SATSE Euskadik erizainen kopurua handitzeko eskatu dio Osasun Sailari, Lehen Mailako Arretaren “narriadurari” aurre egiteko, eta ohartarazi du “lehen udako arazo puntuala zena, ohiko arazo bihurtu dela urte osoan”, profesional faltagatik.

Ohar baten bidez, SATSE Euskadik Osasun Sailari eskatu dio “premiazko neurriak” har ditzala lehen mailako arretaren “narriadura geldiarazteko”, eta, horretarako, proposatu du “arloari prestigioa ematea, erizainen kopurua handituz eta erantzukizun handiagoa emanez, betiere eskumen berri horiek segurtasun juridikoa eta behar bezalako aitorpena bermatuz garatzen badira”.

Sindikatuak urteak daramatza Lehen Mailako Arretaren “egoera tamalgarria” salatzen, eta lehen arazo bat zela esan du: “Udan, Gabonetara eta aste santura zabaldu da, eta, beraz, urtean lau hilabetez, gutxienez, zentroek ez dute ohiko ordutegian funtzionatzen”.

Gaur egun, Amaia Mayor sindikatuko bozeramaileak salatu duenez, “Ohikoa da osasun-zentroetan langile guztiak lanean ez egotea, eta profesionalak falta direnean ez dira ordezkatzen”. “Erizainen sindikatuak egoera horretaz ohartarazten du urtez urte, baina Osakidetzak konponbiderik hartu gabe jarraitzen du”, gaitzetsi du.

Zentzu horretan, “Lehen mailako arretan profesionalik ez egotea urrutitik datorren zerbait da, pandemia baino askoz lehenago hasi zen egiturazko arazoa da” eta, ohartarazi duenez, “Neurriak hartzen ez badira, egoera larriagotu egingo da datozen urteetan, 2027ra arte Lehen Mailako Arretako 1.089 profesional erretiratuko baitira”.

Ildo beretik, salatu du “horrek ekarri duela ‘antolaketa-neurriak’ hartzea, eta ez direla negoziatzen, administrazioari dagokion esparrua dela esaten dutelako”.

Hala ere, SATSEk eskatuta, negoziazio kolektiborako oinarrizko eskubidea urratzeagatik epaia dutela gogorarazi du.

Egoera horri aurre egiteko, Osakidetzak profesionalak, emaginak, familia-medikuak eta pediatrak LMAUetako (Lehen Mailako Arretako Unitateak) buruetan elkartzea erabaki du, “Profesionalak zein herritarrak beste herri batzuetara mugiaraziz”.

Gero eta presio handiagoa

Gainera, ohartarazi duenez, “Ordutegien murrizketen ondorioz, herritarrek zerbitzuak eta kalitatea galtzen dituzte jasotzen duten arretan”. Horren guztiaren ondorioz, “Arartekoaren aurreko kexak hazi egin dira azken hilabeteetan”.

Hala ere, deitoratu duenez, “Bai Osasuneko sailburuak, bai Osakidetzak, goraipatu egiten dute erizainek lehen mailako arretan duten zeregina,” Enborreko kolektibo “gisa, eskumen eta erantzukizun berriak hartu behar baitituzte profesional kopuru berarekin, eta horrek gainkarga dakar inolako aitorpenik gabe”.

Erizainen kolektiboari eragiten dio horrek lehen pertsonan, bai erizainei, bai emaginei. Gaineratu duenez, erizainek “gero eta presio handiagoa jasaten dute beren lanean, bat-bateko neurriak jartzen dira martxan behar den informaziorik gabe, eta etengabe baldintzatzen dituzte haien atsedenaldiak, oporrak eta lana eta familia bateragarri egitea”.

Amaia Mayorrek ohartarazi duenez, “Kolektiboari psikologikoki eragiten dion egoera da, eta estresa, burnout eta esparrua uztea eragiten du, medikuntzako profesionalekin gertatu den bezala”.

Horregatik guztiagatik, SATSEk Osasun Sailari eskatu dio “epe laburreko, ertaineko eta luzeko neurriak” jar ditzala “lehen mailako arretatik hondamendirako deriba hori aldatzeko”.

“Neurriak honako hauek dira: eremuari prestigioa ematea, Europar Batasuneko mailetara erizainen kopurua handitzea eta eskumen berrien hedapena eta erantzukizun handiena segurtasun juridikoarekin, autonomia handiagoarekin, suntsiarazteko gaitasun handiagoarekin eta behar bezalako aintzatespenarekin egitea”, amaitu du.

Egilea Andoni Beitia