortzeko nahia, emantzipazio goiztiarra, ekonomikoki eskuragarriagoak diren etxebizitzak, prestakuntzarako eta praktiketarako mugitzeko aukera eta genero-berdintasun “erreala” nabarmendu ditu.

Azaldu duenez, Eusko Jaurlaritzak esparru horretan abian jarritako ekimenek honako hauek biltzen dituzte: emantzipaziorako berariazko politikak egiteko udalei laguntzak emateko agindua; ‘Erronka Demografikorako Euskal Estrategia’; ‘Gazteen Emantzipaziorako Euskal Estrategia’, urte honen amaieran eskuragarri egongo dena; eta ‘Gazteen Emantzipaziorako Euskal Sarea’, gazteen ibilbideei laguntzeko zerbitzuarekin.

“Bete-betean lan egiten dugu” gazteen Emantzipaziorako Euskal Estrategia “garatzen, helburu bakar baten arabera diseinatu eta ebaluatuko diren politika espezifikoak bultzatuz: emantzipazio-tasa handitzea eta batez besteko adina 28 urtera jaistea 2030erako”, adierazi du.

Egilea Andoni Beitia