Aeronautika eta Euskadiko Espazioa klusterreko (HEGAN) enpresek 1.867 milioi euro fakturatu zituzten 2021ean; 2020an, berriz, 1.874 (-%0,3). Era berean, 420 lanpostu berri sortu zituzten, % 3,1 gehiago, eta 14.186 lanpostu zuzen. I+G+Bko inbertsioa % 15 hazi zen, 117 milioiraino, 2020an baino 15 gehiago.

Asteazken honetan eman dituzte zifra horien berri, klusterrak BIEMH 2022ren esparruan BECen egin duen batzar orokorraren ostean. Bertan, Carlos Alzola HEGANeko presidente ohia eta ITP Aeroko CEO agertu dira, Ana Villate klusterreko zuzendariarekin batera.

Agerraldian, klusterreko presidente berria aurkeztu du, Jose Julián Echevarria, SENER Aeroespazialeko CEOa.

Bere hitzaldian, Alzolak azaldu du 2020an izandako beherakadaren ondoren, euskal sektore aeroespazialarentzat “zailena” izan zela, ordura arte 22 urteko historian etengabe hazi baitzen, eta 2021a “trantsizio-aldia” izan dela, “Munduko osasun-krisitik pixkanaka aterata”.

Presidenteak baloratu du 2021eko datu horiek “oraindik” erakusten dutela pandemiak eragindako krisiak sektorean duen eragina. Hala eta guztiz ere, enpresa elkartuek aurreko ekitaldiaren “antzeko” fakturazioarekin amaitu dute urtea, eta klusterraren enpleguan % 3ko susperraldi “positiboarekin” eta I+G+Bko inbertsioaren % 15eko hazkundearekin.

Hala ere, azpimarratu duenez, aireko trafiko komertziala % 20 azpitik dago oraindik 2019ko mailen aldean, eta bereziki kaltetuta dago korridore bikoitzeko hegazkinen trafikoari dagokionez.

Puntu horretan, Alzolak eta Villatek kalkulatu dute sektoreak, oro har, pandemiaren aurreko jarduera-mailak berreskuratuko dituela 2024. urtearen inguruan.

Aireko trafiko komertzialaz gain, beste azpisektore batzuk, hala nola Espaziala, ez dira hain kaltetuak izan; aldiz, epe luzerako proiektuak, Hiri Mugikortasun Berriko eremuak edo Zero isurketa hegazkingintzako eremuak kasu, “Gero eta aukera nabariagoen nitxo gisa garatzen jarraitzen dute”.

Klusterreko presidenteak enpleguaren susperraldia azpimarratu du, “Argi eta garbi erakusten baitu” enpresek langileak kontratatzeko apustuarekin egin duten ahalegina, nahiz eta jarduera handitu ez “.

Halaber, Alzolak I+G+Bko inbertsioen hazkundea nabarmendu du, 117 milioira iritsi baitzen iaz; horietatik, % 75 baino gehiago autofinantzaketari dagozkio, eta esportazioen portaera 1.371 milioi eurokoa izan zen, hau da, salmenta guztien % 73,4.

Puntu horretan adierazi du bazkideek berrikuntzan egindako inbertsioak salmenten % 6,3 izan direla azken urte honetan. 2020an baino 15 milioi gehiagorekin, baieztatu da sektorea dela “I+G+b arloan gehien inbertitzen duenetako bat”.

Azpisektoreen arabera, motorrak sektorearen fakturazioaren % 46,4 izan ziren 2021ean; aireegiturak % 44,6; Sistemak eta Ekipoak % 4,7; Espazioa % 4,3.

Helmugako herrialdeka, aldi horretan Erresuma Batura ( % 32), AEBetara ( % 21), Alemaniara ( % 17) eta Frantziara ( % 13) egindako esportazioak nabarmentzen dira. Helmugako herrialdeka, aldi horretan Erresuma Batura ( % 32), AEBetara ( % 21), Alemaniara ( % 17) eta Frantziara ( % 13) egindako esportazioak nabarmentzen dira.

Klusterraren presidente berriak zehaztu duenez, eta aurtengo ekitaldiari begira, sektorearen egoera “hobetzen ari da”, pandemiaren amaiera espero den unean munduko mapan agertzen diren ziurgabetasun handiak gorabehera.

Kapitulu honetan “arazo berriak” aipatu ditu, hala nola hornidura-kateko tentsioa, lehengairik eza, energia-kostu handiak edo “klusterraren lehiakortasunean eragin zuzena duen” inflazio-prozesua.

Abiazio komertziala

Alzolak gogorarazi duenez, bi fabrikatzaile handiek (Airbus eta Boeing) “apur bat” hobetu dituzte beren itxaropenak, abiazio komertziala krisi aurreko mailetara 2023 eta 2025 bitartean itzuliko dela kalkulatuz.

Korridore bakarreko hegazkinek gidatzen dute berreskuratze hori, eta ondorengo ekitaldietarako uzten dute ibilbide luzeko eta korridore bikoitzeko hegazkinen nitxoan berreskuratzea.

Bestalde, hazkunde-eremuak abiazio komertziala eta espazioa berreskuratzetik etorriko dira, ez bakarrik espazio-agentzien programa instituzional tradizionalen bidez, baizik eta hura gizarteratzeagatik eta aplikazio zibil eta komertzial askotan erabiltzeagatik.

Halaber, Segurtasunaren eta Hiri Aireko Mugikortasunaren segmentutik eta Dronesetik, azken horiek aire-espazioaren murrizketak erabat erregulatzen direnean.

Komunikabideek egindako galderei erantzunez, Alzolak adierazi du eremu horretako salmentak ez direla % 10era iristen.

Krisialdiak sortzen ari diren tentsio ugarien aurrean, Kluster Elkartearen eta Erakundeen babesa ezinbestekoa da, eta hala izaten jarraituko du datozen urteetan ere, digitalizazioa, abiazio jasangarrirako proiektuak, hornidura-katea indartzea, enpleguari eustea eta jarduera handitzea bezalako alderdiak bultzatzeko.

Gobernu Zentralak GTIZk kudeatu eta sustatutako Programa Teknologiko Aeronautikoa (PTA) abiarazi du, 160 milioi euroko aurrekontuarekin 2021-2023 aldirako.

Enpresa txiki eta ertainen biziraupena bermatzea

Hala ere, Klusterrak azpimarratzen du PTA horrek behar bezala kapilarizatu behar duela balio-kate osoan, eta 2024tik aurrera luzatu ahal izango dela, sektore horretan programa eta teknologia berriak garatzeko epeek irismen luzeko proiektuak gauzatzeko beharrezkoak diren inbertsioak konprometituko lituzkeelako.

Enpresa txiki eta ertainen biziraupena bermatzen eta gaitasunak eta talentua mantentzen laguntzeko eskatzen die HEGANek administrazioei, etorkizuneko hegazkingintzarako eta enplegu jasangarrirako teknologia berrien garapena bultzatzeko, sektore estrategikoa, traktorea eta gizartearentzat eta herrialdearentzat aberastasuna eta balioa duen sektorea izaten jarraitzeko gaitasuna eta kalitatea duena.

68 kidek osatzen dute Hegan, ia balio-kate aeroespazial osoan kokatuak. Bazkideen artean 4 Tier1, 48 industria-konpainia, 6 teknologia-zentro, 5 unibertsitate eta 5 aliatu-kluster daude.

Gaur egun, HEGANeko kideek 169 instalazio dituzte munduan zehar, 83 Euskadin, 56 Espainian eta 30 atzerrian (Alemania, Brasil, Txina, Estatu Batuak, India, Malta, Mexiko, Polonia, Portugal, Erresuma Batua eta Errumania).

Klusterrak urteko Batzar Nagusia egin du asteazken honetan, aurrez aurre, bi urtez telematikoki egin ondoren. Ekitaldia BECen izan da, BIEMH22ren esparruan, eta Ana Camacho Eusko Jaurlaritzako Industria eta Trantsizio Energetikoko zuzendariak inauguratu du.

Egilea Andoni Beitia