«Kutsatzen duenak ordaindu egiten du» lelopean, asko dira Estatuak martxan jartzen ari diren zergak. Formula horiek, askotan, garrantzi handia dute produktu kutsatzaile horien erabilera murriztailean, diru-bilketan duten garrantziagatik baino gehiago, normalean txikia izaten baita.
Figura horietako bat berrerabili ezin den plastikoaren gaineko zerga da (IPNR), 2023ko urtarrilaren 1etik aurrera aplikatzen hasiko dena. Apirilaren 8ko 7/2022 Legean araututa dago, eta gaur egun, indarrean sartzeko sei hilabete falta direnean, bokazio ekologikoarekin jaiotzen den zerga da, ordaindu behar duten enpresa gehienentzat guztiz ezezaguna izaten jarraitzen duena eta, gainera, arazo ugari izango dituena martxan jartzeko.
Zerga berri hau martxan jartzeak ekarriko duen eragozpen horietako bat izango da zerga ordainketan inplikatutako konpainien kudeaketa-kostuak handitzea. Zeharka, plastiko horiek enbalatzeko eta garraiatzeko erabiltzen diren produktu jakin batzuen prezioak jatorrian igotzen lagunduko du.
Ezagutza-maila horrek, zerga berri hori abian jartzearen konplexutasunak adibidez, eragin du supermerkatuetako, elikagaien industriako, fabrikatzaile eta banatzaileetako eta balio-katea osatzen duten beste sektore batzuetako nekazaritza-erakundeek eta patronalek astelehen honetan eskatu izana 2024ko urtarrilaren 1era arte atzeratzea zerga berri hori indarrean sartzea, Servimediak jakinarazi duenez. Uste dute ez dela garaia enpresen lehiakortasunean eta kontsumitzailearen gainean soilik eragin negatiboa izango lukeen zerga berri bat aplikatzeko.
Gasaren eta elektrizitatearen prezioek gora egin dute, eta horrek eragin larria du enpresa-kostuetan, eta inflazioa handitzen ari da. Horrez gain, Ukrainako gerrak ere eragin du, besteak beste, lehengaien hornidurarik eza, ongarri edo erregai gisako oinarrizko hornidurarik eza eta pandemiak eragindako arazoak.
Bere kexua horrelako zerga bat martxan jartzeak dakarren konplexutasunaren ildoan dago. Zerga horrek jarraitu beharreko prozedura eta izapide administratiboak zehatz-mehatz azalduko dituen erregelamendu-garapena behar du, baita dokumentazioa sortzea eta hura kudeatzeko aplikazio informatikoak garatzea ere.
Plastiko ez-berrerabilgarriaren kontsumoa murriztea
Zerga berri horren bidez, plastiko ez-berrerabilgarriaren kontsumoa murriztu nahi da. Material hori, gehienetan, produktu askoren ontziratzearen edo packaging-aren parte da, produktu horiek egunerokoak edo industrialak izan.
Europar Batasunaren barruan ondasunak fabrikatzeak, inportatzeak edo eskuratzeak zehaztuko du zergapeko egitatea. Legeak jasotzen duen salbuespena sendagaiak, nekazaritza-produktuak, produktu berrerabilgarriak eta birziklatze mekaniko ziurtatua dira, eta ez dute zergarik ordaindu beharko.
Hori dela eta, automobilgintza, elikadura, ehungintza, garraioa edo industria-osagaien sektoreak izango dira zergadun nagusiak, plastiko horren kantitate handiena erabiltzen baitute, eta, horregatik, sektore horiek piztu dute alarma sei hilabete pasatxoan.
Hala ere, polemika izango da nagusi. Duela egun batzuk CincoDías Faysal Assakale Ayming España Fiskalaren managerrak adierazi zuenez, diru-bilketaren zenbatekoak ez dira oso garrantzitsuak izango, eta enpresa kopuru handi batek izango zuen arazoa zerga berriaren kudeaketa izango zen, aitorpena, ordainketak… egunean izatea.
Zerga berezi berri honen zerga-tasa 0,45 eurokoa da kilogramoko. Ordaindu beharreko kuota zerga-oinarriari kilogramotan adierazitako zerga-tasa aplikatzea izango da.
Kuota horri, arauak jasotzen duen bezala, hura gutxitzen duten kenkariak aplikatu ahal izango zaizkio, eta zerga gehiago jasan badu, itzultzeko eska daiteke, q prozeduraren antzera.