Jabekideen erkidegoek aldi baterako kendu ahal izango diete jabe berankorrei nahitaezkotzat jotzen ez diren instalazio komunen erabilera, hala nola igerilekuak, gimnasioak edo lorategiak. Hala ezartzen du ekainaren 14ko 10/2022 Legeak, Eraikuntzak birgaitzeko jarduera bultzatzeko premiazko neurriei buruzkoak, zeina berriki argitaratu baita Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE). Araudi gehiena esku-hartzeak sustatzeko diseinatutako laguntza eta kenkari fiskalen ingurukoa da. Hala ere, aldaketa txiki batzuk ere jasotzen dira Jabetza Horizontalaren Legean, komunitateei nortasun juridiko handiagoa eta berankortasunaren aurka jarduteko gaitasuna ematen dietenak.

Aldaketa nagusien artean, Alejandro Fuentes-Lojo higiezinen zuzenbideko abokatu adituak azaldu duenez, komunitateei zehatzeko ahalmena ematen zaie berankorraren aurka egin ahal izan dezaten, eta ez dituzte erabiltzen ezinbestekoak ez diren instalazio eta elementu komunak, normalean aisialdirako eta jolaserako erabiltzen direnak.

Araudiak zehazten duenez, aldi baterako gabetze hori ezin izango da ez gehiegizkoa ez neurrigabea izan. Higiezinen bizigarritasunari ere ezin izango dio eragin. Hau da, Fuentes-Lojok azaldu duenez, igerilekuak, parkeak eta lorategi komunak sartu ahal izango dira beto-taldean, baina ez beste elementu batzuk, igogailua adibidez.

Araudiak, era berean, aukera ematen dio jabeen erkidegoari berankortasunaren aurkako beste disuasio-neurri batzuk adosteko, hala nola interes legala baino interes handiagoak ezartzea, testuak zehazten duenez. Horrela, erkidegoaren aldeko kredituek interesak sortuko dituzte dagokion ordainketa egin behar den eta ordainketa hori gauzatzen ez den unetik aurrera. Ez da beharrezkoa izango, orain gertatzen den bezala, aurretiko errekerimendurik, Fuentes-Lojok azpimarratzen duenez. Orain arte, erkidegoek eskatzen dituzten interes horiek erregulatzaileen eta erakunde ofizialen mende egon ohi dira.

Hala eta guztiz ere, BOEk jasotzen duenez, elementu komunak kentzea eta interes ekonomikoak ezartzea ezin izango dira inola ere atzeraeraginezko izaera izan, eta estatutuetan jaso beharko dira.

Fuentes-Lojoren iritziz, testua polemikoa da komunitateari ez dagokion zehatzeko ahalmena ematen zaiolako. Segurtasun juridikotik arriskutsua da, botere-abusuak ekar ditzakeelako. Zalantzaren artean, abokatuak adierazi du idazketak ez duela argi uzten zer-nolako gehiengoa behar den bizilagunen artean horrelako erabakiak hartzeko. Ez dakigu, ezta ere, zenbaterainokoak izan daitezkeen interesak. Horri buruzko jurisprudentzia falta zaigu oraindik.

Ildo beretik doa Rafael del Olmo Garrudo, Finka Administratzaileen Elkargoen Kontseilu Nagusiko Legegintza Batzordeko kidea. – Erreforma administratzaileok berankortasunaren aurka borrokatzeko eskatzen dugunaren ildotik doa, baina zehaztasuna falta da. Hala badagokio, zalantzarik handienetako bat funtsezko zerbitzu erkidea zer den zehaztea izango da. Adibidetzat jarri du arrazoi medikoengatik kirol-instalazioak edo igerilekua erabili behar duen norbaiten kasua. Testuak airean uzten du, halaber, aldaketa horiek noiz sartu ahal izango diren estatutuetan, eta horretarako aho batez onartu behar da. Argi dago berankorrak ez duela bere interesen aurka bozkatuko. Horregatik, gehitu duenez, badirudi atea irekita uzten dela xehetasun horiek sustatzaileak idatzitako jatorrizko estatutuetan bakarrik agertu ahal izateko. Berriz ere, datozen hilabeteetan agertuko den jurisprudentzia aipatu du adituak.

BOEn argitaratutako legeak jasotzen dituen arau-aldaketek jabekideen erkidegoen araubidean zenbait aldaketa ere jasotzen dituzte, nortasun juridiko handiagoa emateko eta, ondorioz, birgaitze-obrak egiteko eta beharrezko finantzaketa eskatzeko orduan moldatzeko erraztasun handiagoa emateko.

Zehazki, testuak zehazten duenez, gehiengo sinpleko araubidea ezartzen da Europako funtsek ordainduko dituzten birgaitze energetikorako obrei ekin ala ez erabakitzeko, bai eta horiek garatzeko laguntzak eta finantzaketa eskatzeko ere.

Gastu orokorra

Arau-aldaketa hori eraikinaren energia-eraginkortasuna hobetzen edo erabilera komuneko energia-iturri berriztagarriak ezartzen laguntzen duten esku-hartzeei soilik aplikatuko zaie. Horregatik, jarduera horien kostua edo emandako maileguak edo finantzaketa estaltzeko behar diren zenbatekoak ordaintzea gastu orokortzat hartuko da.

Aldaketa horren arrazoia, berankortasunaren aurkako jarduerekin gertatzen den bezala, Espainiako etxebizitza-parkea modernizatu nahi duen bizitegi-birgaikuntzari Jaurlaritzak eman nahi dion bultzadan dago. Alde batetik, Fuentes-Lojok azaldu duenez, komunitateei kreditua eskuratzeko erraztasun gehiago ematea da helburua. Bestetik, berankortasuna indar handiagoz zigortzen da, ordainketen atzerapenak birgaitze-proiektu handia oztopa ez dezan.

Jaurlaritzaren eta Europako Batzordearen artean hitzartutako planak hiru kenkari eta laguntza mota ezartzen ditu, bi etxebizitza partikularretarako pentsatuak eta bestea bizitegi-eraikin osoetako esku-hartzeetarako zuzenean diseinatua.

Etxebizitzei dagozkienek % 40rainoko kenkaria jaso ahal izango dute, urtean 7.500 eurorainoko laguntzekin, betiere lortutako energia aurreztearen arabera. Eraikin osoen kasuan, % 60ko kenkaria izango da, eta gehienez 15.000 eurokoa.

Egilea Andoni Beitia