Ministroen Kontseiluak astearte honetan onartu du Estatuaren 2023rako Aurrekontuko gastu ez-finantzarioaren muga, “Gastu-muga” izenekoa, 198.221 milioi euroko zifra errekorrera igotzen dena, hau da, aurreko ekitaldian baino % 1,1 gehiago, Europar Batasunetik datozen funtsak barne.

Urrats horrekin, Jaurlaritzak hasiera eman dio legegintzaldi honetako azken kontu publikoak egiteari. Kontu horien helburua hazkunde ekonomikoa eta enpleguaren sorrera sendotzea da, baina kontuan hartuta egungo egoera ekonomiko konplexua, Ukrainako gerrak eta prezioen gorakadak markatu dutena.

“‘Gastu-muga’ berriak zifra errekorra lortu du, baina horrek ez du eragotziko gure desoreka murrizten eta inbertsio-ahaleginari eusten jarraitzea”, ziurtatu du Maria Jesus Montero Ogasun eta Funtzio Publikoko ministroak Ministroen Kontseiluaren osteko prentsaurrekoan. Bertan, 2023rako gastu ez-finantzarioaren muga berria banakatu du, hirugarren urtez jarraian maximoetan baitago.

Gaur onartutako Estatuaren gastu ez-finantzarioaren mugak Europako funtsen 25.156 milioi ere hartzen ditu. Baliabide komunitario horiek 23.840 milioi dira, Berreskuratze eta Erresilientzia Mekanismotik datozenak, eta 1.316 milioi REACT-EU funtsetik datozenak.

Era berean, 2023ko gastu-mugak 19.888 milioiko transferentzia aurreikusten du Gizarte Segurantzara, 2022an baino % 8,1 gehiago. “Baliabide horiek erakusten dute Gobernuak Toledoko Itunarekin duen konpromisoa eta pentsioen sistema publikoaren iraunkortasuna”, azpimarratu du ministroak.

‘Gastu-muga’ onartzearekin batera, Gobernuak defizit-helburuak eguneratu ditu. Ogasunak bere aurreikuspenari eutsi dio, aurten BPGaren % 5eko desoreka aurreikusi baitu, eta 2023an BPGren % 3,9ko erreferentzia-tasa ezarri du, apirilean Bruselara bidalitako 2022-2025 Egonkortasun Programaren barruan. Gobernuaren epe ertainerako bideak 2025ean defizita BPGren % 3tik behera murriztea ezartzen du.

Udalek % 0,1eko superabita izango dute

Erreferentziazko tasek egonkortasun-helburuak ordezkatzen dituzte, eta pandemia hasten denetik defizita % 60 baino gehiago murriztuko dela aurreikusten dute, 2023an % 3,9ra iritsi arte.

Urte honetarako administrazioen araberako banakapenari dagokionez, Gobernuak bere defizit-aurreikuspenak mantendu ditu Estatuarentzat % 3,8an; autonomia-erkidegoentzat % 0,8an eta Gizarte Segurantzarentzat % 0,5ean. Bestalde, udalek hamarren bateko superabita izango dute.

Hala ere, 2023rako erreferentziazko tasa azpisektoreen arabera bereiziz gero, berrikuntza nagusia autonomia-erkidegoen gastu-marjina handienean datza, apirileko Egonkortasun Programan aurreikusitako % 0,1eko erreferentzia-tasatik urte berean % 0,3ko tasara igaro baitira.

Hau da, bi hamarren gehiagoko defizita, autonomia-erkidegoei beren eskumeneko politika giltzarrietan inbertitzeko gaitasun handiagoa emango diena. Bi hamarren horiek Administrazio Zentralak hartuko ditu bere gain, eta erreferentzia-tasa zorrotzagoa izango du, 2023an Egonkortasun Programan jasotako % 3,4ko defizitetik % 3,2ko tasara igaroko baita.

Horrek esan nahi du Administrazio Zentralak murriztuko duela gehien defizita datorren urtean, 2022ko % 3,8tik 2023ko % 3,2ra igaroko baita, eta, beraz, bere gain hartuko du gerraren ondorioek eragindako kosturik handiena.

Gizarte Segurantzaren erreferentzia-tasa

Toki-erakundeek BPGren % 0,1eko superabitaren pareko erreferentzia-tasa izango dute 2023rako, apirileko Egonkortasun Programan jasotako % 0,2ko superabitaren aldean. Praktikan, horrek esan nahi du udalek tarte handiagoa izango dutela beren superabita gastatzeko.

Azkenik, Gizarte Segurantzaren erreferentzia-tasa BPGren % 0,5 izango da 2023an, 2022koaren antzekoa. Nabarmentzekoa da Estatuko 19.888 milioiren transferentzia, sistemaren kontuak orekatzeko helburuarekin gastu-mugan aurreikusia.

2020an, 2021ean eta 2022an bezala, Europako Batzordeak proposatu du estatu kideen defizita eta zor publikoa mugatzen dituzten arauek etenda jarrai dezatela 2023an. Arau fiskalen etendura, Gobernuak Europako Batzordearen oniritziarekin onartu behar duena, Konstituzioaren 135.4 artikuluak eta Aurrekontu Egonkortasunaren Legearen 11.3 artikuluak babesten dute.

Monterok aurreratu duenez, iaz bezala, Diputatuen Kongresuari eskatuko dio berriro ziurta dezala salbuespen-egoera bat dagoela, defizitaren eta zorraren arau horiek bertan behera uzteko beharra justifikatzen duena, eta, horrela, Gobernuaren erabakia legitimatzen duena, Konstituzioak eta Aurrekontu Egonkortasunaren Legeak eskatzen duten bezala.

Egilea Andoni Beitia