Joan den ekainean % 10,2ko inflazioa erregistratu zen, eta horrek esan nahi du familia-gastuak 3.500 euro egin duela gora, batez ere elikagaien, garraioaren eta abarren prezioen igoeragatik. Dirudienez, gobernari batek txoke-plan bat aurkeztu beharko luke, neurri sorta batekin, prezioen gorakadak izan dituen ondorio kaltegarriak nolabait arintzeko; izan ere, helburu bakarra, ia esklusiboki, honako hauek izango dira: zerga berriei 7.000 euroko diru-bilketa abiaraztea.
Pedro Sanchez Gobernu zentraleko presidenteak txisteratik untxia atera zuen Nazioaren Egoerari buruzko Osoko Bilkuran, eta mago on batek harridura sortu zuen bertakoen eta arrotzen artean, baita koalizioko exekutiboko Unidas Podemoseko kideen artean ere, hemizikloan bertan jakin baitzuten neurria.
Ezkerreko pasea eman zieten gobernukideei, eta txalotu egin behar izan zuten populismo handia sortzen duen ekimen bat, herritarrekin enpatizatzea bilatzen duena, Andaluziako azken hauteskundeetan zalantzan jarritako lidergoa berreskuratzea eta koalizio-gobernuaren barne-joskerak jostea legegintzaldia amaitzeko falta den urte eta erdirako.
Harrigarria da neurri garrantzitsu batzuk aldez aurretik ezagutu gabe iragarri izana, neurri horiek exekutatu ahal izateko prozedura eta neurri horiek aplikatzeak ekar ditzakeen ondorioak ezagutu gabe, kontuan izanik, azkenean, horrelako erabaki inposatzaileak sektore edo enpresei ematen zaizkien paganoak beti herritar guztiak direla. Eta hori, nahiz eta Maria Jesus Montero Ogasun ministroak esan kontsumitzaileek ordaintzen dituzten azken prezioetan karga fiskal berria eragitea debekatuko dela. Beti izan da horrela, eta beldur naiz hala izaten jarraituko duela.
Deigarria da inflazioari aurre egin nahi dioten neurri batzuek banaketaren eta elikaduraren sektorea ere kontuan ez hartzea; izan ere, erosketa-saskiko oinarrizko kontsumo-produktuek, hala nola, ogiak, arrautzek, olioak edo esneak, prezio-igoera handiak izan dituzte, eta igoera horrek ez du eraginik izan ekoizleengan ere. Industriaren munduarekiko sentsibilitaterik eza ere ikusten da, eta lehengaien eta horniduren kostuak ere handitzen ari dira, baita neurri fiskalak ere, hala nola PFEZren zerga-tarifaren deflaktazioa. Kongresuan Osoko Bilkura egin aurreko egunetan, Sanchezek gizarte-laguntza sorta bat abiaraztea espero zen, baina azkenean ez zen halakorik gertatu.
PSOEren ezkerrean dauden alderdi politikoentzako joera populista eta espazio-aldaketa horrekin, Sanchezek zerga berriak jarri dizkie martxan enpresa energetikoei eta bankuei – Kasu honetan, aplikatzen duen Europako lehen ekonomia handia bihurtu da, Hungariaren urratsei jarraituz –, eta, ikuspuntu politiko eta sozial batetik, ez dirudi inor ados ez dagoenik horiekin, nahiz eta beste behin ere Euskadi errealitate fiskalaren alde jarri den eta errealitate fiskalaren alde jarri den.
Zerga berrien erreferentzia energia- eta finantza-enpresen irabaziak badira, euskal ogasunek zeresan handia dute, sozietateen gaineko zerga foru-eskumena delako. Zerga berrien diseinuaren arabera, euskal ogasunen diru-bilketan eragina izan dezake, kontuan hartuta EAEn Iberdrola, Petronor eta Bahía de Bizkaia Gas enpresek eta BBVA eta Kutxabank bankuek egoitza fiskala dutela. Kontuan izan behar da Petronor dela Bizkaiko Ogasuneko zergadunik handiena, eta bere ekarpenak bilketa osoaren % 11 direla.
Eta Sanchezek ez du kontuan hartzen Kontzertu Ekonomikoaren berezitasuna, aldebikotasuna ezartzen baitu Eusko Jaurlaritzarekin, Estatuak zerga-figura berriak abian jartzen dituenean, eskumen-inbasio oso bat den aldetik, Espainiako Gobernuko presidenteak berriro jokatu du trilero gisa, eta justifikatu du uko egin diola Eusko Jaurlaritzarekin adostutako lau eskumen eskualdatzeari, hala nola Meteorologia, Lurraldearen Antolamendua, Zinematografia Babesteko Funtsa, Euskal Autonomia Erkidegoko lan-arloko eskulan garrantzitsuak eta hasierako baimenak.
Sarkasmo handia da Gobernu bateko presidenteak bere burua justifikatzea Gernikako estatutuaren betetzea blokeatzeko, bere ministroek lege organiko bat betetzearen aurka daudela argudiatuz, 43 urte baitira lege hori amaitu gabe dagoela. Baieztapen horrek bi jokaleku eskaintzen ditu: horietako bat da Sanchezek ez duela bere Gobernua gidatzen, eta bere ministroek bere geruza saia bihurtzen dutela, José Luis Escrivá Gizarte Segurantzakoak egin duen bezala, Bizitzeko Gutxieneko Diru-sarreraren transferentziarekin, egoera hori gertagaitza baita, gutxienez. Bigarrena, Sanchezek, alde bakarrez, amaitutzat eman duela Gernikako estatutua, eta, PSOEren ibilbide historikoarekin bat eginez, ez dela inoiz bere agendan egon, baizik eta premiaren eta presaren bidetik, hau da, Kongresuan EAJren sei botoak izatea ekimenak aurrera ateratzeko. Historia errepikatu egiten da.
Kezkagarria da erantzukizun-maila hori duen agintari batek arinkeria horrekin eta akordioak ez betetzearekin jokatu ahal izatea, batzuentzat politika denaren beste erakusgarri batean: alderdikeriaz eta boterea betikotzeko zerbitzurako tresna, eta ez herritarren zerbitzura.
Ildo horretan, deigarria da Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiaren epaia, Donostiako Loiolako kuartelak babestea agintzen duena, arkitekturaren eta ondarearen aldetik duten balioagatik eta Eraikitako Ondarea Babesteko Plan Berezian (Peppuc) sartzeagatik; izan ere, 1.700 etxebizitzako bizitegi-eremu berri baten eraikuntza geldiarazi du, erdia babes ofizialekoa, Voxek aurkeztutako errekurtso baten ondorioz, Espainiako Armadaren ageriko denbora-tarte nabarmena saihesten dutenean.
Bitxia bada ere, auzitegiak Donostiako Udalaren planak bertan behera uzteko erabiltzen duen argudioa da Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak 2009an eman zutela babestearen aldeko iritzia, eta badirudi eraikin horiek ez dutela balio historikorik edo arkitektonikorik, Udalak egindako Peppuc agirian jasotzen den bezala. Izan ere, ustez, Udalak ezagutzen zituen erabaki horiek, Defentsa Ministerioarekin lurrak eskuratzeko negoziazioak hasi zituenean.
Horrekin guztiarekin, Donostian dagoen etxebizitza-eskasiaren arazo larria ezagutu behar da, eta epai honekin Loiolako kuartelen proiektua ukituta eta airean geratzen dela jakinda – PP eta Vox alderdiek donostiarren interesen gainetik defendatzen duten Espainiako Armadaren presentziaren sinbolo gisa egiaztatzea izan ezik –, zentzugabekeria da epaile batzuek errealitate horren abstrakzioa egitea eta erabaki bat hartzea, hiritarren eskubide egokienaz gozatzearen aurka doana. Ulertezina.