Euskadiko krisi demografikoa, mendebaldeko gainerako gizarteetan bezala, erronka handia da, eta arreta berezia merezi du euskal agenda politikoan, baita pobrezia energetikoaren adierazleen bilakaera negatiboa ere, iaz handitu egin baitziren. Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordearen (EGAB) iazko Memorian azaldutako ondorioetako bi dira, eta egungo panorama osoa menderatzen duen inflazio-zurrunbiloari aurre egiteko beharrezkoa dela ere azpimarratzen du.
Kontseiluko presidenteak, Emilia M. Malagak, eta txostena egiteaz arduratzen den batzordeko arduradun nagusiak, Jon Barrutiak, iazko balantzearen gakoak aurkeztu zituzten atzo Bilbon. Izan ere, murrizketak pixkanaka kentzeak jarduera ekonomikoaren dinamismo handiagoa bultzatu zuen, eta jarduera-sektore guztiek jaso dute onura, nahiz eta oraindik ez den iritsi pandemiaren aurreko jarduera-mailara. Enpleguari eta lan-harremanei dagokienez, Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak nabarmendu du 2021ean hazkundea gertatu zela, eta horrek ia erabat ahalbidetu duela egoera prepandemikoa berreskuratzea.
Hala ere, zenbait egoeratan zaintzari eustea komeni da, hala nola behin-behinekotasunak eta lanaldi partzialeko enpleguak pisu handia izatea, nahiz eta balantzean ez diren sartzen, logikoa denez, urte hasieran onartutako lan-erreformaren emaitzak. Bestalde, kontsulta-organoak ohartarazi du jarduera-tasa txikiek jarraitzen dutela bi sexuetan eta adin-talde guztietan, inguruko herrialdeekin alderatuta, eta adierazi du egoera hori bereziki kezkagarria dela emakumeen eta adineko pertsonen kasuan.
Prezioak handitzeak ondorio negatiboak izango ditu
Inflazioa gero eta handiagoa denez, Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak bere Memorian ohartarazten du prezioak handitzeak ondorio negatiboak izango dituela ekoizpen-jardueraren errentagarritasunean eta herritarren erosteko ahalmenean. Horren aurrean, neurriak hartzea eta akordioak lortzea eskatzen du, egoera gainditzea ahalbidetuko duten enpresen eta langileen arteko ulermenari erreferentzia eginez. Puntu horretan, Emilia Málaga erakundeko presidenteak adierazi zuen pandemiarekin egiaztatu dela, krisiak sortzen direnean, susperraldia azkarragoa dela elkarrizketa sozialaren arloko akordioekin, kasu honetan, erabakigarriak izan baitira gizarte-ezkutu adimenduna eraikitzeko. Horregatik, etorkizunean akordio horiei eusteko deia egin zuen, espero den epe laburreko panoraman funtsezkoak izango direlako.
Eremu demografikoari dagokionez, 2021eko Memoria Sozioekonomikoak ohartarazten du Euskadik erronka handi bati aurre egiten jarraitzen duela, jaiotza-tasa txikia delako eta biztanleria pixkanaka zahartzen ari delako. Erakundearen presidenteak arazo hori politika publikoen erdigunean jartzeko estrategia bat eskatu zuen; izan ere, Kontseiluaren iritzia da Euskadik horren zain egon behar duela, nahiz eta ez dagoen pertzepziorik berez, une honetan, arazotzat hartu behar denik.
Bizi-baldintzak dira txostenaren beste ataletako bat. EGABek pobrezia energetikoaren eta behar bezala elikatzeko ezintasunaren adierazleen bilakaera negatiboa nabarmendu du. Ildo horretatik, Memoriak ohartarazten du hautemandako pobrezia-egoeren % 40k baino gehiagok EBtik kanpoko atzerritar jatorriko biztanleei eragiten diela. Gainera, txostenaren arabera, etxebizitza etengabeko erronkatzat jotzen da, eta alokairu eskuragarriaren eta jenderik gabeko etxebizitza mobilizatzearen aldeko apustua egiten da. Osasun-arretari dagokionez, pandemiak osasun publikoa agenda politikoaren gailurrean kokatu du berriro, Memoriak dioenez, osasun-arreta ona bermatuko duten egitura nahikoak izateko beharrarekin.