Zazpigarren kontinentea deitzen zaio eta hegoaldeko itsaso paradisiakoetan flotatzen dago. Tamainaz hirukoitza da Frantziakoa, eta gaur egun planetako zabortegi flotatzailerik handiena da, 1,8 bilioi plastiko zati baino gehiago jitoan baititu.

Benetako mehatxua Kalifornia eta Hawaii arteko itsas animalientzat. 1997an kokatua, orain kontinente-zabor honek 1,6 milioi kilometro koadro baino gehiago eta 80.000 tona plastiko berrerabilgarri baino gehiago ditu.

Etorkizun hurbilean berrerabili ezin den plastikoaren arazoa baieztatzen duen beste gertakari bat udan hondartzetan aurki ditzakegun ontzi kopuru handiak eta enbalatzeko beste material plastiko batzuk dira.

Eta hondamendi hauen aurrean, zer egin daiteke? Mendebaldeko ekonomia handiak erabiltzen ari diren tresna nagusia ingurumen-zergak ezartzea da.

«Kutsatzen duenak ordaindu egiten du» lelopean, asko dira Estatuak martxan jartzen ari diren zergak. Formula horiek, askotan, garrantzi handia dute produktu kutsatzaile horien erabilera murriztailean, diru-bilketan duten garrantziagatik baino gehiago, normalean txikia izaten baita.

Figura horietako bat berrerabili ezin den plastikoaren gaineko zerga da (IPNR), 2023ko urtarrilaren 1etik aurrera aplikatzen hasiko dena. Apirilaren 8ko 7/2022 Legean dago araututa, eta gaur egun, indarrean sartzeko sei hilabete, ordaindu behar duten enpresa gehienentzat erabat ezezaguna da.

Berrerabili ezin den plastikoaren kontsumoa murriztea du helburu. Material hori, gehienetan, produktu askoren ontziratzearen edo packaging-aren parte da, produktu horiek egunerokoak edo industrialak izan.

Europar Batasunaren barruan ondasunak fabrikatzeak, inportatzeak edo eskuratzeak zehaztuko du zergapeko egitatea. Legeak jasotzen duen salbuespena sendagaiak, nekazaritza-produktuak, produktu berrerabilgarriak eta birziklatze mekaniko ziurtatua dira, eta ez dute zergarik ordaindu beharko.

Horregatik, automobilgintza, elikadura, ehungintza, garraioa edo industria-osagaien sektoreak izango dira zergadun nagusiak, plastiko horren kantitate handiena erabiltzen baitute. Estatuko izaera duen arren, erkidegoei lagapena egin ahal izango zaiela aurreikusten da, ez bakarrik diru-bilketan, baita kudeaketan ere.

Hala ere, polemika baretuko da. Faysal Assakale Ayming España fiskal managerraren arabera, ez du uste diru-bilketaren zifrak oso garrantzitsuak izango direnik, baina uste du enpresa askok izango duten arazoa zerga berriaren kudeaketa izango dela, aitorpena, ordainketak… egunean izatea.

Horri dagokionez, eragin positiboa izango du material hori gutxiago erabiltzeak; izan ere, konpainia horietako askok hornitzaileei eskatuko diete, ahal den neurrian, enbalajea material horrekin murriztea, Assakalek zehaztu duenez.

Hala, adierazi du, aitortu beharreko gutxieneko kopuru bat finkatu den herrialderen batean egin ez den bezala, Espainian ez dela gutxieneko kopururik ezarri. Hori dela eta, erregistroak egin eta dokumentazioa kudeatu beharko da, berrerabilgarria ez den lehenengo kilotik hasita.

Zerga berezi berri honen zerga-tasa 0,45 eurokoa da kilogramoko. Ordaindu beharreko kuota zerga-oinarriari kilogramotan adierazitako zerga-tasa aplikatzea izango da.

Kuota horri, arauak jasotzen duen bezala, kenkariak aplikatu ahal izango zaizkio, eta zerga gehiago jasoz gero, BEZarekin egiten den prozeduraren antzera itzultzeko eska daiteke.

Gainera, zerga-figura berri horrek jatorrizko produktuen prezioa igoko du, ondasunera aldatuko baita kostu fiskal berria, nahiz eta oso txikia izan. Datu berri horrek inflazioa tenkatzen lagunduko du, gaur egun % 10,2an baitago.

Egilea Andoni Beitia