Atzerritarrei lan-merkatuan sartzen laguntzeko Atzerritarren Erregelamendua erreformatzea onartu du astearte honetan Gobernuak Ministroen Kontseiluan.

“Azpiko fenomenoaren izaeragatik beragatik, ezinezkoa da erreformaren helburua ere ez den estimazio bat egitea. Helburua migrazio-eredua modernizatzea da, egoera guztietan migrazio erregularra eta segurua izan dadin “, azaldu du Jose Luis Escriva Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio ministroak astearte honetan, Ministroen Kontseiluaren bileraren osteko prentsaurrekoan.

Erreforman sartzen diren neurrien artean, Escrivak nabarmendu du “arrazionalizatu eta eguneratu” egiten direla “gizarte- eta lan-sustraitzearen figurak, eta familia berriz elkartzearen bidez”, eta “prestakuntzako errotze-figura berri bat sortzen dela”, aukera emango diena Espainian bi urte daramatzaten eta bereziki defizitarioak diren lanbideetan trebatu nahi duten migratzaileei.

Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio Ministerioko iturriek zehaztu dutenez, prestakuntza bidezko sustraitze horri heldu ahal izateko, atzerritarrak enplegurako prestakuntza arautua egiteko konpromisoa hartu beharko du, eta nahi duten sektorean edo lanbidean prestakuntza jaso ahal izango dutela zehaztu duten arren (Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak (SEPE) ematen duen lanerako prestakuntza ere baliozkoa izango da), erraztasun gehiago izango dituzte langileen eskaera handiagoa dagoen sektoreetan egiten badute. Puntu hori garrantzitsua da, egoitza-baimena lortzeko lan-kontratua sinatu dutela egiaztatu beharko baitute.

Iturri berberek zehaztu dutenez, “Ezinezkoa dirudi dei-efektu bat izatea” prestakuntza-sustraitzearen figura berri horrekin; izan ere, atzerritarrak gutxienez bi urte eman behar ditu Espainian bizitzen, eta konpromisoa hartu eta, ondoren, prestakuntza-konpromisoa egiaztatu behar du. “Beraz, dei efektua berez gainbehera dator”, azpimarratu dute.

Gainera, “Ezkutuko ekonomia saihesten” eta lan-merkatuaren beharrak asetzen lagunduko duela nabarmendu dute, are gehiago biztanleriaren “zahartze-tasak” kontuan hartuta.

Bestalde, erreformarekin Espainian zegoen “anomalia” bat zuzendu da, “Ikasketak amaitzean 50.000 atzerritarri lana erraztuko baitzaie”; eta lan autonomoa lortzeko baldintzak ere modernizatu dira, “Oso konplexuak” baitziren, Escrivaren arabera.

Era berean, bereziki eskatutako okupazioen katalogoa “birformulatu” da, “Lan-merkatuaren bilakaerak hala justifikatzen duen egoeretan jatorrian kontratazioak sortu ahal izateko”, eta “urtaroko migrazio-eredua (zirkularra) hobetu da”; horrekin batera, “Kudeaketa hobetu da, izapideak murriztuz eta administrazio-kargak zentzuzkoagoak eginez”.

Horrela, Espainian dauden pertsonak lan-merkatuan sartzea errazteko, hiru aldaketa egin dira. Lehenik eta behin, araudia hobetzen da, ikasleen iraunkortasuna errazteko. Esparru horretan, lana eta prestakuntza uztartzeko aukera ematen zaie ikasleei, betiere egindako ikasketekin bateragarriak badira eta astean 30 ordu baino gehiago ez badituzte, eta ikasketak amaitu ondoren ikasleak lan-merkatuan sartzeko mugak kentzen dira, orain arte hiru urteko egonaldia behar baitzen Espainian lan-baimena lortzeko.

Bigarrenik, familia sustraitzeko eta berriz elkartzeko figurak eguneratu dira. Lan-sustraitzearen kasuan, egoera irregularrean egon arren azken bi urteetan lan-jarduera erregularra egin duten pertsonentzat lehendik dagoen figura mugatzen da, eta baimen-modalitate berri bat sortzen da, isilmandatariaren figura eta ezkutuko ekonomiaren aurkako borroka sustatzeko, 6 hilabeteko lan irregularra egiaztatuz.

Kontratu bat baino gehiago aurkezteko aukera

Gizartean errotuta egoteari dagokionez, baimena eskatzeko aurkezten den kontratua ez da iraupenaren arabera baloratuko, baizik eta Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) egokitzen delako. Gainera, gutxienez 20 ordutik beherakoa izan daiteke ardurapeko adingabeak egiaztatzen diren kasuetan, eta erreformak ere malgutu egiten du kontratu bat baino gehiago aurkezteko aukera.

Familia berriz elkartzeari dagokionez, erreformak Espainian bere familia-unitatea mantendu nahi duen espainiar herritarraren senidearen erregimen propioa sortzen du, eta familia berriz elkartzeko baldintzak malgutzen dira adingabe atzerritarrei, desgaitasunen bat duten pertsonei edo kalteberatasun-egoeran dauden pertsonei eragiten dietenean.

Hirugarrenik, erreformak prestakuntzagatiko errotze-figura berri bat jasotzen du, 12 hilabeteko egoitza-baimena ematen diena Espainian gutxienez bi urtez jarraian egon diren atzerritarrei, enplegurako prestakuntza arautua egiteko konpromisoa hartzen badute. Irudia ‘duldung’ alemanean inspiratuta dago eta beste 12 hilabetez luza daiteke.

Migrazio erregularra indartzeko neurriei dagokienez, araudiak hiru berrikuntza dakartza. Lehenik eta behin, hirugarren herrialdeetatik datozen langile autonomoentzat eskatzen diren baldintzak arrazionalizatzea; bigarrenik, jatorrian kontratatzeko izapideak hobetzea, Gizarteratze Ministerioak proposatuta Ekonomia Gaietarako Ordezko Batzordearen akordio bidez zehazten diren sektore ekonomikoetako okupazioak automatikoki Estaldura Zaileko Lanbideen Katalogoan sartuz, eta epeak murriztea.

Langile eta enpresei egonkortasun handiagoa ematea

Europan, kualifikazio handikoak ez diren langile atzerritarrak sartzeko biderik ohikoena bete gabeko lanpostu hutsak dituzten lanbideen zerrenda eguneratua da. Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio Ministerioko iturriek zehaztu dutenez, orain arte, ontzi, entrenatzaile eta kirolari profesionalekin zerikusia duten lanpostuak baino ez dira agertzen, estaldura zaileneko lanpostu gisa, “Baina Espainiako lan-merkatuak jarraitu egin du, eta beste lanpostu batzuk betetzen dituzten pertsonak eskatzen jarraituko du”.

“Izaera ekonomikoko migrazio-proiektu argi batekin datozen pertsonek nazioarteko babesaren bide distortsionatua erabili behar ez izatea baimenduko da, hurbilen dituzten itxaropen pertsonalak bete ahal izateko”, azaldu dute iturri horiek.

Azkenik, araudiak migrazio zirkularraren eredua ere hobetzen du, langile eta enpresei egonkortasun handiagoa emanez eta administrazio-kargak murriztuz. Ildo horretan, baimenak urte anitzekoak izango dira, eta urtean 9 hilabetez 4 urtez lan egiteko aukera emango dute. Eredu hori langileen defizita duen edozein sektorek erabili ahal izango du.

Azkenik, Errege Dekretuak hobekuntzak sartzen ditu administrazio-kudeaketan, kargak murriztuz eta Atzerritartasun Espedienteak Izapidetzeko Unitatea (UTEX) sortuz, izapideak arindu, leihatila bakarrera aurreratu eta atzerritartasunari buruzko araudiaren aplikazioa homogeneizatu dadin lurralde guztietan. Gainera, erreformak Bulego Kontsularretako izapideak ere hobetzen ditu.

Atzerritarrei buruzko Lege Organikoaren erregelamenduaren erreforma horrek 2021eko udazkenean onetsitakoan sakontzen du, inoren kargura ez dauden adingabeen eta iraungitako gazteen inklusioa errazteko; izan ere, 10.000 pertsona baino gehiagori egin die mesede sei hilabete pasatxoan, Ministerioaren arabera.

Egilea Andoni Beitia